Morgunblaðið - 31.12.2021, Page 50

50 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 31.12. 2021
NYT
Hefur heimur vinnunnar
breyst til frambúðar?
STÓRA SPURNINGIN
Í kórónuveirufaraldrinum hafa milljónir
manna verið svo gæfusamar að geta
unnið heima hjá sér í útgöngubanni
og samkomutakmörkunum á meðan
aðrir hafa þurft að leggja heilsu sína í
hættu til að koma í veg fyrir að borgir
og hagkerfi hryndu. Þegar heimurinn
snýr aftur eftir kórónuveiruna hefur
athyglin beinst að félagslegu óréttlæti
á vinnustaðnum, efnhagslegu mis-
rétti, félagslegri ábyrgð fyrirtækja, fjöl-
breytni og að stöðva útilokun.
Fyrr á þessu ári spurðum við lítinn
hóp leiðtoga í ýmsum atvinnugrein-
um hvort heimur vinnunnar hefði
breyst til frambúðar.
Svörin hafa verið yfirfarin og stytt.
©2021 The New York Times Company
BETSEY STEVENSON OG JUSTIN WOLFERS
Fyrir faraldurinn reyndum við flest að viðhalda mörkum á
milli lífs okkar í vinnunni og lífs okkar á heimilinu. Börnin
sáust sjaldan og þá helst á myndum á skrifborðinu. For-
eldrar stilltu dagbókina sína af án þess að draga athygli að
uppeldisskyldum sínum.
Faraldurinn tætti í sig þessi gljúpu mörk. Skyndilega
blöstu börnin við öllum á Zoom, geltandi hundur eða dans-
andi köttur létti andrúmsloftið eitt augnablik. Vinnuveitendur
löguðu sig að því að skipuleggja með tilliti til skyldna okkar í
uppeldinu.
Með því að draga tjaldið frá einkalífi okkar með þessum
hætti hefur sambandi okkar við vinnuna verið gerbreytt. Áhrif-
in sjást bæði í gerðum okkar og fyrirætlunum. Fleiri en nokkru
sinni hættu í vinnunni árið 2021 og vinnandi fólk skiptir um
greinar og störf oftar en það gerði fyrir faraldurinn. Kannanir
sýna að rúmlega helmingur manna á bandarískum vinnu-
markaði er með augastað á nýrri vinnu. Aðeins fjórðungur
bandarískra feðra og þriðjungur mæðra kváðust í könnun
hafa í hyggju að vinna með sama hætti og fyrir faraldur — hin-
ir vilja breyta fjölda vinnustunda eða leita að öðruvísi vinnu.
Nauðsyn knýr á um breytingar og hefur orðið til þess að
hvert og eitt okkar hefur þurft að hugsa upp á nýtt mörk hins
mögulega. Og þessi endurskoðun hefur leitt til þess að vinn-
andi fólk sér fyrir sér að það hafi meiri stjórn á hlutunum og
sér betri möguleika fram undan.
„Mannúðlegri
vinnumarkaður“
Jessica Kourkounis fyrir The New York Times
Fyrir suma mun þetta þýða að þeir snúi ekki aftur á
vinnustaðinn að fullu. Hinn dæmigerði vinnandi maður í
starfi, sem hægt er að vinna heima, er líklegur til að
halda því áfram að minnsta kosti að hluta. Tíminn sem
sparast (í milljörðum klukkustunda samanlagt) og hag-
ræðingin (til dæmis með því að geta hent í þvottavél á
milli funda) eru gæði, sem eru of mikil til að afsala sér
þeim aftur.
Umfram það að vinna heima hjá sér eru margir að leita að
einhverju nýju. Fólk er að semja um hvar og hversu mikið
það vilji vinna og hafna störfum með lágum launum og mik-
illi áhættu. Sumir vilja finna betra jafnvægi með því að vinna
minna eða finna stöðu sem fylgir minna stress og kröfur.
Aðrir eru að leita að betra tækifæri til að eiga þann feril, sem
þeir vilja í raun. Hið breytilega faraldurshagkerfi þar sem
metfjöldi starfa er í boði hefur gefið vinnandi fólki samnings-
stöðu til að krefjast — frekar en að vonast bara eftir — þess-
ara breytinga.
Öllu efnahagslegu uppnámi þarf að gefa nafn. Nefnum
þetta uppnám endurúthlutunina miklu. Hún kann að valda
glundroða um sinn, en útkoman gæti orðið mannúðlegri
vinnumarkaður.
Betsey Stevenson er bandarískur hagfræðingur og Justin Wolfers er
ástralskur hagfræðingur, þau eru prófessorar í hagfræði og stjórn-
sýslu við Michigan-háskóla. Þau eru sérfræðingar í hagfræði hjóna-
banda, skilnaða og barnauppeldis.
Nick Hagen fyrir The New York Times