Veiðimaðurinn - 01.08.1984, Blaðsíða 54

nota fiskiöngla af venjulegri stærð og
þóttu þeir mun veiðnari. Um aldamótin
1900 komu svo litlir og miklu grennri
önglar til sögunnar, og eru þeir notaðir
enn þann dag í dag. Hafa þeir reynst mjög
vel.
Lengi vel var seglgarn notað í dorgar-
tauminn en nú á síðustu árum nota menn
eingöngu girni. En dorgarhornið hefur
ekkert breyst í gegnum tíðina.
Enn er ísabroddurinn í fullu gildi, þó
er það til að menn noti þar til gerðan bor
til þess að bora niður í gegnum ísinn.
Skrínan hefur lítið breyst að öðru leyti
en því að nú eru festar á hana burðarólar
til þess að bera hana á báðum öxlum.
Einnig hefur verið sett lok á hjörum yfir
opið og er því mun þægilegra að sitja á
henni.
Maðkhornið er ekki notað lengur. Þess
í stað nota menn litlar krukkur eða önnur
tóm ílát sem til falla.
Klæðnaður dorgveiðimanna
Skjólfatnaður dorgveiðimanna fyrr
á árum var með nokkuð öðrum hætti en
nú gerist. Þá klæddust menn ullarfötum
yst sem innst. En í miklum stormi voru
þau varla nógu vindheld og kom þá herta
sauðagæran, undanfari gæruúlpunnar, að
góðu gagni. Festu menn gæruna á bak sér
þannig að ullin sneri inn og náði hún upp
fyrir höfuð og niður að hnjám. Ævinlega
sneru menn sér undan vindáttinni við
veiðarnar og því ákaflega mikið gagn af
þessum útbúnaði. A fótunum höfðu menn
svokallaða skinnleista, og náðu þeir upp
undir hné. Þeir voru heimasaumaðir og
svo vel gerðir að þeir voru algjörlega vatns-
heldir. Kom það sér mjög vel því oft var
mikið vatn og krapaelgur á ísnum. Á höfði
höfðu menn að sjálfsögðu Mývatnshettuna
svokölluðu, hlýjasta höfuðfat sem þá
þekktist. Hún var prjónahetta sem náði
niður á herðar, og aðeins op fyrir andlitið.
Á höndunum höfðu menn svellþæfða ullar-
vettlinga.
Auðvitað var það misjafnt hve skjóllega
menn voru klæddir. Oft var mönnum líka
kalt. Þá var þrautaráðið að berja sér enn
og aftur til að fá í sig yl. Stundum fóru
menn líka í land og glímdu sér til hita, en
ef tekja var mikil yfirgáfu menn ógjarnan
vökina.
Hættur samfara dorgargöngunni
Ekki var dorgargangan hættulaus með
öllu, sérstaklega er líða tók á vorið. Var
það meðal annars vegna þess að bestu
veiðisvæðin voru þar sem ísinn var ótraust-
astur og fóru menn þar meira með kappi
en forsjá. Kom þá líka alloft fyrir að ísinn
brast og menn lentu í vatninu. Til eru
dæmi þess að menn hafi verið mjög hætt
komnir og munu í þeim tilfellum hafa
verið einir sér. Eftirfarandi frásögn er
dæmi um slíkt atvik:
Hinn 14. apríl 1919 var Stefán Stefáns-
son bóndi á Ytri-Neslöndum að fylgja
stúlku yfir ísilagt vatnið, upp í Geiteyjar-
strönd. Er hann hafði skilað stúlkunni til
bæjar, sneri hann við, hélt i suðvestur,
stefnu á Hrútey. Þar sat fjöldi manna á
dorg og ætlaði hann að slást í hópinn.
Þegar hann var kominn um það bil hálfa
leið, mætti hann Þorsteini bónda á Geit-
eyjarströnd sem var á heimleið frá dorg-
veiðinni. Segir nú Stefán frá:
„Við tölumst við þarna litla stund og
segi ég honum að landtakan sé óðum að
versna, svo hann skuli vara sig og ganga
nógu djúpt fyrir eyðuna, botninn var
kominn út á móts við garðsendann, en
mátti enn komast þar í land, ef maður kom
að utan og vestan. Svo skiljum við og hann
hverfur mér sjónum fyrir Landhólmann.
52
VEIÐIMAÐURINN