Skessuhorn - 06.07.2022, Side 9

MIÐVIKUDAGUR 6. JÚLÍ 2022 9
Sumarlesari vikunnar
Sumarlesturinn á bókasafninu er
í fullum gangi þar sem 220 ungir
krakkar lesa eins og enginn sé
morgundagurinn. Hægt er að skrá
sig í allt sumar svo ekki hika við
að koma og vera með, hver veit
kannski hittir þú sjóræningja!
Lesari vikunnar á bókasafni Akra-
nes er Erik Fannar Eyþórsson
6 ára.
Hvaða bók varstu að lesa og
hvernig var hún?
Man ekki, en hún var skemmtileg.
Hvernig bækur eru skemmti-
legastar?
Ævintýri, af því að einhverjir
lenda í ævintýrum.
Hvar/hvenær er best að lesa?
Uppi í rúmi
Ef þú gætir lifað í einni bók
hvaða bók myndir þú velja?
Inni í Minecraft bókunum, ég væri
sko ekkert hræddur við skrímslin,
zombiana og eiturköngulærnar,
því að ég mundi bara byggja hús í
creative og vera með beljur.
Ef þú gætir galdrað hvaða töfra
mátt myndir þú velja?
Að geta farið inn í Minecraft.
Hjónin Arnþór Pálsson og Birna
Rún Ragnarsdóttir, bændur á
Signýjarstöðum í Hálsasveit, festu
nýverið kaup á jörðinni Refsstöð-
um. Jarðirnar liggja saman og
verða sameinaðar og munu ger-
breyta forsendum til búrekstr-
ar. Breytingarnar eru kærkomnar
en óvæntar og komu ekki endilega
upp á besta tíma í fjölskyldunni.
„Við keyptum Refsstaði núna 1.
apríl og tókum við. Þetta gerðist
allt mjög snöggt. Við fengum vil-
yrði frá bankanum örfáum dög-
um áður. Við tókum við af fyrri
eigendum um leið, fjósið var í full-
um rekstri og við stigum bara inn
í þetta,“ segir Arnþór. „Þetta gerð-
ist mjög snögglega. Það sem var
aðeins að hægja á okkur var að kon-
an var kasólétt. Þetta var ekki beint
það sem við vorum að hugsa okk-
ur á þessu tímabili,“ segir Arnþór í
samtali við Skessuhorn. Þeim hjón-
um fæddist svo sonur 5. júní síðast-
liðinn og það var sannarlega ekki í
plönunum að standa í jarðakaup-
um og meðfylgjandi breytingum á
sama tíma.
„Ég var að vonast til að ég tæki
ekki við þessu fyrr en 1. maí, en það
var kannski eins gott að við tók-
um við þessu 1. apríl. Við þurftum
þann tíma til að ná öllu eins og við
vildum hafa það svo ég gæti stokk-
ið aðeins til hliðar þegar barnið
fæddist,“ segir Arnþór.
Hjónin búa í nýbyggðu húsi á
Signýjarstöðum og hyggjast gera
það áfram. „Við fluttum hingað
2020, rétt fyrir jólin, í þetta hús.
Tókum við hér af pabba hans í
byrjun árs 2020. Við vorum líka að
reka hótelið í Reykholti, Fosshót-
el Reykholt, og hættum þar alveg
í júní 2020. Til að byrja með vor-
um við á báðum stöðum, en fór-
um hingað í júní,“ segir Birna
Rún. Hún segir að ef kaupin hefðu
gerst fyrr, áður en þau réðust í hús-
byggingu, hefðu þau kannski flutt
að Refsstöðum, en þau vilji ógjarn-
an fara úr nýja húsinu sínu.
