Fréttablaðið - 26.02.2022, Qupperneq 18

n Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
En vand-
inn er
ekki bara
veruleika-
skjálfti
Vestur-
landa,
heldur
heima-
tilbúinn
vandi. Að
stórum
hluta er
Úkraína
samfléttuð
Rússlandi
sem þjóð-
land …
Sigurður
Ingi
Jóhanns-
son gæti
krukkað
í vísitölu
neyslu-
verðs uns
mælingin
sýndi full-
frískan
efnahag.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Árið 2017 rakst Suzanne O’Sullivan, írskur
taugalæknir, á frétt á heimasíðu BBC undir
fyrirsögninni „Dularfullur sjúkdómur í
Svíþjóð“. Í fréttinni sagði frá hinni níu ára
Sophie, sem ári fyrr hafði fallið í dá. Hún gat
ekki tjáð sig, borðað eða opnað augun. Hún
virtist með öllu meðvitundarlaus.
En þrátt fyrir umfangsmiklar læknisrann­
sóknir fannst ekkert að Sophie. Samkvæmt
mælingum var hún fullkomlega heilbrigð
og heilastarfsemin eðlileg. Þar sem læknar
höfðu engan sjúkdóm til að meðhöndla var
Sophie send heim af spítalanum. Þar lá hún
öllum stundum hreyfingarlaus í rúmi sínu
með bleiu og nærðist í gegnum slöngu í nefi.
Eftir lestur fréttarinnar klóraði O’Sullivan
sér í höfðinu. Þarna var vissulega ráðgáta á
ferð. Ráðgátan var þó önnur en fyrirsögnin
gaf til kynna.
Uppspretta verðbólgunnar
Hinn jafnlyndi innviðaráðherra, Sigurður
Ingi Jóhannsson, veitti útvarpsstöðinni
Bylgjunni tilfinningaþrungið viðtal í
vikunni. Málefnið sem vakti blóðhita með
ráðherra var vísitala neysluverðs. Sigurður
Ingi virtist telja uppsprettu verðbólgunnar
hér á landi vera Hagstofu Íslands. Til að
hemja hana skoraði hann á stofnunina að
taka hinn svo kallaða húsnæðislið úr vísitölu
neysluverðs.
Tillagan kom flatt upp á Hagstofustjóra
sem sagði vísitölu neysluverðs ekki vera
annað en mælikvarða sem notaður væri til
að „reikna út kaupmátt launa og hvernig
kjörin eru að breytast“ en húsnæðiskostn­
aður er einn stærsti kostnaðarliður flestra
heimila. Seðlabankastjóri tók í sama streng.
Aðspurður hvort slíkt uppátæki gæti kallast
efnahagsaðgerð sagðist hann „ekki myndu
segja það“.
Stuttu áður en hin níu ára Sophie féll í dá
hafði hún flúið heimaland sitt, Rússland,
vegna ofsókna í garð fjölskyldu hennar af
hálfu mafíunnar. Eftir að Sophie varð vitni
að hrottalegri líkamsárás gegn foreldrum
sínum lögðu þau á flótta til Svíþjóðar.
Sophie var ekki fyrsta barnið sem þjáðist
af óútskýrðu meðvitundarleysi í Svíþjóð. Frá
því um síðustu aldamót hafa hundruð barna
þar í landi fallið í dá án læknisfræðilegrar
skýringar. Þau eiga eitt sameiginlegt. Öll eru
þau hælisleitendur.
O’Sullivan ferðaðist til Svíþjóðar og hefur
nú skrifað bók um börnin meðvitundar­
lausu sem hún kallar Þyrnirósirnar. O’Sull­
ivan segir helstu ráðgátuna við málið vera
þá að það hafi þótt ráðgáta. Hún segir dá
barnanna vera líkamleg einkenni sem eigi
sér sálræna skýringu. Þau hafi f lúið erfiðar
aðstæður, mætt full vonar til Svíþjóðar en
eftir langt og erfitt umsóknarferli, þar sem
þau urðu oft að túlka fyrir foreldra sína og
setja sig inn í málefni sem börnum er ekki
ætlað að skilja, hafi þeim verið neitað um
hæli.
Samkvæmt mælingum eru Þyrnirósirnar
í Svíþjóð fullfrískar. Raunveruleikinn er
þó annar. Sigurður Ingi Jóhannsson gæti
krukkað í vísitölu neysluverðs uns mælingin
sýndi fullfrískan efnahag. Það væri þó
jafnáhrifaríkt og að stytta leiðina til Selfoss
með því að lengja kílómetrann.
