Skessuhorn - 21.09.2022, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 202220
Fyrir tíu árum birtist í Skessuhorni
þessi frétt: „Um tíuleytið sl. mánu­
dagskvöld varð bílvelta á Vatnaleið
á Snæfellsnesi. Tveir menn voru í
bílnum og voru tveir sjúkrabílar
sendir á staðinn. Mennirnir voru
fyrst fluttir á heilsugæslustöð­
ina í Stykkishólmi en þaðan með
sjúkrabíl á Landspítalann í Reykja­
vík. Vindhraði var mjög mikill
þegar slysið átti sér stað, eða um 30
metrar á sekúndu. Bíllinn er gjör­
ónýtur.“
Ármann Freyr Hjelm var farþegi
í bílnum þetta örlagaríka kvöld.
Hann var ekki í bílbelti og slasað­
ist töluvert þar sem hann kastað­
ist út úr bílnum og missti meðvit­
und í nokkurn tíma. Hann þurfti
að dvelja í sex daga á gjörgæslu og
þá tók við löng og ströng endur­
hæfing, andleg og líkamleg, en
Ármann varð ekki vinnufær aftur
fyrr en fimm árum eftir slysið.
„Þá fattaði ég að
ég var ekki í belti“
Þriðja september 2012 tekur
Ármann, að sögn, hvatvísa
ákvörðun. Vinur hans var að halda
partý í bústað rétt utan við Stykkis­
hólm og ákveður Ármann á síð­
ustu stundu að fara þangað. Hann
hringdi í kunningja sinn sem var
á bíl og var til í að skutlast með
honum vestur. Þeir lögðu tveir af
stað saman úr Reykjavík um kvöld­
matarleytið og gekk ferðalagið
vel framan af. Báðir voru þeir í
góðu skapi og bílferðin skemmti­
leg. Þegar félagarnir beygja inn á
Vatnaleiðina við Vegamót finnur
Ármann fyrir þreytu og ákveður
að leggja sig. „Ég var orðinn frekar
syfjaður og ákvað að leggja mig.
Félagi minn var í ágætis málum og
treysti sér til að keyra áfram svo ég
lagði mig. Ég vakna svo upp við
að hann var búinn að missa bíl­
inn út af veginum hægra megin og
var að keyra niður stikurnar,“ segir
Ármann en hann lítur þá á félaga
sinn sem er sofandi. Því næst lítur
hann, að eigin sögn, á hraðamæl­
inn sem sýnir 120 km/klst. „Þá fatt­
aði ég að ég var ekki í belti og það
var einhvern vegin engin leið til að
koma í veg fyrir bílveltuna þannig
að ég greip í handfangið fyrir
ofan mig og bjó mig bara undir að
deyja,“ segir Ármann en hann kast­
ast út úr bílnum og missir meðvit­
und. Þegar hann rankar við sér er
félagi hans að reyna að tala til hans
og hjálpar honum á fætur. „Hann
grípur í vinstri höndina á mér og
ætlar að toga mig á fætur en þá finn
ég fyrir nístandi sársauka því vinstri
höndin var brotin við öxl.“ Ármann
kemst svo á fætur og þeir félagar
ganga upp að veginum þar sem bíll
ekur fram á þá og ökumaðurinn
kemur þeim til aðstoðar.
Margþættir áverkar og
sex dagar á gjörgæslu
Sjúkrabílar mæta á staðinn og
keyra drengina inn í Stykkis­
hólm þar sem áverkar þeirra eru
metnir. Ármann var illa haldinn og
ákveðið var að senda hann suður á
bráðamóttöku Landspítalans með
sjúkrabíl. Á bráðamóttökunni er
Ármann sendur í sneiðmyndatöku.
