Læknablaðið : fylgirit - 21.11.2014, Blaðsíða 15

LÆKNAblaðið/Fylgirit 81 2014/100 17
v14 SENATOR-Fjölsetra Evrópurannsókn á Landspítala: Þróun og
klínísk prófun á nýjum hugbúnaði sem metur og gefur ráðleggingar
um lyfjameðferð og aðrar meðferðarleiðir hjá eldri einstaklingum
Aðalsteinn Guðmundsson1,2, Ástrós Sverrisdóttir1 , Ólafur Samúelsson1, Pétur S.
Gunnarsson1,3
1Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands, 3lyfjafræðideild Háskóla Íslands
inngangur: Landspítalinn er þátttakandi í rannsókninni SENATOR
(Development and clinical trials of a new Software ENgine for the Assessment
& Optimization of drug and non-drug Therapy in Older persons). Bakhjarl og
styrktaraðili rannsóknarinnar er 7. Rammaáætlun EU (Grant agreement
No 305930).
Öldruðum einstaklingum með marga langvinna sjúkdóma fjölgar hratt
í löndum Evrópu. Samhliða fjölgar ábendingum lyfjameðferðar sem
ýtir undir fjöllyfjameðferð og líkur á óviðeigandi lyfjameðferð aukast.
Aukaverkanir lyfja eru tíðari og alvarlegri hjá öldruðum og tengist
m.a. lífeðlisfræðilegum breytingum, fjölda langvinnra sjúkdóma, fjöl-
lyfjanotkun og óviðeigandi lyfjameðferð. Einnig eru vísbendingar um
að þekkingargrunnur öldrunarlækninga og önnur meðferðarúrræði (s.s.
næringarráðgjöf, sjúkra- og iðjuþjálfun) séu vannýtt.
efniviður og aðferðir: Rannsakendur í átta löndum koma að SENATOR
verkefninu sem samanstendur af 12 vinnuhlutum. Meðal viðfangsefna
er þróun matstækis á aukaverkunum lyfja, skráning lyfjagagna allra
þátttökulanda, þýðing texta á viðkomandi tungumál, heilsuhagfræðileg
úttekt og mat á gagnsemi ráðlegginga SENATOR hugbúnaðarins með
framskyggnri samanburðarrannsókn á sex háskólasjúkrahúsum.
niðurstöður: Á Landspítala verður rúmlega 400 sjúklingum boðin
þátttaka. Skilmerki til þátttöku eru aldur >65, virk meðferð >þriggja
langvinnra sjúkdóma og innlögn á bráðadeildir aðrar en öldrunar-
lækningadeildir. Ítarleg og einstaklingsmiðuð úttekt verður gerð á
sjúkdómsbyrði, ástandi, færni og lagt mat á ábendingar og hagkvæmni
lyfjameðferðar. Aðalendapunktur er nýgengi aukaverkana. Algengar
aukaverkanir sem hafa fundist í forprófunum eru t.d. byltur, óráð, blæð-
ingar, salttruflanir og nýrnabilun.
ályktanir: Fyrri hluti rannsóknar sem skoðar viðmiðunarhóp er þegar
hafinn. Ekki liggja fyrir niðurstöður. Í seinni áfanga bætist við íhlutunar-
hópur þar sem hugbúnaðurinn gefur meðhöndlandi læknum ráðlegg-
ingar um lyfjameðferð og ábendingar um aðra meðferð.
Á vefsíðunni www.senator-project.eu/home/ eru upplýsingar um
undirbúning og framkvæmd SENATOR.
v15 Íslenska ofvaxtarhjartavöðvakvillaverkefnið. Sýnd
ofvaxtarhjartavöðvakvilla í þýði arfbera með MYBPC3 c.927-2A>G
landnemastökkbreytingu
Gunnar Þór Gunnarsson1,2, Berglind Aðalsteinsdóttir2,5, Mike Burke3, Polakit
Teekakirikul3, Barry Maron4, Ragnar Danielsen5, Christine Seidman3, Jonathan
Seidman3
1Sjúkrahúsið á Akureyri, 2læknadeild Háskóla Íslands, 3Department of Genetics, Harvard
Medical School, Boston, USA, 4Hypertrophic Cardiomyopathy Center, Minneapolis Heart
Institute Foundation, 5Landspítala
inngangur: Það sem einkennir flestar þýðisrannsóknir á ofvaxtarhjarta-
vöðvakvilla (OHK) er mikill breytileiki erfðagalla í genum samdráttarein-
inga hjartavöðvafruma. Á Ísland er 88% af erfðagalla jákvæðum OHK
orsakað af MYPC3 c.927-2A>G sem er 500 ára gömul landnema stökk-
breyting. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna sýnd og meingerð
OHK í stóru þýði sjúklinga og ættingja með sama erfðagalla.
