Rit Mógilsár - 2022, Blaðsíða 19

Rit Mógilsár 19
2. mynd. Slitflögg (e: tatterflags) eru staðlaðir taufánar sem notaðir eru til að bera saman vindálag milli staða.
þriggja til mælinga vegna vaxtargreiningarþátta
(blað flatarmál og þurrvigt laufs, greina, stofns og
róta), samtals 18 birki plöntur. Úrtaks plöntur voru
valdar þannig að þær spönn uðu breyti leikann
sem var til staðar í öllum 50 plönt unum á hverjum
tilrauna stað. Úr röð 1 og 2 var tekin hæsta plantan
úr hvorri röð, úr röðum 3 og 4 var tekin miðhæðar-
planta úr hvorri röð, og úr röðum 5 og 6 var tekin
lægsta plantan úr hvorri röð. Úrtaks plöntum var
pakkað í plast poka og þær geymdar í frysti.
Mælingar voru síðan gerðar í starfstöð rannsóknasviðs
Skógræktarinnar á Mógilsá og hjá LbhÍ á Reykjum.
Blaðflatarmál var mælt með tölvuforriti í skanna
og þurrvigt allra plöntuhluta fundin eftir 48 klst.
ofnþurrkun við 75°C.
Úrvinnsla og útreikningar
Mæligildi voru flokkuð, þeim raðað saman í lista
og töflur og stillt upp til úrvinnslu í forritinu R. (R
Core Team, 2016) sem síðan var notað við tölfræði úr-
vinnslu veður gagna. Hún var gerð með fervika grein-
ingu og t-prófi til að greina mun á milli ein stakra
tilrauna staða. Mynd ræn fram setning var unnin í
Excel. Gögn og tölfræði fyrir vaxtar greiningu voru
einnig að mestu unnin í Excel.
Fundinn var svokallaður rúmmálsstuðull fyrir hverja
úrtaksplöntu með því að reikna hæðarvöxt * þvermál
í öðru veldi.
Með aðhvarfsgreiningu á mæliniðurstöðum vaxtar-
greiningar þátta á sýnisplöntum og rúmmálsstuðli,
voru síðan fundnar jöfnur sem gáfu laufatarmál og
þurrvikt veginna plöntuhluta. Jöfnurnar voru síðan
notaðar til að finna laufatarmál og þurrvigt allra
plöntuhluta fyrir hverja óuppskorna birkiplöntu á
meðferðar svæðunum þremur.
Reiknað var meðaltal þurrvigtar hvers plöntu hlut-
anna fjögurra fyrir hverja meðferð og meðaltal lauf-
flatarmáls fyrir hverja meðferð (hvert svæði). Út
frá því var gerð svokölluð vaxtargreining með því
að reikna út SLA (e: specific leaf area) í cm² lauf/g-
laufs og hlutföll þurrvigtar hvers plöntuhluta í
heildarþurrvigt plöntu; g/g-tot (e: LeafMassRatio,
BranchMassRatio, SteamMassRatio, RootMassRatio).
Það síðasttalda (RMR) gefur til dæmis hvert er hlut-
fall rótarvaxtar af heildarvexti plöntu.
Fyrir plöntuvöxt og vaxtargreiningu var fervika grein-
ing einnig notuð til að kanna hvort munur væri á
meðaltölum mæligilda og marktækni könnuð milli
meðferðarsvæða með t-prófunum, þar sem meðferð
1 (skjóllaust svæði) var notuð sem viðmið.
Niðurstöður
Veðurmælingar
Slitflögg (tatterflags): Fyrstu tvær slitflaggamæling-
arnar tóku yfir það tímabil sem plöntu- og veður-
mælingar stóðu yfir. Lok á seríu 1 voru 13. júlí. Seríu 2
var lokið 25. ágúst og náði því yfir vaxtartíma birkisins
sem var lokið um miðjan ágúst. Á þeim tíma varð
engin stytting á flöggunum á skýldu svæðunum
2 og 3 en nokkurt slit varð á flöggum á skjóllausu
svæði 1 (3. mynd). Upphafsstærð á hverju flaggi var
760 cm². Stytting á flöggum á svæði 1 var 21 cm² í
fyrstu tímaseríu og 23 cm² í annarri tímaseríu eða
samtals 44 cm² (5,8% af flatarmáli) á fyrstu tveimur
flöggum tímabilsins (3. mynd).