Fréttablaðið - 10.12.2022, Blaðsíða 70

Ég trúði
því að
mamma
myndi
skamma
mig af því
þær létu
mig trúa að
ég væri
óþekk.
Kona sem dvaldi sem barn á
leikskólanum Hörðuvöllum í
Hafnarfirði segir ofbeldi sem
hún varð fyrir þar hafa fylgt
sér fram á fullorðinsár. Arna
Ósk Óskarsdóttir segir það
að verða fyrir ofbeldi í æsku
ekki gott veganesti út í lífið,
en hún trúði því lengi að hún
ætti ofbeldið skilið, en skilar
nú skömminni til þeirra sem
hana eiga.
Maður man ekkert
mikið frá æskunni
en maður man það
sem lét manni líða
mjög illa og það
sem lét manni líða mjög vel. Þetta
hefur einhvern veginn alltaf setið
eftir,“ segir Arna Ósk Óskarsdóttir,
sem dvaldi sem barn á leikskól-
anum Hörðuvöllum í Hafnarfirði á
tíunda áratug síðustu aldar. Hún er
ein fjölmargra barna sem beitt voru
harðræði af starfsfólki leikskólans,
þar sem meðal annars var límt fyrir
litla munna með breiðu límbandi,
börn tekin úr að ofan til niðurlæg-
ingar og neglur voru klipptar niður
í kviku.
Börnin hlógu
„Ég man ekki nákvæmlega hvað ég
gerði af mér til þess að þær fóru að
beita sér svona. Það sem situr mest
í mér er þegar þær skömmuðu mig
og tóku mig úr að ofan. Síðan settu
þær mig í barnastól við matmáls-
tímann á meðan hin börnin sátu á
venjulegu borði. Börnin hlógu því
þau vissu að þetta var aðferð sem
notuð var til að skamma,“ segir Arna
Ósk, þegar hún rifjar upp æskuna
á köldum degi á kaffihúsi í hjarta
Hafnarfjarðar.
„Það var aðallega þetta að þær
skyldu taka mig úr að ofan sem situr
mest í mér. Ég er tiltölulega nýhætt
að vera rosalega vör um mig og spé-
hrædd,“ segir Arna Ósk einlæg, en
Þær voru fullorðnar konur og ég barn
Arna Ósk skilar skömminni til þeirra sem hana eiga, í tengslum við Límbandsmálið svokallaða, í leikskólanum Hörðuvöllum í Hafnarfirði á tíunda áratug síðustu aldar. Fréttablaðið/Sigtryggur ari
Arna Ósk stígur mikilvægt skref fyrir litlu Örnu.
Mynd/aðSend
Helena Rós
Sturludóttir
helenaros
@frettabladid.is
hún sagði foreldrum sínum ekki frá
ofbeldinu fyrr en málið komst í fjöl-
miðla nokkrum árum síðar, þegar
móðir hennar fór að spyrja.
„Mér datt aldrei til hugar að segja
foreldrum mínum hvað hafði skeð í
leikskólanum. Ég trúði því auðvitað
frá þessum konum sem áttu að vera
þarna og vernda mig og ég leit upp
til. Ég trúði því að þær væru að gera
þetta af því ég átti það skilið,“ segir
Arna Ósk og heldur áfram: „Ég trúði
því að mamma myndi skamma mig
af því þær létu mig trúa að ég væri
óþekk.“
Límbandsmálið
Fjallað var um límbandsmálið
svokallaða í fjölmiðlum árið 1997.
Málið vakti talsverða athygli en
þremur leiðbeinendum í leikskól-
anum var vikið úr störfum í kjölfar
þess að móðir barns á leikskólanum
sá tveggja ára dreng með breitt lím-
band fyrir munninum þegar hún
sótti barn sitt á leikskólann.
Leikskólastjórinn sagði í samtali
við Morgunblaðið 15. mars 1997 alla
vera í sárum og að leikskólinn hefði
fengið fyrirheit frá skólaskrifstofu
Hafnarfjarðar um sálfræðiaðstoð.
Þá kvaðst leikskólastjórinn ekki
kannast við að vandamál af þessu
tagi hefði komið upp á leikskólan-
um áður, en að það yrði rannsakað.
