Fréttablaðið - 24.11.2022, Blaðsíða 20

Það hefur verið í senn átakanlegt
og aðdáunarvert að fylgjast með
atburðarás undanfarinna vikna í
Íran. Aðdáunarvert vegna fram-
göngu friðsamra mótmælenda sem
krefjast sjálfsagðra mannréttinda,
ekki síst fyrir konur og stúlkur,
þrátt fyrir að eiga á hættu grimmi-
lega refsingu. Átakanlegt vegna
viðbragða yfirvalda í landinu sem
hafa barið þessi mótmæli niður
af fádæma hörku og hrottaskap.
Mannréttindasamtök telja að hart-
nær fjögur hundruð mótmælendur
hafi verið drepnir. Um fjörutíu börn
eru þar á meðal. Hátt í sautján þús-
und hafa verið hneppt í varðhald.
Fimm eiga yfir höfði sér dauðadóm
í tengslum við mótmælin.
Í dag fjallar mannréttindaráð
Sameinuðu þjóðanna um alvarlega
stöðu mannréttinda í Íran á sér-
stökum aukafundi sem er haldinn
að beiðni Þýskalands og Íslands.
Af því tilefni verðum við Anna-
lena Baerbock, utanríkisráðherra
Þýskalands, viðstaddar umræðuna
í Genf til að leita stuðnings ráðsins
við að Sameinuðu þjóðirnar hefji
þegar í stað markvissa söfnun á
upplýsingum og gögnum um yfir-
standandi atburði og leggi þannig
betri grundvöll að því að hægt verði
að draga gerendur til ábyrgðar.
Öllum ríkjum ber skylda til að
virða og vernda mannréttindi borg-
ara sinna. Þess vegna er svo mikil-
vægt að ríki heims tali skýrri röddu
og sýni festu í málinu. Það var ekki
sjálfgefið að mannréttindaráðið
féllist á að halda sérstakan auka-
fund um málið en það gefur von-
andi fyrirheit um að ráðið sendi í
dag frá sér afdráttarlaus skilaboð
um að framganga klerkastjórnar-
innar verði ekki með nokkru móti
liðin.
Frá því að þessi mikla mótmæla-
hrina upphófst í kjölfar dauða Jina
Mahsa Amini, hefur Ísland ekki látið
sitt eftir liggja. Auk fundarins í dag
höfum við fordæmt ofbeldi íranskra
stjórnvalda gagnvart mótmæl-
endum á vettvangi mannréttinda-
nefndar allsherjarþings Sameinuðu
þjóðanna og mannréttindaráðsins.
Þar skoruðum við jafnframt á Íran
að standa fyrir óháðri rannsókn á
dauða Amini og virða grundvallar-
mannréttindi fólks. Við höfum líka
tekið þátt í þvingunaraðgerðum
Evrópusambandsins gagnvart ein-
staklingum og stofnunum sem ýmist
eru talin bera ábyrgð á dauða Amini
eða ofbeldi gegn friðsömum mót-
mælendum í landinu.
Gagnrýni Íslands vegna mann-
réttindaástandsins í Íran nær þó
lengra aftur. Þannig er Ísland í for-
ystu fyrir árlegri ályktun um ástand
mannréttinda í Íran á vettvangi
mannréttindaráðsins til að tryggja
áframhaldandi umboð sérstaks
skýrslugjafa um málefni Írans. Sá
er meðal margra sérstakra fulltrúa
mannréttindaráðsins sem fordæmt
hafa aðgerðir íranskra stjórnvalda
og kallað eftir óháðri rannsókn og
að þau sem beri ábyrgð verði sótt til
saka. Við erum líka meðflytjendur
árlegrar ályktunar um mannrétt-
indamál í Íran sem verður tekin
fyrir á allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna í New York í desember.
Mál Jina Mahsa Amini og ofbeldi
klerkastjórnarinnar í Íran gagn-
vart mótmælendum hefur hvar-
vetna vakið hörð viðbrögð. Ég hef
svo sannarlega orðið þess áskynja,
bæði hér heima og erlendis. Og
skyldi engan undra.
Allur þorri fólks fyllist án efa
bæði sorg og reiði yfir því hvernig
frelsi fólks til að haga sínu lífi og
kröfur þess um að stjórnvöld virði
sjálfsögð mannréttindi eru fótum
troðin. Við verðum að geta dregið
þau til ábyrgðar sem staðið hafa
fyrir morðum, limlestingum og
frelsissviptingum á saklausu fólki.
Ályktun mannréttindaráðs Sam-
einuðu þjóðanna í dag yrði mikil-
vægt skref í þá átt. n
Leggjum réttlætinu lið í Íran
Þórdís Kolbrún
Reykfjörð
Gylfadóttir
utanríkisráðherra
Flokkur fólksins vill stíga varlega
til jarðar þegar kemur að útvistun
opinberra verkefna til einkaaðila,
sérstaklega þegar kemur að beinni
þjónustu við viðkvæma hópa.
