Tölvuheimur - 01.08.2003, Side 22

U P P L Ý S I N G AT Æ K N I
Við þetta tækifæri opnaði nefnd um tungu-
tækni á vegum ráðuneytisins vefsíðu með helstu
upplýsingum um tungutækni og tölvur og var
þar kveðið á um nauðsyn þess að auka hlut
íslensku sem fyrsta máls í samskiptum við tölvur
og annan tæknibúnað hér á landi. Á vefsíðu
verkefnisins, http://www.tungutaekni.is, kemur
fram að verkefnið beinist helst að því að gera
tölvum og tækjabúnaði kleift að skilja talað
íslenskt mál. Vinna við tungutækni byggist
þannig að mestu leyti á því að búa til hugbúnað
sem getur greint og lært talað og ritað mál svo
notendur geti átt gagnvirk og nothæf samskipti
við tölvur og tækjabúnað. Eins og gefur að
skilja er þetta óvenju umfangsmikið verkefni
sem krefst þekkingar á ólíkum þáttum, bæði á
umfangsmiklum málrannsóknum, þó sérstak-
lega tölvufræðilegum málvísindum eða mál-
tölvun (computational linguistics) og textamál-
fræði eða gagnamálfræði (corpus linguistics).
Hagnýtingin byggist þannig á notkun háþró-
aðrar aðferðafræði tölvutækni og samtvinnun
málvísinda og upplýsinga- og tölvutækni.
Tölvuútgáfa Íslenskrar orðabókar frá Eddu -
miðlun og útgáfu hf. og villu- og beygingarfor-
ritið Púki, sem Friðrik Skúlason hefur hannað
Ari Arnalds, formaður verkefnisstjórnar, segir
að upphaf tungutækniverkefnis Mennta-
málaráðuneytisins megi rekja til skýrslu sem Dr.
Rögnvaldur Ólafsson ritstýrði og kom út árið
1999. Þar kom fram að talsvert skorti á að fyrir ís-
lenskt mál væru til tungutækniverkfæri sambæri-
leg við þau sem til voru fyrir önnur tungumál.
„Árið 2000 skipaði Björn Bjarnason, þáverandi
menntamálaráðherra, verkefnisstjórn um tungu-
tækni og er aðalmarkmið þess verkefnis að „stuðla
að því að íslenska verði áfram lifandi tungumál
íslensku þjóðarinnar í upplýsinga- og þekkingar-
samfélagi 21. aldarinnar“ og hefur Alþingi til þessa
veitt um 120 milljónum króna til verkefnisins, en
það eitt sýnir að um verulegt átak á sviði tungu-
tækni er að ræða,“ segir Ari og bendir á að
Menntamálaráðuneytið hafi til þessa styrkt 10
tungutækniverkefni.
„Markmið þeirra er að efla þá grunnþekkingu
sem nauðsynleg er til þess að auðvelda fyrir-
tækjum að þróa tungutækniverkfæri á hagkvæm-
an hátt þannig að starfsemi fyrirtækjanna geti
staðið undir sér án frekari afskipta hins opinbera.
Nefna má að gerður var samningur við Háskóla
Íslands um að hefja meistaranám í tungutækni
og hófst það nám haustið 2002. Þá hafa verið
styrkt verkefni við að gera beygingarlýsingu fyrir
ríflega 100.000 íslensk orð, við þróun vélrænna
aðferða til að greina orð í texta með tilliti til orð-
flokka og annarra málfræðiatriða og þróun hug-
búnaðar til að greina íslenskan texta í setningar.
Nú síðast hefur verkefnið Hjal verið styrkt en
það mun stuðla að því að þróaður verði svokall-
aður stakorðagreinir og símtölvunarlausnir af
ýmsu tagi. Þá mun það verkefni auðvelda frekari
þróun talgervla fyrir íslenskt mál,“ segir Ari og
bendir á að fylgst sé náið með framgangi þeirra
verkefna sem styrkt hafi verið. Ganga þau að
sögn vel og býst hann við að flestum þeirra ljúki
síðar á þessu ári.
www.heimur.is22 Ágúst Tölvuheimur 2003
„Alþingi hefur til þessa veitt 120 milljónum króna í verkefnið. Það eitt sýnir að um verulegt
átak stjórnvalda á sviði tungutækni er að ræða,“ segir Ari Arnalds, formaður verkefnisstjórnar
um Tungutækni.

Tungutækni er viðamikið verkefni, segir Ari Arnalds
Skýrsla starfshóps um tungutæknikom út árið 1999 en í henni kom framað staða íslenskunnar sem virkstæknimáls þótti bág.