Draumur að rætast
Arnþór er fæddur og uppalinn á
Signýjarstöðum. Hann segir það
eiginlega alltaf hafa verið draum
að taka við búinu, þó hann hafi á
tímabili gælt við að fara í kokk-
inn. Hann hafi þó hætt við það og
ákveðið að gerast bóndi. Birna Rún
er frá Akranesi en deilir draumn-
um um sveitina. „Ég var alltaf með
annan fótinn í sveit, amma og afi
bjuggu í Kolgrafafirði á Snæfells-
nesi. Það var því alltaf að hluta
draumurinn hjá mér að búa í sveit.“
Eins og Birna nefndi ráku þau Foss-
hótel Reykholt, nokkuð sem átti
bara að vera tímabundið en varð
þó að sjö árum. Þar undu þau hag
sínum vel. „Skemmtilegasta starfið
var að vera frammi með gestunum
og svo starfsfólkið sem við vorum
með. Við vorum með starfsfólk sem
var sumt hvert búið að vera í mörg
ár og orðið miklu meira en starfs-
fólk fyrir manni. Maður á eftir að
sakna þess,“ segir Arnþór.
Ljóst er að minna gestkvæmt er
á kúabúum en hótelum, eiga þau
eftir að sakna gestanna? „Já, það
var nú alveg gaman, en þetta hef-
ur alltaf verið draumurinn að vera í
sveitinni,“ segir Birna Rún.
Stór jörð og mikill kvóti
Sameinuð jörð Signýjarstaða og
Refsstaða er yfir 1000 hektarar að
stærð. Arnþór segir að það sé að
mörgu leyti krefjandi, til dæm-
is heyskapurinn. Þau eru búin að
heyja núna jafn mikið og þau heyj-
uðu áður yfir allt sumarið, eru
komin með um 1200 rúllur sem
dugði Signýjarstöðum einum. Þar
voru heyjaðir um 70 til 80 hektarar,
en nú er sameiginleg stærð túnanna
komin í um 180 hektara.
„Það var skynsamlegt að fara í
þetta, við áttum einhvern kvóta og
á Refsstöðum var eitthvað, en eig-
inlega of lítið fyrir stærðina á hvoru
búi fyrir sig,“ segir Arnþór. „Við
höfum reynt að kaupa eins mikinn
kvóta og við getum, en það sem ég
þurfti fyrir Signýjarstaði hefði ég
kannski fengið þegar ég yrði sjö-
tugur. Sameinaður kvóti er bara
mjög góð eining,“ en nú eiga þau
um 750 þúsund lítra kvóta.
Fjósið á Refsstöðum er nýlegt og
vel útbúið, byggt sem róbótafjós.
Þau hjón fengu með kaupunum það
fjós sem þau dreymdi um, því það á
Signýjarstöðum er byggt sem bása-
fjós og þó slíkum fjósum sé breytt í
róbotafjós verða þau aldrei eins góð
og þegar þau eru byggð sem slík.
„Maður lifði í þeirri trú að maður
fengi meiri kvóta. Ég var með allt
of mikið af beljum miðað við kvóta
og í þokkabót var maður að halda
nytinni í þeim eins lélegri og hægt
var, til að vera ekki að framleiða
endalaust umframmjólk því það var
enginn peningur fyrir hana. Núna
erum við komin í allt aðra stöðu.
Nú getum við farið að koma kún-
um í ágæta nyt og erum með fjósa-
rekstur upp á 123 bása. Við getum
haft þar 120 mjólkandi ef við vilj-
um. Signýjarstöðum munum við
breyta í uppeldishús. Þar verðum
við með góða uppeldisaðstöðu með
legubásum. Ég mun því selja róbot-
inn þar.
Þetta gerðist svo snögglega með
Refsstaði. Áður var ég byrjaður að
plana að taka til á Signýjarstöðum
og ætlaði að fækka kúnum um 20%,
bara til að koma rekstrinum í betra
horf. Það er dýrt að vera að fóðra
margar skepnur og fóðra eins lítið
og maður getur, það er óþarfi. Mun
gáfulegra að vera með færri skepn-
ur og fóðra betur.
