Veiðimaðurinn - 01.08.1984, Blaðsíða 50

Oft var ísabroddurinn notaður til við-
miðunar til þess að áætla þykkt íshell-
unnar. Var til dæmis sagt að ísinn næði
efst á broddjárn, einnig að hann næði upp
á digrustöng og líka allt upp að mjóustöng.
Þá mun ísinn hafa verið um 80 sm þykkur.
Skjótt á ís ég skunda fer
með skrínu og dorg við höndu
guð er vís að gefa mér
gáluriðabröndu.1
Baldvin Stefánsson.
SKRÍNAN. Skrínan var gerð úr
þunnum tréfjölum. Hún var um það bil
50-60 sm að lengd, 15-20 sm að breidd og
40-45 sm að hæð. Lítið op var ofan á skrín-
unni miðri sem silungnum var stungið
niður um. Göt voru boruð í gegnum miðjar
gaflfjalir skrínunnar, ofan til. I gegnum
götin var smeygt endum hæfilega langrar
fléttaðrar hrosshárslykkju. Bundnir voru
hnútar á endana innanvert í skrínunni og
var þá komin festing. Nú var hægt að
smeygja lykkjunni upp á aðra öxlina og
bera skrínuna á bakinu. A þennan hátt
var skrínan borin til og frá veiðistað.
Skrínan gegndi tvenns konar hlutverki.
Annars vegar var hún ílát undir veiðina og
hins vegar sæti fyrir dorgveiðimanninn
við vökina.
MAÐKHORNIÐ. Maðkhornið þótti
ómissandi við dorgargönguna. I því var
hafður maðkurinn sem notaður var til
beitu. Það var ýmist búið til úr hornum
hrúta, nauta eða geita. Fyrst var slóin
tekin úr horninu, síðan var það sagað í
sundur og efri hluti þess notaður. Lok
var fellt í víðari endann en sagað af hinum
svo hæfilegt op myndaðist fyrir lítinn
tappa. Gegnum þetta op var svo maðkur-
inn að sjálfsögðu settur.
1 Gáluriðabranda = meðalstór branda.
Lýsing á aðferð við dorgveiði
Byrja varð á því að vaka vökina, og
var til þess notaður ísabroddurinn eins
og áður hefur verið getið um. Var hún höfð
um 15-20 sm í þvermál. Settust menn nú
á skrínuna við vakarbarminn og var dorgin
tekin fram. Taumurinn var undinn ofan
af henni og færinu rennt niður um vökina
þar til sakkan nam við botn. Síðan var
færið dregið upp aftur þar til sakkan var
15-20 sm frá boíni. Þá var taumurinn
festur með bragði á fremri enda dorgar-
innar og var þetta kallað að taka grunnmál.
Nú var færið dregið upp á ný til þess að
beita á öngulinn. Var nú tappinn tekinn
úr maðkhorninu og losuðu menn yfirleitt
nokkra hvítmaðka úr horninu upp í sig.
Þótti auðveldara að beita maðkinum hlýj-
um heldur en til dæmis frosnum, og einnig
var það álit manna að betur veiddist á
hann. En aðrir settu hann í sokkfitina rétt
fyrir notkun og geymdu hann þar.
Venja var að beita þrem möðkum á
öngulinn í upphafi. Önglinum var stungið
í miðjan maðkinn og út um annan enda
hans, síðan í miðjan maðkinn aftur og út
um hinn endann. Er allir þrír maðkarnir
voru komnir upp fyrir agnúann var þeim
þrýst vel fram á odd öngulsins svo að
oddurinn hyrfi sem mest í beituna.
Var nú færinu rennt niður og farið
að día eins og það var kallað, en það var
smáhreyfing sem menn gerðu upp og niður
með dorgarhorninu. Við það hristist öng-
ullinn með beitunni til svo að hvítan eða
ylgjan eins og það var kallað, sem er innan
í maðkinum, iðaði í allar áttir og lokkaði
silunginn að.
Mjög var það misjafnt hvernig menn
hreyfðu færið og má segja að hver maður
hafi haft sitt dúningslag, eins og það nefnd-
ist á dorgarmáli.
Ef nú silungurinn kom að beitunni
48
VEIÐIMAÐURINN