„Ég átti að draga djúpt inn andann í
myndatökunni en ég fann að ég gat
það ekki. Þá kom í ljós að lungun
voru að fyllast af blóði því himnan
utan um þau hafði sprungið. Ég er
þá sendur í aðgerð þar sem það er
lagað og gert er að öxlinni og settir
í hana járnpinnar,“ segir Ármann
en í kjölfarið var hann vistaður á
gjörgæslu í sex daga og þar af var
honum haldið sofandi í þrjá. Auk
áðurnefndra áverka brotnaði í
honum vinstra herðablaðið, við­
beinið og nokkur rifbein. Þá var
hann með skurði á höfði og andliti
sem ýmist voru heftaðir eða saum­
aðir saman. Bílstjórinn hafði hlotið
minniháttar meiðsli, hann var ekki
heldur í belti en kastaðist ekki út
úr bílnum.
Styrktaræfingar á
hverjum degi
Ármann var 22 ára þegar slysið varð
og hafa síðustu tíu ár markast mjög
af slysinu. Eftir gjörgæsludvölina
fór hann heim til sín þar sem hann
bjó með konu sinni og fjögurra ára
gömlum syni. Við tók stíf endur­
hæfing hjá sjúkraþjálfara og sækir
Ármann ennþá tíma hjá honum.
„Fyrstu tvo mánuðina gerði ég bara
ekki neitt. Svo byrjaði ég að fara
til sjúkraþjálfara sem leiðbeindi
mér og sagði mér hvernig ég mætti
hreyfa mig. Ég mátti labba þannig
ég labbaði mikið með hundinn
minn,“ segir Ármann en eftir hálft
ár af labbi og léttum æfingum gat
hann byrjað að hreyfa sig mark­
vissar og fór að stunda líkamsrækt
til að styrkja líkama, bein og vöðva
og gerir það nær daglega enn í dag.
„Ég mæti í ræktina og styrki mig
alla daga eftir vinnu og geri léttar
og góðar æfingar og tek svo þyngri
æfingar um helgar. Mér finnst
það skipta ótrúlega miklu máli að
hreyfa mig á hverjum degi því ég
finn hvað það hefur mikil áhrif á
líkamlega líðan mína og ekki síður
þá andlegu.“
Í farartæki 18
mánuðum eftir slysið
Ármann segist glíma við mikla
áfallastreituröskun eftir slysið og
hefur átt mjög andlega erfitt allar
götur síðan en það hefur hjálpað
honum að leita til sálfræðings
vegna þessa. „Í eitt og hálft ár þá
fór ég ekki í nein farartæki, það
var bara svo mikil hræðsla,“ segir
Ármann en hann gekk allt sem
hann þurfti að fara á þessum tíma.
Með aðstoð sálfræðings tókst
honum svo að ná taki á hræðslunni,
hann steig inn í óttann og byrjaði
á því að keyra sjálfur. Þá leið tölu­
verður tími þar til hann treysti sér
til að vera farþegi í bíl og enn í dag
kýs hann frekar að keyra sjálfur, þá
sérstaklega ef það er bílferð út fyrir
bæjarmörkin.
Fær vinnu sem bílstjóri
Það var svo ekki fyrr en fimm árum
eftir slysið sem Ármann fer aftur út
á vinnumarkaðinn. „Ég var búinn
að ákveða að gefa mér þann tíma
sem ég þyrfti til að ná upp líkam­
legum og andlegum styrk. Og svo
þarna fimm árum eftir slysið byrja
ég að vinna aftur. Þá fæ ég vinnu
sem bílstjóri á sendiferðabíl sem
var mjög gott fyrir mig til að kom­
ast almennilega yfir hræðsluna við
að keyra bíl,“ segir Ármann. Eftir
tvo mánuði í þeirri vinnu lendir
Ármann í aftanákeyrslu þar sem
tveir bílar keyra aftan á hans. Það
var mikið andlegt áfall fyrir Ármann
og ýtti undir áfallastreituröskun­
ina sem tók sig upp að nýju. Í því
slysi flísaðist líka úr hryggjarlið hjá
honum og þurfti hann að vera í
veikindaleyfi frá vinnu í sex mánuði
vegna endurhæfingar.