Þegar talað er um beina þjónustu
við fólkið er átt við „maður á mann
þjónustu“. Útvistun slíkrar þjónustu
getur leitt til þess að þjónustan fær-
ist fjær fólkinu sem hana nýtir og
að persónulegar þarfir fólks verði
virtar að vettugi. Útvistun er ekki
ávísun á sparnað og reynist oft dýr
kostur. Hafa skal í huga að varla er
nokkurt fyrirtæki að óska eftir verk-
efni nema komið sé út í hagnaði.
Vissulega getur Reykjavíkurborg
sett ýmis skilyrði í útboðssamning
til að tryggja að þjónustan verði
ávallt fullnægjandi og samkvæmt
bestu gæðum. Ef litið er í baksýnis-
spegilinn má hins vegar sjá að eitt
og annað hefur farið úrskeiðis þegar
kemur að útvistun á viðkvæmri
þjónustu og sporin hræða.
Í ljósi þess telur Flokkur fólks-
ins að útvistun þjónustuverkefna
Strætó bs. sé ekki ráðlegt. Vel mætti
hins vegar skoða að bjóða út við-
haldsþætti. Flokkur fólksins hefur
lagt fram fyrirspurn í borgarráði
hvort Reykjavík hafi í hyggju að
styðja einkavæðingu á Strætó.
Sjá má ef litið er til sögunnar að
útvistanir reksturs af þessum toga
til einkaaðila hafa gengið misvel
auk þess sem útvistanir geta leitt
til verra starfsumhverfis og verri
þjónustu. Einnig má gera því skóna
að verði reksturinn boðinn út tak-
markast möguleikar á að hafa t.d.
frítt í strætó. Vísað er til slæmrar
reynslu af útvistun almennings-
samgangna í Bretlandi og Svíþjóð.
Fulltrúar Flokks fólksins hvetja
sveitarfélögin sem eiga Strætó
bs.; Reykjavíkurborg, Garðabæ,
Hafnarfjarðarbæ, Kópavogsbæ,
Mosfellsbæ og Seltjarnarnesbæ að
veita nægilegu fé til rekstursins og
standa í lappirnar gagnvart ríkinu,
sem ekki stóð við loforð um að veita
fé til rekstrarins í Covid-19 faraldr-
inum. Einnig þarf að hefja rekstur
næturstrætó hið fyrsta sökum frá-
flæðisvanda úr miðbænum, einna
helst um helgar.
Er hægt að spara í sorphirðu?
Flokkur fólksins telur á hinn bóginn
að sjálfsagt sé að skoða hvort það sé
hagkvæmt að bjóða út sorphirðu
a.m.k. að hluta til. Í því sambandi
lagði Flokkurinn fram tillögu í
umhverfis- og skipulagsráði þess
efnis að SORPA kanni ávinning
þess að bjóða út sorphirðu í einu
póstnúmeri Reykjavíkur til að byrja
með. Með því að bjóða út sorp-
hirðu í einu póstnúmeri og meta
árangurinn er hægt að sjá kosti og
galla þess verklags. Hafa má í huga í
þessu sambandi að flest sveitarfélög
önnur en Reykjavík bjóða út sorp-
hirðu. Ef horft er til þeirra hefur
enn ekkert komið fram sem bendir
til þess að útvistun sé verri kostur,
hvorki í þjónustu eða kostnaði. Í
skýrslu norrænu samkeppniseftir-
litsstofnana kemur fram ábending
um að með slíku megi ná fram allt
að 10-47% sparnaði auk þess sem
samkeppni geti skapað nýjar lausn-
ir, hagræðingu og skilvirkni. Það
væri ábyrgðarleysi ef Reykjavíkur-
borg ætlar að hunsa þessar ábend-
ingar. Reykjavíkurborg er ekkert
öðruvísi en þau sveitarfélög sem
skoðuð voru í umræddri skýrslu.
Ábendingar samkeppniseftirlits-
ins koma ekki til af ástæðulausu og
skulu því skoðaðar með hagsmuni
borgarbúa að leiðarljósi.
Til að ná fram markmiðum
Flokks fólksins um að bæta lög-
bundna þjónustu og aðra mikil-
væga þjónustu, t.d. að vinna niður
biðlista, er nauðsynlegt að velta
við hverri krónu. Spyrja þarf hvar
er hægt að ná meiri hagkvæmni
og nýta fjármagn betur til að nota
í þá grunnþætti sem þarf að efla og
bæta. n
Strætó og SORPA – útvistun
Kolbrún
Baldursdóttir
borgarfulltrúi
Flokks fólksins
Helga
Þórðardóttir
varaborgarfulltrúi
Flokks fólksins
Öllum ríkjum ber
skylda til að virða og
vernda mannréttindi
borgara sinna. Þess
vegna er svo mikilvægt
að ríki heims tali skýrri
röddu og sýni festu í
málinu.
20 Skoðun 24. nóvember 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