Skessuhorn - 06.07.2022, Side 18

MIÐVIKUDAGUR 6. JÚLÍ 202218
Norska húsið í Stykkishólmi var
reist fyrir 190 árum. Miðað er við
19. júní sem formlegan afmæl-
isdag, ef svo má að orði komast
um hús, en ákveðið var að halda
upp á afmælið á Norðurljósahátíð í
október. Þá verða nokkur tímamót
í sögu hússins þegar fastasýningin
„Heldra heimili í Stykkishólmi
á 19. öld“ verður tekin niður, en
hún hefur verið uppi í 21 ár. Hjör-
dís Pálsdóttir er safnstjóri í Norska
húsinu, en hún hóf þar fyrst störf
18 ára gömul. Blaðamaður Skessu-
horns hitti Hjördísi að máli.
„Ég byrjaði að vinna hérna 18
ára á sumrin. Ég hafði alltaf haft
áhuga á öllu gömlu og þess vegna
kom ég mér í sumarvinnu hér. Ég
lærði þjóðfræði og svo hagnýta
menningarmiðlun og var nýbúin
með námið þegar auglýst var eft-
ir safnstjóra, kláraði haustið 2013
og hóf störf hér í maí 2014. Áður
en ég varð safnstjóri var ég búin að
vinna hér í fimm sumur, þó á tíu ára
tímabili.“
Norska húsið
Árni Ó. Thorlacius á heiðurinn af
Norska húsinu. Hann stóð fyrir því,
árið 1830, að flytja inn tilsniðna viði
til Stykkishólms frá Arendal í Nor-
egi og fékk Jón snikkara Hjaltalín
til landsins frá Kaupmannahöfn til
að reisa húsið. Það er um 500 fer-
metrar að stærð og hefur þótt mik-
il ævintýrahöll innan um torfbæina
sem einkenndu íslensk húsakynni á
þessum árum.
Árni bjó í húsinu með fjölskyldu
sinni til dauðadags, en hann er ekki
síst þekktur fyrir veðurathuganir
sínar. Þær hóf hann árið 1845 og
stundaði í tæplega hálfa öld. „Árni
var mikill atgervismaður, selaskutl-
ari frábær, fimleikamaður mikill
og karlmenni, sundmaður ágæt-
ur og ennfremur hin besta skytta,“
eins og segir í sögupunktum frá
byggðasafninu.
Anna Magdalena Steenbach var
eiginkona Árna. Hún var af norsk-
um ættum, annáluð húsfreyja, mjög
myndarleg og gerði allt sjálf. Þau
hjón voru með vinnufólk, en hún
tók sjálf þátt í öllum heimilisstörf-
um. Þau hjón eignuðust 11 börn og
fimm komust til manns.
Árni lést árið 1891 og þá gekk
húsið úr eigu ættarinnar. Ýmis
starfsemi var þar á 20. öld, en
Norska húsið var lengst af bæði
íbúðarhús og atvinnuhúsnæði.
Ýmissa grasa kennir í sögu hússins,
þar var rekin saumastofa, verslanir,
pakkhús, tónlistarskóli, gistihús og
veitingasala. Oft og tíðum bjuggu
fjórar fjölskyldur í húsinu og eftir
eldgosið í Vestmannaeyjum fengu
Eyjamenn á hrakhólum þar inni.
Árið 1970 ákvað sýslunefnd Snæ-
fellsness- og Hnappadalssýslu að
kaupa Norska húsið undir byggða-
safn. Framkvæmdir tóku langan
tíma, en fastasýningin um heim-
ili Árna og Önnu var opnuð 2001.
Hún verður, eins og áður segir, tek-
in niður í haust.
„Þessi sýning er búin að vera
fastasýning safnsins í rúm 20 ár,“
segir Hjördís. „Nú langar okkur
að breyta til. Það er búið að ákveða
þema nýju sýningarinnar, en það
er leyndarmál enn þá. Við getum
sagt að hún snúist um hvað ger-
ist eftir tíma Árna á Snæfellsnesi,
en hann deyr 1891. Okkur langar
Norska húsið í Stykkishólmi:
190 ára hús en síungt
Hjördís Pálsdóttir hefur verið safnstjóri í Norska húsinu frá árinu 2014. Í haust verður fastasýning safnsins, um heimili Árna
og Önnu Magdalenu, tekin niður og ný sett upp. Hjördís segir þema nýju sýningarinnar vera leyndarmál. Ljósm. kóp
Mávastellið nýtur sín vel á sýningunni.
Þjóðbúningar prýddu Stykkishólm á Skotthúfuhátíðinni.
Margir fallegir barnabúningar sáust á hátíðinni. Herrarnir létu ekki sitt eftir liggja og mættu í litríkum eldri búningum.
Hátíðlega lagt á borð með mávastelli í Norska húsinu.