Fréttablaðið - 23.03.2023, Blaðsíða 10

Útgáfufélag: Torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjóri: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 250 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HelgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
halldór
Frá degi til dags
Mark-
miðum um
umbætur í
neytenda-
vernd
verður
ekki náð
nema með
náinni
og góðri
samvinnu
stjórnvalda
og Neyt-
endasam-
takanna.
Nú eru
báðir
flokkarnir
í bónda-
beygju
Vinstri
grænna.
Og láta sér
vel líka.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
gar@frettabladid.is
Váleg tíðindi
Vinsældir Seðlabankans tóku
í gærmorgun tólfta kippinn
niður á við í röð þegar bankinn
sagði frá ákvörðun um að
hækka stýrivexti enn eina ferð-
ina, að þessu sinni um heila pró-
sentu sem var umfram svart-
sýnar spár greiningardeilda
og allra handa spámiðla með
innsýn í þróun efnahagsmála í
bráð og lengd. Viðbrögðin létu
ekki á sér standa og áður en
komið var hádegi hafði seðla-
bankafólki – með seðlabanka-
stjórann í miðju skotskífunnar
– verið bölvað í sand og ösku
og óskað norður og niður alls
staðar á byggðu bóli milli sjávar
og sveita, fjalls og fjöru.
Svo skal böl bæta
Strax í kjölfar formælinganna
hófst mannskapurinn síðan
handa við að benda hver á
annan í leit að rót þessa vanda
sem endurspeglast í því að hér
er – öllum að óvörum að því er
virðist – allt í fokkings fokki
þótt fiskurinn seljist úr landi
sem aldrei fyrr, ál streymi í
stríðum straumum til óþreyju-
fullra kaupenda á meginlandi
Evrópu og erlendir ferðamenn
sprangi hér hver um annan
þveran um hæðir og hóla,
spreðandi evrum og dollurum
í allar áttir. Eitt eru þó allir
sammála um, ástandið er ekki
þeirra sök heldur einhverra
annarra sem gera allt vitlaust
enda vita þeir ekkert í sinn
haus. n
Orkuskiptin á Íslandi sem þurfa
að fara fram á næstu árum eru
svo erfið fyrir íslenska pólitík að
lítið sem ekkert mun gerast fyrir
auglýst tímamörk. Ástæðuna má
rekja til þess að ríkisstjórn landsmanna glímir
við grænan ótta, en þau fimm ár sem hún
hefur setið að völdum hefur svo til ekkert verið
aðhafst í virkjanagerð hér á landi.
Öðruvísi manni áður brá á vakt hinna virku
Sjálfstæðismanna sem í slagtogi með Fram-
sóknarflokki hafa verið ófeimnir við að sökkva
stórum hluta af heiðarlöndunum upp til öræfa.
En nú eru báðir flokkarnir í bóndabeygju
Vinstri grænna. Og láta sér vel líka, stæra sig
af því að hafa skrifað heila grænbók þar sem
þremur virkjanakostum, einkum þó fyrir
vindorku, hefur verið hnikað úr biðflokki í
nýtingarflokk.
Að öðru leyti hefur ekkert gerst í grænni
orkuuppbyggingu í hálfan áratug – og líklega
mun svo verða um ókomin ár.
Á meðan er innflutt olían keyrð um nálega
þúsund kílómetra leið frá höfuðborginni
austur á firði til að kynda fiskvinnsluna þar um
slóðir. Það fæst engin raforka í pródúktið. Og
eins eru áform uppi um að nota innflutt gas til
að kynda fyrirtæki vestur í Súðavík sem er að
fara að þurrka kalkþörunga til að nota í fóður-
bæti og hollustuvörur.
Raforkan er uppseld á Íslandi.
Og það er vegna þess að það er ekkert plan.
Og það hefur ekki verið neitt plan.
Fyrir röskum fimm árum var Búrfellsvirkjun
2 tekin í gagnið, en það er síðasta vatnsafls-
virkjunin sem komst í gagnið hér á landi. Þar á
undan var Búðarhálsi stungið í samband, fyrir
nálega áratug.
