Fréttablaðið - 07.09.2022, Qupperneq 4

Samtök hér á landi vilja stuðla
að brottflutningi alls fólks frá
Íslandi sem ekki er af norður-
evrópskum uppruna. Þau
beina einnig spjótum sínum
að samkynhneigðum. Klár
nýnasismi, segir lektor í lög-
reglufræði.
bth@frettabladid.is
Samfélag „Þegar maður sér
svona skilaboð hér fyrir norðan
þá bregður manni í brún. Þetta
er mjög skuggalegt,“ segir Jóhann
Helgi Heiðdal sem starfar hjá hug-
og félagsvísindasviði Háskólans á
Akureyri.
Miðar sem hampa yfirburðum
hins hvíta norræna manns og taka
afstöðu gegn samkynhneigð hafa
undanfarið verið límdir upp á fleiri
en einum stað á Norðurlandi.
Hin græna ör er á sumum límmið-
anna, merki samnorrænnar nýnas-
istahreyfingar á Norðurlöndunum.
Vísað er til samtaka sem hófu starf-
semi sína í Svíþjóð en hafa dreift sér
um öll Norðurlöndin.
„Þetta eru merki samnorrænnar
nýnasistahreyfingar,“ segir Jóhann.
Athygli Jóhanns á málinu vaknaði
þegar hann fékk sendar myndir af
límmiðunum. Samkvæmt upp-
lýsingum Fréttablaðsins hafa skila-
boðin verið birt í Reykjadal í Þing-
eyjarsveit og á Húsavík, svo tveir
staðir séu nefndir.
Sumir stjórnmálamenn innan-
lands hafa kynt undir andúð og hatri
á útlendingum að sögn Jóhanns.
„Það býr til jarðveg fyrir upplausnar-
ástand og kyndir undir starfsemi
svona hreyfingar,“ segir Jóhann. „Það
er búið að normalísera neikvæða
umræðu um útlendinga,“ segir
Jóhann og brýnir stjórnmálamenn
til að tala með ábyrgum hætti um
útlendinga á opinberum vettvangi.
Á einum límmiðanna er vísað
á heimasíðu undir merkjum Nor-
rænu mótstöðuhreyfingarinnar.
Síðan er vistuð í Svíþjóð. Meðal
efnis þar eru viðtöl og greinar sem
ekki verður betur séð en ætlað sé að
kynda undir andúð. Vísað er einn-
ig á erlendar síður með öfgafullum
skoðunum. Myndir fylgja af aktív-
istum. Andlit þátttakenda hafa
verið afmáð.
Á heimasíðunni segir um mark-
mið Norrænu mótstöðuhreyfing-
arinnar að stöðva verði stórinn-
flutning á fólki til landsins. Stuðla
beri að brottför fólks frá Íslandi sem
ekki búi yfir norður-evrópskum
uppruna.
Þá segir að skapa verði sjálf bært
norrænt samfélag með sameiginleg-
um her, sameiginlegum gjaldmiðli
og miðstýrðum banka. Innlendir og
erlendir fjölmiðlar sem vinni gegn
norrænu fólki verði bannaðir.
Ríkharður Magnússon er skráður
fyrir skrifum á heimasíðunni. Sam-
kvæmt heimildum Fréttablaðsins
færði hann skrif sín frá íslenskri síðu
yfir til Svíþjóðar og er stutt síðan
hann birti síðast pistil á síðunni.
Fréttablaðið reyndi að ná tali af Rík-
harði án árangurs.
Norðurvígi er að sögn Eyrúnar
Eyþórsdóttur, sérfræðings í haturs-
glæpum og lektors í lögreglufræði
við Háskólann á Akureyri, hluti
samnorrænnar nýnasistahreyfingar
þar sem talað fyrir uppgangi hvíta
kynstofnsins.
„Þetta er mjög rasískt en hér á
landi er líka núna verið að dreifa
miðum þar sem talað er gegn sam-
kynhneigð,“ segir Eyrún sem hafði
heyrt af skilaboðunum á Norður-
landi.
„Þetta eru nýnasistar, það er
engin spurning, þannig fjalla fræðin
um þetta. Við erum að tala um for-
ræðishyggju sem stendur vörð um
hvíta kynstofninn, að hann byggi
á menningarlegum arfi, sem stenst
ekki skoðun.“
Páley Borgþórsdóttir lögreglu-
stjóri segir að lögreglan á Norður-
landi eystra kannist ekki við skila-
boðin. n
Búist er við því að
Rúmenía, Búlgaría og
Króatía gangi í Schen-
gen á þessu ári.
Gert er ráð fyrir að um
tíu vitni gefi skýrslu.
Teikn um aukinn áróður nýnasista
Dæmi um skilaboðin sem birst hafa Norðlendingum undanfarið.
Græna örin er einkennistákn nasista.
Myndir/AðsendAr
kristinnhaukur@frettabladid.is
dómSmál Skaðabótamál fyrrver-
andi eigenda Brúneggja gegn Ríkis-
útvarpinu og Matvælastofnun, RÚV
og MAST, er afar umfangsmikið og
mun taka þrjá daga í stærsta dóms-
sal Héraðsdóms Reykjavíkur. Í gær
var ákveðið að aðalmeðferðin færi
fram dagana 30. nóvember til 2.
desember.
