Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.06.1938, Page 36

VA.K A 1. árgangur . 2. ársfjórdungur
legum niðurstöðum, þá er Am-
eríka nú á vegi til heljar en
ekki lífsins. Norðurálfan getur
marga lærdóma sótt til Ameríku,
nokkra til Asíu, en eg held ekki að
við ættum að eftirapa þessi stór-
lönd, hvorugt þeirra.
Sumum ykkar mun að líkindum
þykja eg leggja nokkuð mikið upp
úr dánartölum. Eg hefi talað um
þær af tveim ástæðum. í fyrsta
lagi eru þær eini mælikvarðinn til
þess að bera saman heilsufar
tveggja atvinnugreina eða tveggja
þjóða. Og eg held, að það sé náið
hlutfall á milli heilsufars og ham-
ingju. í öðru lagi eru jafnvel vel
menntaðir menn fáfróðir um slíka
hluti.
Eg er Englendingur og þótt eg
sé af skozkum ættum, þá hefi eg
samt trú á Englandi. Eins og sakir
standa, má land vort sín minna í
stjórnmálum heimsins heldur en
á öldinni sem leið. Samt sem áður
eru sumar hugmyndir okkar og
þjóðhættir einmitt nú að fara sig-
urför um heiminn. í Moskva, þar
sem þeir hafa hafnað okkar ágætu
fyrirmynd að þingræði, rak eg mig
sífellt á sama orðið á auglýsing-
um: Það var ekki „sovét“ eða
,,rauður“ né „bylting“, heldur
„phutbol“ (fótbolti). Hið sama á
sér stað um allan heim.
Spænskir nautabanar eru að
verða mið-framherjar. Þýzkir stú-
dentar eru farnir að iðka fót-
bolta í staðinn fyrir að skráma
114
hvern annan í framan. Og með
brezkum íþróttum breiðist út það
siðalögmál, sem kennt er við
drengskap í leikjum. Og hver veit
nema sagnfræðingar á ókomnum
öldum telji það brezka uppgötvun,
sem ekki hafi reynzt þýðingar-
minni en þingræðið og járnbraut-
irnar. Eg vonast eftir að mér
auðnist að sjá brezkar íþróttir
leggja undir sig heiminn. En eg
er ekki þröngsýnn ættjarðarvin-
ur; eg myndi fagna franskri inn-
rás í eldhúsin hjá okkur.
Því aðeins hefir England mögu-
leika til þess að ná aftur sínum
fornu yfirburðum, að við getum
verið tíu árum á undan öðrum
þjóðum í iðnaði, eins og við vorum
fyrir heilli öld síðan. Við ættum
auðvitað að umskapa iðnað okkar,
en það hafa aðrar þjóðir þegar
gert hjá sér. Við komumst því ekki
fram úr öðrum með því móti. Það
er ekki sennilegt að við eigum
miklar auðlindir af óunnum
málmum. En við eigum ónotaðar
mannlegar auðlindir, einkum í
afkvæmum hinnar duglegu stétt-
ar handiðjumanna. Bjartasta
framtíðarvon okkar er í því fólgin
að gefa þeim tækifæri til þess að
vinna þrekvirki á borð við Watts
og Stephenson.
*
Að síðustu þetta: Eg er mann-
leg verá og borgari í mannfélag-
inu, sem með ári hverju fær meiri
heildarsvip vegna hagnýtra vís-