Verktækni - 2020, Síða 6

6

simulations predicting increase in congestion as the modal split shifts towards automation. In
any case, the mode choice shift will not be realised without the public acceptence of AVs.
The public opinion towards the technology has not been fully explored, and particularly not in
Iceland. This article focuses on the Icelandic results of a cross-national survey. 561 valid
responses were recorded, considering attitudinal and stated-mode-choice questions and the
responses then analysed as per the sample‘s socio-demographic attributes and compared to
a similar survey performed in other european countries.
The Icelandic public is generally more positive towards automated vehicles than other
Europeans, however still skeptical. At the same time as AV passengers feel more safe than
vulnerable road users in the vicinity of an AV, AV passengers also feel more safe with an AV
supervisor inside the vehicle. It is uncertain whether people will use the vehicles for pick-up
and drop-off of children. Respondents are generally more positive that their goods be
transported in AVs instead of people. In spite of this, 70% of respondents were positive that
the technology be tried in their neighborhood and 60% of respondents are positive towards
trying the vehicles themselves. Further research is suggested in the outlook of the articles,
based on indices and further metrics
Keywords: mode choice, attitude, self-driving, safety.

1. Inngangur
Nýlega hefur aukin upplýsingatækniþekking og síhrapandi framleiðslukostnaður skynjara og
reiknigetu leitt til umræðu um að sjálfakandi bílar kunna að vera á næstu grösum. Með
tilkomu nýrrar tækni sjá framleiðendur sér enn betur fært að innleiða sjálfstýringu í
samgöngukerfum og skipta út hefðbundnum ökutækjum eftir þörfum farþega (Iclodean,
Cordos & Varga, 2020; Ainsalu et al., 2018). Eftir því sem umræðan hefur aukist hafa
fræðimenn víða byrjað að greina möguleg áhrif farartækjanna á samgöngur og samfélag.
Sjálfakandi ökutæki eru talin fækka umferðarslysum, minnka umhverfisáhrif umferðar og
lækka ferðakostnað. Auk þess er talið að nýi ferðamátinn muni auka ferðaþægindi og bæta
aðgengi fatlaðra, aldraðra, ungra og annarra sem ekki ferðast jafn auðveldlega nú til dags.
Tæknin myndi alla jafnan auka eftirspurn eftir ferðum, að öðru óbreyttu (Fagnant &
Kockelman, 2015). Hins vegar er alls óvíst að allt annað reynist óbreytt.
Gefið að tækninni fleyti fram eru umræddar breytingar þó að mörgu leyti háðar samþykki
almennings, bæði lagalegu samþykki í gegnum lagasetningu kjörinna fulltrúa og
embættismanna auk samfélagslegs samþykkis notenda. Forsendur slíks samþykkis hafa ekki
verið skoðaðar fyllilega, og sérstaklega ekki á íslenskri grundu.
Rannsókn þessi er byggð á spurningalista unnum á samstarfsvettvangi WISE-ACT i Evrópu
og víðar (Thomopoulos, Pronello, Etzioni, Raposo, Grosso, Polydoropoulou & Shiftan, 2020).
Spurningalisti var lagður fyrir íslenskan almenning og fékkst 561 gilt svar, bæði m.t.t.
huglægra þátta og ferðamátavalskönnunar og greind eftir lýðfræðilegum þáttum svarenda.
Þessi grein segir frá niðurstöðum þessarar rannsóknar á Íslandi og ber þær saman við
niðurstöður annarra rannsókna á Íslandi, niðurstöður í evrópskri Eurobarometer rannsókn og
niðurstöður annarra fræðimanna. Nýmæli er að nýir ferðamátar séu metnir á þennan hátt
hérlendis.
Að lokum eru tekin saman atriði sem taka þarf tillit til við stefnumótun er kemur að innleiðingu
tækninnar. Höfundar setja upp stika sem hafa má í huga til að meta áhrif innleiðingarinnar og
má nýta við stefnumótun.