Það er til lækning við því sem Svíar hafa
tekið að kalla „uppgjafarheilkenni“. Hún
er þó ekki í formi lyfjagjafar eða skurðað­
gerðar. Hún er ekki einu sinni á valdi lækna.
Hún er pólitísk. Það eina sem læknar „upp­
gjafarheilkenni“ er hæli í Svíþjóð.
Hagstofan mælir breytingar á útgjöldum
heimila með vísitölu neysluverðs. Niður­
staðan er gefin út bæði með og án húsnæðis­
liðarins. Hvernig brugðist er við niðurstöð­
um mælinganna, hvort þær liggi til dæmis til
grundvallar lánakjörum á formi verðtrygg­
ingar, er hins vegar pólitísk ákvörðun.
Það er ekki Hagstofan sem sveiflar efna­
hagslífinu, ekki frekar en veðurfræðingar
stýra veðrinu. Efnahagsbatinn er í verka­
hring Sigurðar Inga sjálfs. n
Lenging kílómetrans
NÚ AÐEINS Í APPI
OG Á DOMINOS.IS
ALLAR PIZZUR AF MATSEÐLI,
EF ÞÚ SÆKIR
Ástæða þess að Vladímír Pútín getur
leyft sér að ráðast inn í Úkraínu er
að hann kemst upp með það. Hann
veit að samstaða vesturvelda er
ekki meiri en svo að þau munu hika
á meðan hernaðurinn fer fram á úkraínsku
landi.
Og hann veit einnig sem er að refsiaðgerðir
ríkjanna í vestri bíta ekki meira en svo að
vinurinn í austri mun alltaf bakka gerska
heimsveldið upp, ef í harðbakkann slær, en það
eru einmitt hagsmunir kínverskra stjórnvalda
til langs tíma að klappa Rússum réttsælis, en
þau munu fyrr en seinna þurfa á víðfeðmum
löndum þeirra að halda þegar að mun þrengja
heima fyrir.
Pútín er búinn að reikna þetta allt saman út
– og það eina sem gæti virkilega ógnað efnahag
hans er að Vesturlöndin hendi hans líkum út
úr greiðslukerfi vestrænna viðskipta. En það
verður ekki gert. Til þess eru kapítalískir hags­
munir Vestur­Evrópuþjóðanna of miklir. Og
því verða þau að beita vægari refsiaðgerðum,
ráðstöfunum sem bíta ekki fast, af því að
Rússar eru – í krafti eigin auðlinda – svo til
sjálfbjarga, en eiga þess utan heimsveldið Kína
upp á að hlaupa.
Eftir stendur aðþrengd Úkraína, forsmáð í
pólitískri bóndabeygju og fórnarlamb óþolandi
yfirgangs sem ætti ekki að eiga heima á nýrri
öld þar sem sjálfstæði og fullveldi þjóða á að
vera virt í hvívetna.
En vandinn er ekki bara veruleikaskjálfti
Vesturlanda, heldur heimatilbúinn vandi. Að
stórum hluta er Úkraína samfléttuð Rússlandi
sem þjóðland, ekki aðeins að sögu og menn­
ingu, heldur og – og það skiptir kannski mestu
– að viðhorfi og tengslum.
Skoðum söguna. Hún lýgur ekki. Árið 1654
var Úkraína aðeins tuttugasti hluti af núverandi
stærð, staðsett á árbökkum Dnjepr, vel sunnan
Kænugarðs sem þá hafði öldum saman verið
hluti af mið­evrópskum veldum. Allur norður­
hluti landsins, stærsta stórekra Evrópu, var
lengst af habsborgarlega háþýsk, en sunnan og
austan við litlu Úkraínu var gerski hlutinn, allt
til 1922 – og meira að segja Krím varð ekki hluti
Úkraínu fyrr en 1954.
Það er í þessu ljósi sem Pútín otar sínum tota.
Yfir 70 prósent íbúa austustu héraða Úkraínu,
Lúhansk og Donetsk, eru Rússar – og öll næstu
héruðin þar vestur og sunnan af, allt að Mold­
óvu, eru byggð af Rússum til helminga við
Úkraínumenn.
Innrás Pútíns í Úkraínu er óforskömmuð. Auð­
vitað. En líklega kemst hann upp með hana. n
Bóndabeygja
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 26. febrúar 2022 LAUGARDAGUR