Þó ég hafi pláss fyrir um 120 kýr,
stefni ég að því að vera bara með
110 og þá í hærri nyt. Maður sér
það á gögnum að því meiri nyt sem
þú nærð úr kú því meiri hagnað-
Sameina Signýjarstaði og Refsstaði
ur verður af kúnni. Það tengist líka
loftslagsmálum. Ef maður er að
kreista sama magn úr tveimur kúm
og þú gerir úr þremur, þá menga
þessar tvær þeim mun minna.“
Strangar reglur
um kvóta
Verð á kvóta er í dag vel yfir 300
krónur fyrir lítrann og það eru því
töluverðar upphæðir undir þegar
þú átt 750 þúsund lítra af kvóta.
Hagkvæmni rekstrar fer eðlilega
eftir skuldastöðunni og bankinn
hafði fulla trú á þeim hjónum. Þetta
var einnig eina leiðin til að eignast
meiri kvóta.
„Maður nálgast engan kvóta
nema eiginlega með því að kaupa
jarðir. Það er svolítið erfitt að færa
kvóta á milli jarða. Við þurfum að
sameina Signýjarstaði og Refsstaði
til að nýta kvótann og fáum að gera
það því jarðirnar eru í sama sveitar-
félagi. Annars hefðum við þurft að
flytja að Refsstöðum með allt til að
mega fara með kvótann með okkur.
Það eru gríðarlega strangar regl-
ur með kvótann svo menn séu ekki
að braska með jarðir eins og áður
fyrr þegar menn keyptu jarðir, tóku
kvótann af þeim og seldu aftur. Nú
á allur kvóti að fara á markað,“ seg-
ir Arnþór.
Hann telur að ýmsu megi breyta
hvað þetta varðar, það sé ekki eðli-
legt að þú getir ekki eignast kvóta
nema kaupa jörð. „Þú tekur aldrei
gamla jörð og breytir henni aftur í
að vera með mjólkurbú, það er ekki
hægt. Mér finnst það sorglegt. Það
á að merkja hluta af kvótanum til
að fara í þannig verkefni. Það eru
kannski kynslóðaskipti eða breyttar
forsendur og einhver af ættingjun-
um vill taka við jörðinni aftur, en ef
það er búið að selja kvótann þá er
það ekkert hægt.“
Aðstaða
fyrir vinnumann
Á Refsstöðum er að finna ágæt-
an húsakost. Hjónin hyggjast selja
allt fyrir ofan veg, íbúðarhús og
um 300 hektara af landi. Á jörðinni
er einnig að finna hús, svarta hús-
ið, eldra hús sem flutt var í tveim-
ur hlutum frá Akureyri og átti að
gera að veitingastað. Margir hafa
spurt Arnþór, með sinn kokkaá-
huga, hvort hann hyggist halda
áfram með þau plön, en hann segir
það ekki ganga upp.
„Nei, ég held ekki. Þegar þú
ert kominn með svona stórt bú,
þá sinnirðu því ekkert og öðru
í leiðinni. Það er svo gríðarleg
skipulagning í kringum þetta. Til
dæmis bara það að passa að allar
kýrnar séu að fá fang á réttum tíma
og að ná að fylgjast alveg með þessu
er bara of mikil vinna ef þú ætlar að
vera með eitthvað annað í leiðinni.“
Í staðinn hyggjast þau breyta
svarta húsinu í íbúðarhús og vera
með góða aðstöðu fyrir vinnu-
mann. „Þá fæ ég vonandi góðan
mann sem er tilbúinn að koma með
fjölskyldu og vera þar, svo maður sé
ekki alltaf að skipta endalaust um.
Við viljum vera með mann sem get-
ur leyst okkur af. Við erum að fara
út í þetta til að fá aðeins meiri frí-
tíma. Með aðeins stærra búi höfum
við betur efni á því.“ kóp
Jarðirnar verða nú sameinaðar. Hér er horft til austurs og yfir nýlegt fjós á Refsstöðum. Ljósm. úr safni.
Hjónin Arnþór Pálsson og Birna Rún Ragnarsdóttir með syninum Ragnari Páli og þeim nýfædda og óskírða í fangi móður
sinnar, ásamt með bróðurdóttur Birnu, Laufeyju Ernu Oddsdóttur. Ljósm. kóp