Aðdragandinn að báðum þessum virkjunum
á Þjórsársvæðinu var hálfur annar áratugur.
Það segir landsmönnum allt um það hvað langt
verður í næstu vatnsaflsvirkjun á þessu svæði,
en þar hefur Hvammsvirkjun verið nefnd til
sögunnar.
Leyfi hefur raunar fengist til að stækka
Þeistareyki austan Lambafjalla á löndum
norður, en ekkert er vitað hvenær af framhalds-
framkvæmdum verður á þeim slóðum.
Nú er það alls ekki svo að virkja eigi allar
sprænur landsins til að mæta markmiðum
stjórnvalda um orkuskipti. Þar er langur vegur
frá. Grundvallarreglan í þeim efnum á að vera
sú að náttúran njóti vafans, enda er hún á
meðal mestu þjóðarauðlinda landsmanna – og
þeim ættliðum sem nú lifa er skylt að hlúa að
henni í hvívetna fyrir þær kynslóðir sem á eftir
koma.
En það er umhugsunarefni að orkuskiptin á
Íslandi fari nú í öfuga átt. n
Grænn ótti
Í 70 ár hafa Neytendasamtökin unnið einarðlega
í þágu neytenda á Íslandi. Fjölmargt hefur breyst
á þessum tíma og hafa Neytendasamtökin gegnt
mikilvægu hlutverki sem áhrifaafl í þágu bættrar
neytendaverndar. Ég vil nýta þetta tækifæri og óska
Neytendasamtökunum innilega til hamingju með
stórafmælið sem haldið er sérstaklega upp á í dag.
Samstaða er mikilvæg
Það er brýnt að við stöndum saman vaktina í
neytendamálum, ekki síst í ljósi þeirrar verðbólgu-
þróunar sem hefur átt sér stað á undanförnum
misserum. Neytendamál eru sígilt viðfangsefni og
alltaf er rými til að gera betur. Á kjörtímabilinu
gerum við ráð fyrir metnaðarfullum umbótum á
sviði neytendaverndar. Í menningar- og viðskipta-
ráðuneytinu stendur nú yfir vinna við heildar-
endurskoðun á stofnanaumgjörð og nokkrum af
mikilvægustu lagabálkum á sviði neytendaverndar
ásamt vinnu við stefnumótun í neytendamálum.
Liður í því er að styðja betur við starf Neytendasam-
takanna en með nýjum samningi voru framlög til
þeirra aukin. Ég tel mikilvægt að stjórnvöld haldi
áfram á þeirri braut með hagsmuni neytenda að
leiðarljósi.
Samvinna er mikilvæg
Markmiðum um umbætur í neytendavernd verður
ekki náð nema með náinni og góðri samvinnu
stjórnvalda og Neytendasamtakanna. Það er gríðar-
lega mikilvægt fyrir þjóðfélagið að halda verðbólgu
í skefjum og það verkefni þarf að nálgast úr ýmsum
áttum. Ég hef þá bjargföstu trú að árangur náist
þegar við öll leggjumst saman á árarnar og róum í
sömu átt. Það er til að mynda mikilvægt að neyt-
endur séu á tánum gagnvart verðlagningu á vöru og
þjónustu og fyrirtæki hækki ekki verð umfram það
sem eðlilegt getur talist. Slíkt skiptir máli fyrir lífs-
kjörin í okkar góða landi.
Það er mín von að Neytendasamtökin haldi
áfram að vera það frumkvæðisafl í neytendamálum
sem samtökin hafa verið og haldi atvinnurekendum
og stjórnvöldum við efnið til langrar framtíðar. n
Á vaktinni í sjötíu ár
Lilja
Alfreðsdóttir
menningar- og
viðskiptaráðherra
og varaformaður
Framsóknar
10 skoðun FRÉTTABLAÐIÐ 23. mARs 2023
FIMMTuDAGuR