Læknablaðið - 01.03.2022, Blaðsíða 28

140 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
R A N N S Ó K N
tilvikum. Mestur fjöldi sjúklinga frá Akureyri (n=1418), Reykjavík
(n=1328), Egilsstöðum (n=805) og Vestmannaeyjum (n=721). Sjúk­
l ingar sem voru fluttir frá Reykjavík voru yfirleitt í lágum for­
gangsflokki á leið heim eftir aðgerð eða legu. Gjögur, Blönduós,
Grímsey, Húsavík og Þórshöfn voru með færri en 10 sjúklinga á
ári að meðaltali.
Mynd 6 er kort af Íslandi þar sem hver hringur táknar flugvöll
sem var lendingarstaður sjúklinga á tímabilinu og stærð hrings
er í samræmi við fjölda. Aðeins eru sýndir flugvellir með einn
eða fleiri sjúklinga á ári að jafnaði. Lendingarstaður var skráður
í 99,2% tilvika. Tveir þriðju sjúklinga voru fluttir til Reykjavíkur
(n=3937) og fimmtungur til Akureyrar (n=1139).
Viðbragðstími í F-1 og F-2 flutningum
Miðgildi viðbragðstíma fyrir allt tímabilið var 84 mínútur og
spönn núll til 2870 mínútur. Í þrjú skipti var viðbragðstími lengri
en sólarhringur (1440 mínútur). Við samanburð á lógaritma af við­
bragðstíma eftir árum með einhliða fervikagreiningu reyndist
munur ekki marktækur (F=0,761; DF 8, 2799; p<0,63).
Heildarflutningstími í F-1 og F-2 flutningum
Mynd 7 sýnir kassarit (modified boxplot) af heildarflutningstíma í
F­1 og F­2 sjúkraflugum á rannsóknartímabilinu. Miðgildi var 150
mínútur og spönn 50 til 2930 mínútur. Dreifingin var því mjög
skekkt til hægri og útlagar með lengri en 360 mínútna flutnings­
tíma eru ekki sýndir. Við samanburð á lógaritma af heildarflutn­
ingstíma á milli ára með einhliða fervikagreiningu kom í ljós mun­
ur (F=2,56; DF=8, 2793; p=0,009). Frekari greining með Tukey­prófi
sýndi að borið saman við árið 2012 var heildarflutningstími lengri
árin 2017 (p=0,017) og 2020 (p=0,015).
Mynd 8 og tafla II sýna niðurstöður fyrir heildarflutningstíma
í F­1 og F­2 sjúkraflugum frá 10 flugvöllum með flestar brottfarir.
Þar sem dreifingin er mikið skekkt til hægri eru meðaltöl í töflu II
talsvert hærri en miðgildi á mynd 8.
Við samanburð á lógaritma af heildarflutningstíma á milli flug­
valla með einhliða fervikagreiningu kom í ljós munur (F=32,19; DF
9, 2678; p<0,001). Niðurstöður frekari greiningar með Tukey­prófi
eru sýndar í töflu II. Þar sést að Egilsstaðir, Norðfjörður, Höfn og
að nokkru leyti Ísafjörður skáru sig úr með lengstan heildarflutn­
ingstíma. Heildarflutningstími frá Vestmannaeyjum var mjög
svipaður og frá Sauðárkróki og Húsavík.
Umræða
Mikilvægasta niðurstaða þessarar rannsóknar er að viðbragðs­
tími og heildarflutningstími í forgangssjúkraflugi er oft lang ur,
en miðgildi viðbragðstíma var 84 mínútur og miðgildi heildar­
flutningstíma 150 mínútur. Í hópi 10 stærstu brottfararstaða var
heildarflutningstími frá Norðfirði, Egilsstöðum, Höfn og Ísafirði
lengstur, sem skýrist af tiltölulega mikilli fjarlægð þeirra frá bæði
Akureyri og Reykjavík. Í rannsókn á 33 sjúklingum með ST­hækk­
unar hjartadrep (STEMI) á Norður­ og Austurlandi á árunum 2007
og 2008 kom í ljós að miðgildi heildarflutningstíma var á 187 mín­
útur.8 Þetta er heldur lengri tími en í okkar rannsókn og skýringin
væntanlega sú að mælt var frá fyrstu samskiptum við lækni í hér­
Mynd 6. Lendingarstaðir og fjöldi sjúklinga.
Mynd 8. Kassarit af heildarflutningstíma frá flugvöllum með flestar brottfarir. BIU:
Bíldudalur, IFJ: Ísafjörður, SAK: Sauðárkrókur, AEY: Akureyri, HZK: Húsavík, VPN:
Vopnafjörður, EGS: Egilsstaðir, NOR: Norðfjörður: HFN: Höfn í Hornafirði: VEY:
Vestmannaeyjar.
Mynd 7. Heildarflutningstími í F-1 og F-2 sjúkraflugum. Þykka lárétta línan er mið-
gildi, neðri brún á kassa er við 25. prósentumörk og efri brún við 75. prósentumörk.
Skeggið nær allt að einni og hálfri kassalengd frá brúnum kassans og punktarnir sem
eru fjær eru útlagar.