Stefnan og greinargerð félaganna
Bala og Geysis hljóðar upp á 157
blaðsíður en þau keyptu kröfuna
af þrotabúi Brúneggja sem fór í
gjaldþrot skömmu eftir umfjöllun
Kveiks um starfsemina. Í þættinum
var fjallað um slæman aðbúnað
hænsnfugla og að eggin væru aug-
lýst sem vistvæn án þess að upp-
fylla skilyrði.
Forsvarsmenn Bala og Geysis
telja að sá fréttaf lutningur hafi
verið rangur. Einnig að MAST hafi
farið út fyrir valdsvið sitt við upp-
lýsingagjöf til RÚV.
Í fyrirtöku málsins í gær var
ákveðið að um tíu manns myndu
gefa skýrslu sem vitni í málinu.
Þar á meðal Kristinn Gylfi Jóns-
son, fyrrverandi eigandi Brúneggja,
Jón Gíslason, fyrrverandi forstjóri
MAST, og fréttamaðurinn Tryggvi
Aðalbjörnsson, sem hlaut blaða-
nannaverðlaun fyrir umfjöllunina
árið 2017.
Brúneggjamálið er þegar búið
að vera lengi hjá dómstólum. Í des-
ember í fyrra vísaði héraðsdómur
málinu frá á grundvelli kröfu RÚV
og MAST. Landsréttur sneri þeim
úrskurði hins vegar við í apríl síð-
astliðnum og er málið því komið á
nýjan leik til héraðsdóms. n
Brúneggjamálið verður afar umfangsmikið hjá dómstólum
kristinnhaukur@frettabladid.is
evrópa Stutt er í að þrjú lönd bætist
í hóp Schengen-ríkja, það er Króatía,
Rúmenía og Búlgaría. Samkvæmt
Vit Rakusan, innanríkisráðherra
Tékklands sem fer með forsæti í Evr-
ópusambandinu, er það eitt helsta
áherslumálið að klára inngöngu
ríkjanna þriggja.
Schengen er 26 ríkja bandalag um
vegabréfslaus innri landamæri og
frjálsa för fólks. Innan þess eru flest
ríki Evrópusambandsins og EFTA.
Innganga Rúmeníu og Búlgaríu
hefur tekið meira en áratug. Nokkur
ríki, einkum Holland, Þýskaland og
Finnland, hafa sett sig upp á móti
inngöngunni vegna landlægrar
spillingar og skipulagðrar glæpa-
starfsemi í þessum ríkjum. Innganga
Króatíu hefur tafist vegna landa-
mæradeilna við Slóveníu og deilna
við Ungverjaland um flóttafólk.
Þessir hnútar hafa að mestu leyti
verið leystir og stefnt er á að ríkin
þrjú gangi í Schengen á þessu ári.
Kýpur og Gíbraltar eru einnig í bið-
flokki en óvíst er hvenær þau komast
inn. n
Þrjú lönd færast
nær Schengen
Zoran Milanović, forseti Króatíu.
benediktboas@frettabladid.is
viðSkipti „Þetta kemur til með að
verða mikil breyting til batnaðar,
leyfisveiting tekur samt alltaf tíma
og er ferlið núna búið að taka rúm-
lega tvo mánuði. En það tekur fjölda
ára að búa til viskí þannig að sá tími
skipti ekki sköpum í stærri mynd-
inni,“ segir Egill Gauti Þorkelsson,
yfireimari Eimverks, sem framleiðir
Flóka viskí. Bæjarráð Garðabæjar
hefur veitt fyrirtækinu jákvæða
umsögn varðandi að selja vörur
sínar á framleiðslustað. Sýslumaður
Suðurlands gefur út leyfið.
Eimverk hefur verið í tíu ár að gera
íslenskt viskí og hefur tekið á móti
fjölmörgum gestum, innlendum
og erlendum, í verksmiðju sinni í
Garðabæ. Egill segir að fjölmargir
hafi rekið upp stór augu þegar þeim
hafi verið bannað að kaupa vörurnar
eftir að hafa skoðað framleiðsluna.
„Þetta er búið að vera lengi á döf-
inni og búið að vera mikið baráttu-
mál meðal handverksbrugghúsa og
handverkseimingarhúsa, þannig að
ég er glaður í dag. Þetta skiptir máli í
þessu mikla ferðamannasumri sem
er núna í gangi og það ráku margir
gestir upp stór augu þegar við sögð-
um að við hefðum ekki leyfi til þess
að selja, þótt veskið sé galopið.“
Egill segir að þetta sé stórt skref
fyrir litlu húsin sem eru að framleiða
áfengi en vill sjá leyfi til að auglýsa
enda sjá íslenskir áhorfendur áfeng-
isauglýsingar hvort sem er á Enska
boltanum, Formúlunni, Bachelor eða
á síðum erlendra blaða í íslenskum
bókabúðum. „Við stöndum höllum
fæti gagnvart erlendum aðilum sem
geta komið sínum vörum í sjónvarp
eða blöð. Fyrir okkur, sem eru lítil
fyrirtæki, þá höfum við þurft að gera
það eiginlega maður á mann,“ segir
Egill. n
Viskí selt beint frá framleiðanda
Nú er hægt að kaupa viskí í Garða-
bæ beint frá framleiðanda.
FréttAblAðið/steFán
Þetta eru nýnasistar,
það er engin spurning.
Eyrún
Eyþórsdóttir,
lektor í lögreglu-
fræði við HA
4 Fréttir 7. september 2022 MIÐVIKUDAGURFréttablaðið