„Hann var ekki eins
heppinn og ég“
„Sumir dagar eru erfiðir en margir
góðir,“ segir Ármann og bætir við
„Ég var verulega kærulaus á þessum
tíma. Það er alltaf betra að vera
í belti. Ég er bara svo feginn að
vera ennþá lifandi.“ Þá segist hann
jafnframt stundum þurfa að velja
hvernig áhrif slysið hafi á hann en
honum takist yfirleitt að láta sér
líða vel. Ármann var óumdeilan­
lega heppinn þótt slysið hafi haft
margþætt áhrif á hans líf allar götur
síðan. Snemma árs 2020 varð hann
svo fyrir miklu áfalli þegar bróðir
hans lenti í bílslysi og dó. „Við
vorum mjög nánir bræður, hann
var ári eldri en ég og við ólumst
náttúrulega alveg upp saman. Hann
dó í bílslysi fyrir rúmum tveimur
árum,“ segir Ármann og bætir við
eftir stutta kúnstpásu. „Hann var
ekki eins heppinn og ég.“
Óvinnufær eftir
fráfall bróður síns
Dauðsfall bróður Ármanns hafði
mikil áhrif á hann og ýfði upp
gömul andleg mein. „Ég þurfti að
draga mig úr vinnu. Ég bara gat
ekki unnið. Ég fékk aðstoð hjá
Virk og var í prógrammi hjá þeim
í eitt og hálft ár,“ segir Ármann.
Hann var þá að vinna sem öryggis­
vörður og vann mikla næturvinnu.
„Mér líkaði ótrúlega vel í þeirri
vinnu, maður labbaði mikið og
það var þægilegt að keyra um á
kvöldin og á nóttunni þegar það
var lítil umferð.“ Þótt sú vinna
væri skemmtileg gat Ármann ekki
mætt til vinnu. „Vinnuveitandinn
var mjög almennilegur við mig og
ég reyndi að fara aftur að vinna
hjá honum eftir að ég var búinn
með veikindaleyfið mitt en ég
bara gat það ekki. Næturvinnan
hafði ekki góð áhrif á mig þótt
hún væri skemmtileg. Mig vantaði
bara meiri festu og meiri rútínu,“
segir Ármann en eftir eitt og
hálft ár af endurhæfingu og and­
legri vinnu með sálfræðingi fékk
Ármann vinnu í varahlutaþjónustu
BL. „Vinnan sem ég er í í dag er
mjög þægileg, ég er í góðri rútínu
og það eru fáir álagspunktar.“
Minna hvort annað á
hvað er gott í lífinu
Ármann er í fullri vinnu í dag. „Ég
var á örorku fyrstu fimm árin eftir
slysið og lenti í miklu tekjutapi svo
ég þurfti á því að halda. En ég er
í 100% vinnu í dag og ræð vel við
það því þetta er svona minniháttar
líkamleg vinna,“ segir Ármann. Í
dag hefur hann það eins gott og
hann getur haft það, sumir dagar
eru erfiðir en margir góðir. „Ég
fæ líka gríðarlega góðan stuðn­
ing frá konunni minni og við erum
góð í að minna hvort annað á hvað
er gott í lífinu, hún þekkti bróður
minn náttúrulega mjög vel líka
og við erum saman í þessu,“ segir
Ármann að lokum.
gbþ/ Ljósm. úr einkasafni
Tíu ára raunaganga eftir bílveltu á Vatnaleið
Rætt við Ármann Frey Hjelm farþega í örlagaríkri ferð tveggja félaga
Dóttir Ármanns heimsækir pabba sinn á gjörgæsludeild eftir slysið.
Ármann ásamt eiginkonu sinni á góðri stundu.
Hjónin eru góð í að minna hvort annað á hvað er gott í lífinu. Bíllinn gjöreyðilagðist eftir margar veltur 3. september 2012.
Ármanni Frey líður mikið betur,
andlega og líkamlega, við að hreyfa
sig reglulega.