Leyfi til að elska - mar. 2023, Blaðsíða 19

foreldraútilokunar krefjist skapfestu, seiglu og
æðruleysis – þar sem viðkomandi mun þurfa að
horfast í augu við grimmilegan andstæðing í
útilokunarforeldrinu.
ÁLYKTANIR RANNSÓKNARINNAR
Þessi rannsókn sýnir að útsettir foreldrar þurfa að
takast á við svæsna og alvarlega útilokandi hegðun
af hálfu útilokunarforeldrisins. Alvarleikastig
þeirra aðferða og hegðunar sem beitt er gefur til
kynna að foreldraútilokunin haldi áfram og versni
ef ekki er brugðist við. Þessi niðurstaða styður við
fyrri rannsóknarniðurstöður um að aðgerðaleysi
auki foreldraútilokun (Templer, Matthewson,
Haines og Cox, 2017).
Tilfinningaleg stjórnun er sérstaklega öflug og
útbreidd aðferð meðal útilokunarforeldra. Ályktanir
varðandi þetta eru tvíþættar: a) Nauðsynlegt er
að veita útsettum börnum hugræna meðferð til að
vinna í hugsanaskekkjum þeirra (Templer o.fl., 2017)
og b) mögulega þyrfti geðheilbrigðisstarfsfólk og
lögfræðingar að meðhöndla foreldraútilokunarmál
sem ofbeldi gegn börnum.
Rannsóknin undirstrikar einnig að þegar sameina á
fjölskyldu á ný er nauðsynlegt að fjölskyldumeðlimir
séu líkamlega nálægt hverjum öðrum. Eins og
Gardner (1998) mælti með, og Templer o.fl. (2017)
styðja, má gera þetta með íhlutun í formi sérhæfðrar
fjölskyldumeðferðar fyrir fjölskyldur sem hafa
upplifað foreldraútilokun þar sem lykilatriðið er að
allir fjölskyldumeðlimir komi saman og það er ekki
umsemjanlegt atriði.
Útsettir foreldrar í þessari rannsókn líta svo á að
kerfið sé brotið, óskilvirkt, fáskiptið og til þess
fallið að viðhalda og ýta undir foreldraútilokun.
Þessi upplifun ýtir í það minnsta verulega undir
vanlíðan útsettra foreldra. Þessar niðurstöður
leiða til ýmissa ályktana. Fyrri rannsóknir
gefa gagnlegar ráðleggingar fyrir fagfólk sem
vinnur með fjölskyldum sem hafa orðið fyrir
foreldraútilokun (t.d. Baker, 2010; Templer o.fl.,
2017). Í samræmi við markmið þessarar greinar
eru hér nefndar tvær ályktanir í tengslum við
kerfið. Í fyrsta lagi þarf miðlun á rannsóknum
á foreldraútilokun er vera mun meiri, svo
hægt sé að ýta undir víðtækari og útbreiddari
þekkingu og skilning. Í öðru lagi er áríðandi
að geðheilbrigðisstarfsfólk og lögfræðingar
vinni saman og hugsanlega er það vænlegasta
leiðin til að stöðva foreldraútilokun og koma á
endurtengingu milli útsetts foreldris og barns
(Templer o.fl., 2017).
Með tilliti til heimilisofbeldis benda þessar
niðurstöður til þess að hjálplegt væri að líta á
útilokandi hegðun sem glæp, rétt eins og líkamlegt
ofbeldi. Sumar þjóðir hafa nú þegar glæpavætt
þá hegðun sem leiðir til foreldraútilokunar (t.d.
brasilísk lög 12 318 eins og vitnað er í hjá Soares,
2010). Fyrri rannsóknir benda til þess að besti
möguleikinn til að hefta útilokun sé sá að dómstólar
séu skjótir, skýrir og mjög ákveðnir í dómum sínum
(Vassiliou og Cartwright, 2001).
TAKMARKANIR RANNSÓKNARINNAR
Þessi rannsókn náði markmiði sínu með því að
leggja til gögn í þann gagnagrunn sem til er yfir
upplifun útsettra foreldra af foreldraútilokun
og útilokandi hegðun. Hins vegar eru nokkrar
takmarkanir sem vert er að benda á. Í fyrsta lagi
takmarkast núverandi rannsókn af því að hún var
byggð á sjálfsmatskvörðum. Frásagnir svarenda
voru meðhöndlaðar sem sannar og réttar í þessari
rannsókn. Engu að síður er engin leið að staðfesta
það að hver einasti þátttakandi hafi í raun verið
útsett foreldri. Hugsast getur að einhverjir
þátttakenda hafi verið fráhverfir börnum sínum.
Einnig er vert að benda á að sjálfsmatskvarðar eru
ekki fullkomlega áreiðanlegir þar sem hver frásögn
í gögnunum er einhliða, þ.e. einhliða frásögn af
upplifun eins einstaklings á kringumstæðunum.
Þrátt fyrir að frásagnirnar komi úr stóru, alþjóðlegu
gagnasafni er takmarkað hversu mikið við getum
alhæft um reynslu útsettra foreldra af útilokun
19
GLEYMDA FORELDRIÐ: FORELDRAÚTILOKUN FRÁ SJÓNARHÓLI ÚTSETTA FORELDRISINS CLARE POUSTIE O.FL.