Þó nokkuð var fjallað um málið í
fjölmiðlum þetta ár. Foreldrar töldu
leikskólastjórann bera ábyrgð á
málinu, sem æðsta stjórnanda. Í
ágúst sama ár sendi á annan tug for-
eldra barna á leikskólanum frá sér
ályktun vegna málsins.
Dagblaðið Vísir greindi frá álykt-
uninni en þar kom fram að fjölmörg
dæmi hefðu verið um að börn væru
beitt harðræði á leikskólanum og
að það hefði viðgengist í mörg ár.
Samkvæmt frásögnum barna voru
krakkar sem þóttu of háværir og
óþægir settir í barnastól og límt
fyrir munninn á þeim með breiðu
límbandi. Stundum hefðu þau verið
óluð niður.
Málinu vísað frá
Foreldrar barnanna kærðu málið
og samþykkti barnaverndarnefnd
að leggja fram kæru til rannsóknar-
lögreglu ríkisins sem að rannsókn
lokinni vísaði málinu til Ríkissak-
sóknara.
Í skýrslu umboðsmanns barna frá
árinu 1997 er málið rakið stuttlega.
umboðsmaður barna hafi ritað bréf
til ríkissaksóknara þar sem meðal
annars kom fram að málið væri
mjög einstakt og óskaði umboðs-
maður eftir upplýsingum um hve-
nær vænta mætti ákvörðunar vegna
málsins.
Í desember sama ár barst
umboðsmanni afrit bréfs frá ríkis-
saksóknara sem sent var til Sýslu-
mannsins í Hafnarfirði, þar sem
fram kom að umræddu máli hefði
verið vísað frá.
Fréttablaðið óskaði eftir afriti
af bréfinu frá Hafnarfjarðarbæ
og upplýsingum um hvers vegna
umræddu máli hefði verið vísað frá.
„Þar sem nokkuð langt er um liðið
þá þurftum við að skoða eldri gögn
og gagnageymslur og leiddi sú leit í
ljós að afrit af bréfi er ekki til í okkar
skjalaskrám. Leikskólinn var á þess-
um tíma rekinn af Verkakvennafé-
laginu Framtíðinni, en á þessum
tímapunkti tók Hafnarfjarðarbær
við faglegum rekstri skólans. Með
bréfi dags. 1. desember 1997 til-
kynnti ríkissaksóknari að af ákæru-
valdsins hálfu væri ekki krafist frek-
ari aðgerða í málinu. Sálfræðingar
á vegum sveitarfélagsins ræddu við
hóp barna og foreldra þeirra og sál-
fræðileg aðstoð og/eða ráðgjöf var
boðin eftir þörfum. Lögð var áhersla
á að allir fengju aðstoð sem vildu.
Þetta eru þær upplýsingar sem við
finnum í okkar skjölum og skrán-
ingum,“ segir í svari bæjarins.
Einelti í grunnskóla
Það var ekki fyrr en leikskólinn
komst í fjölmiðla sem móðir Örnu
Óskar fór að spyrja. Fjölskyldan fór
þó aldrei með málið lengra. „Ég held
að foreldrar mínir hafi trúað því
að það væri búið að gera eitthvað
í þessu. Þau fóru strax í að hjálpa
mér sjálfri,“ útskýrir Arna Ósk, en
á þessum tíma bjó fjölskyldan í
Þýskalandi, þar sem hún hóf grunn-
skólagöngu sína.
Ofbeldið fylgdi Örnu Ósk út alla
grunnskólagönguna. Hún var lögð
í mikið einelti í Þýskalandi og svo
síðar í grunnskóla í Hafnarfirði
þegar hún flutti heim. „Þetta hefur
alltaf haft mjög mikil áhrif á mig.
Ég fer úr leikskóla rosa brotin og
var með lítið sjálfstraust. Þegar ég
byrjaði í fyrsta bekk þá lenti ég í
kennara sem beitti mig miklu and-
legu of beldi og hvatti krakkana til
að stríða mér. Ég var útlendingur 
36 Helgin 10. desember 2022 LAUGARDAGURFréttablaðið