AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.08.1999, Síða 57

LÓÐIN
í þessu skipulagi var ekki gert ráð fyrir sér-
stökum afgirtum lóðum umhverfis hvert hús fyrir
sig. Lóðin takmarkast af húsgrunninum og næsta
athafnasvæði umhverfis húsin. Hins vegar er mun
rýmra um hvert hús en í hefðbundinni íbúðabyggð.
Þetta er fylgifiskur sjálfbærs skipulags vegna meiri
umsýslu við þannig hús. Þannig má t.d. benda á
það að meira pláss þarf til að hengja upp þvott.
Það kemur í stað þeirrar orkueyðslu sem fer í að
þurrka þvott í vélum. - Allt yfirborð gatna skal vera
vatnsgleypandi þ.e. ekki malbik. Opið yfirborð hef-
ur áhrif á jarðvatnsstreymið og þar með á vistkerfi
húsanna.
HÚSIN
Hér var eingöngu gert ráð fyrir hvolfhúsum -
svokölluðum kúluhúsum - sem geta verið á tveim
hæðum og með kjallara. Þessi hús eru einungis
ein af mörgum húsagerðum sem unnt er að gera
sjálfbær. Hins vegar gefur gerð þeirra tilefni til
tvenns konar aukavinnings á átt að sjálfbærni:
Lágmarksyfirborð (lágmarkseinangrunarmassi) á
ytra byrði miðað við rúmmál - og lágmarksvindkæl-
ing vegna rúnnaðs yfirborðs (hentar vel í vinda-
sömu landi). - Torfklæðning skal að einhverju leyti
vera á hverju húsi fyrir sig - mest mót norðri.
Aðalbyggingarefnið er timbur en steypa er ein-
ungis í undirstöðum, neðstu plötum og grunnhæð.
Einangrun hússins er alls staðar 30 cm þykk stein-
ull. Og innbyggð sólstofa skal vera á móti suðri í
öllum húsunum við að vinna geislunarorku.
Til húsanna heyrir einnig öll sú hreintækni sem
þegar er búið að þróa og gerir það kleift að allir
úrvinnsluferlar innan húsanna séu á sjálfbærum
nótum. Hér á sjálfsagt mörg hreintækniútfærslan
eftir að bætast við þegar fram líða stundir.
FRAMKVÆHDIR
Þegar upp var staðið var framkvæmd þessa fyrsta
samþykkta deiliskipulags ekki í samræmi við
ákvæði þess. Nýjar óskir um breytingar á áður
ákveðnu og samþykktu fyrirkomulagi deiliskipu-
lagsins voru settar fram af nýrri stjórn félagsins
Snæfellsás sem á jörðina á Brekkubæ. Það var
svo sveitarfélagið í Snæfellsbæ sem fyrir sitt leyti
samþykkti þær breytingar án nokkurs samráðs við
höfund deiliskipulagsins og raunar þvert á óskir
hans. Æðri skipulagsyfirvöld töldu sig ekki megn-
ug þess að gera neina bragarbót á málinu en
höfðu þó samþykkt deiliskipulagið formlega.
Typical building lot in a cluster
Það er því tæplega hægt að kalla framkvæmd
deiliskipulagsins að Hellnum vistvæna eða sjálf-
bæra því skrefin sem þarna voru stigin í reynd ná
of skammt. Þetta tilfelli bendir okkur enn á það að
setja þarf reglugerðir um lágmarksskilgreiningu á
sjálfbærni bygginga og skipulags til þess að
almenningur átti sig á hvað er verið að bjóða
honum í einstökum tilfellum.
OKOLOCISK LANDSBYSAMFUND f
TORUP
Árið 1988 eignaðist Vistþorpsfélagið í Torup jörð-
ina Dyssekilde gárden. Markmið félagsins var að
reisa þar byggðakjarna sem tæki í meginatriðum
tillit til vistrænna sjónarmiða. Jörðinni var skipt
nokkurn veginn í tvo sex hektara helminga. Annar
var skipulagður fyrir 90 íbúða byggð, samsetta úr
fimm mismunandi byggingarhópum og einnig
atvinnusvæði, en hinn nýttist fyrir jarðrækt íbúan-
na bæði fyrir sjálfa sig og utanaðkomandi aðila.
Bygging húsanna hófst vorið 1990 og nú sumar-
ið 1999 hafa 45 íbúðir verið teknar í notkun en tut-
tugu nýjar eru í byggingu, einkum í svokölluðum
„Fimmta-hópnum". T.B. stóð að hönnun fjögurra
hvolfbygginga í svokölluðum „Dome-gruppe“ á
árunum 1988 til 1991 ásamt þeim Ole Vanggaard
verkfræðingi og Henrik Suhr arkitekt. Alls eru sex
íbúðir í þessum fjórum húsum.
Það má segja að með byggingu þessara fjög-
urra hálfkúlulaga íbúðarhúsa í Torup hófst fyrir
alvöru innreið þessarar gerðar bygginga í Dan-
mörku. En þau nefnast nú þar í landi „dome-
55