Heilbrigðisskýrslur - 06.12.1982, Blaðsíða 37

35
4 brAðaþjónusta
Þótt oröiö bráöaþjónusta hafi ekki mikiö verið notað og merking þess ekki rót-
föst í málinu veröur það eigi að síður notaó sem safnheiti yfir þá þjónustuþætti
sem slösuðum og alvarlega veikum manni eru nauðsynlegir allt frá þvi aó hann
verður fyrir slysi eða bráðs sjúkleika verður vart og þar til lækning og meðferð
hefur hafist (12 86 87).
Þessir þættir eru tengdir og nauðsynlegt aö gera skyldum þattum skil.
brAðaþjónusta
1. Almenn þekking og viðbrögð.
2. Almenn skyndihjálparkunnátta.
3. Almenn þekking á hjartahnoði.
4. Skipulagðir sjúkraflutningar.
5. Móttökuskilyrði og stjórn innan
heilsugæslustöðva og sjúkrahúsa.
6. Flutningakerfi milli stofnana.
4.1 Almenn þekking og viðbrögð
Mikilsvert er ef takast á að forða fólki frá þjáningu, ótímabærum dauða og al-
varlegum afleiöingum slysa og sjúkdóma að einhver aðili hafi meö höndum skipulag
viðbragða af hálfu almennings og fræðslu í þvi efni.
Hér er fyrst og fremst um það að ræða að kenna almermingi
1. Hvað skuli gera til þess að áfallið hafi ekki alvarlegar afleiðingar i
för með sér.
2. Hvernig leita eigi hjálpar.
3. Hvar leita eigi hjálpar.
Almenningi getur verið vandi á höndum að ná til hjálpar á hinum ýmsu stöðum á
landinu. Enn er ekki samræming á simanúmerum þar sem gefnar eru upplýsingar um
hjálparlið. Á þetta ekki einungis við þegar slys ber að höndum, heldur er hér
einnig um brýnt mál að ræða, þegar náttúruhamfarir verða, bruni eða atburðir sem
krefjast aðstoðar lögreglu.
Viða um heim hefur verið unnið að þvi að koma upp samræmdu neyðarnúmeri sem.hægt
er að leita til, annaðhvort i sérstökum tilvikum eða almennt.
Neyðarnúmer er þó ekki eitt sér nein lausn þar sem reynsla sýnir að þekking al-
mennings á neyðarnúmerum er sums staðar bágborin og þyrfti þvi fræósluáætlun að
vera i tengslum við neyóarnúmeriö. Þá er hitt og nauðsynlegt að þeir sem neyðar-
þjónustu gegna hafi skipulag sér að baki sem tryggi svo sem verða má aðra tengda
þjónustu.
4,2 Skyndihjálparkunnátta almennings
Skyndihjálparfræðsla fyrir almenning hefur hingað til ekki verió i verkahring
opinberra aðila. Fræðsluyfirvöld hafa litið látið hana til sin taka. Helst
hefur það komið i hlut Almannavarna, enda virðist 1. gr. laga um almannavarnir
vera nægilega rúm til að heimila slikt, þótt ekki sé þetta mál sérstaklega nefnt
þar (88).
Almannavarnir rikisins hafa leitast við að koma á ákveðinni verkaskiptingu milli
hinna ýmsu björgunaraðila i landinu (89-92).
i samkomulagi (89) er þvi lýst yfir að RKÍ hafi forystu um kennslu i skyndihjálp
og endurnýjun námskerfis og komi upp nauðsynlegu kennaraliði. Stefnt skuli að
þvi aó námskeið, leiðbeinandanámskeið og leiðbeinendur öðlist löggildingu,
þannig að eitt kerfi og ein aðferð verði opinberlega viðurkennd.