efniviður og aðferðir: Í íslenska ofvaxtarhjartavöðvakvillaverkefninu
greindust 88 OHK sjúklingar með MYBPC3 c.927-2A>G stökkbreyt-
inguna. Í framhaldi af því samþykktu 223 fyrstu gráðu ættingjar þeirra að
taka þátt í rannsókn með erfðafræðilegri athugun á MYBPC3 c.927-2A>G,
klínísku mati og ómskoðun af hjarta.
niðurstöður: Af 223 ættingjum reyndust 95 bera c.927-2A>G stökkbreyt-
inguna og 47 (50%) þeirra voru með OHK með vinstri slegils þykknun
(VSÞ) >13 mm. Sýnd OHK var tengd aldri (34% <40 ára samanborið við
61% ≥40 ára, p=0.009) og meiri hjá körlum (67%) en konum (35%, p=0.001).
Enginn var komin með OHK fyrir 17 ára aldur og 90% eldri en 80 ára
vorum komnir með OHK. VSÞ var á bilinu 13 - 28 mm. Enginn var með
>30 mmHg þrýstingsfallanda í útflæðisrás vinstri slegils. Mynstri þykkn-
unar sleglaskiptaveggjar var skipt í 4 flokka, 67% voru með þykknun um
miðbik, 21% með jafna þykknun, 5,8% með þykknun í hjartabroddi og
3,5% með hnapp þykknun í nær hluta sleglaskiptaveggjar.
niðurstöður: Á Íslandi virðist MYBPC3 c.927-2A>G landnemastökk-
breytingin valda frekar seinkomnum OHK með kynjamuni á sýnd.
v16 Aukin æðakölkun í hálsæðum sjúklinga með brátt
kransæðaheilkenni samanborið við almennt þýði
Þórarinn Árni Bjarnason1, Linda Björk Kristinsdóttir2, Erna Sif Óskarsdóttir2, Steinar
Orri Hafþórsson2, Thor Aspelund3, Sigurður Sigurðsson3, Vilmundur Guðnason3,
Karl Andersen1
1Landspítala, 2Háskóla Íslands, 3Hjartavernd
inngangur: Æðakölkun á hálsslagæðum og kransæðum hafa marga
sameiginlega áhættuþætti. Sjúklingar með brátt kransæðaheilkenni
(BKH) hafa nánast allir æðakölkunarsjúkdóm í kransæðum. Líkur eru á
að æðakölkun nái til fleiri líffæra hjá þessum sjúklingum. Í þessari rann-
sókn könnuðum við útbreiðslu æðakölkunarsjúkdóms í hálsslagæðum
hjá sjúklíngum með BKH og bárum saman við almennt þýði.
efniviður og aðferðir: Sjúklingar sem lögðust inn á hjartadeild LSH
með BKH var boðið að taka þátt í rannsókninni.Æðakölkun í skiptingu
beggja hálsslagæða og innri hálsslagæðum var metin með stöðluðum
hætti með hálsæðarómun. Sjúklingar voru flokkir eftir því hvort þeir
höfðu enga, litla, í meðallagi eða alverlega æðakölkun í hálsslagæðum.
Niðurstöðurnar voru bornar saman við aldurs og kyn paraðan saman-
burðarhóp (n=251) frá REFINE Reykjavík rannsókninni.
niðurstöður: Sextíu og fjórir sjúklingar (73% karlar, meðalaldur 61
ár) sem lagðir voru inn á hjartadeild LSH með BKH tóku þátt í rann-
sókninni. Hjá sjúklingum með BKH voru 3, 49, 42 og 6% með enga, litla,
í meðallagi eða alvarlega æðakölkun í hálsslagæðum samanborið við 27,
50, 19 og 4% með enga, litla , í meðallagi eða alvarlega æðakölkun í háls-
slagæðum í aldurs og kyn pöruðum samanburðarhóp. Magn æðakölk-
unar var marktækt meiri (p<0.001) hjá sjúklingum með nýlegt BKH.
ályktun: Um helmingur allra sjúklinga með BKH hafa meðal til alvarleg
þrengsl í hálsslagæðum. Útbreiðsla æðakölkunarsjúkdóms í hálsslag-
æðum er marktækt meiri hjá BKH sjúklingum samanborið við almennt
þýði.

x x I þ I n g l y f l æ k n a
f y l g I R I T 8 1