Læknablaðið : fylgirit - 21.11.2014, Blaðsíða 19

LÆKNAblaðið/Fylgirit 81 2014/100 21
v27 Sjúklingar með brátt kransæðaheilkenni en áður ógreinda
sykursýki eru með útbreiddari kransæðasjúkdóm en sjúklingar með
eðlileg sykurefnaskipti
Steinar Orri Hafþórsson1, Þórarinn Árni Bjarnason2, Erna Sif Óskarsdóttir1, Linda
Björk Kristinsdóttir1, Ísleifur Ólafsson2, Þórarinn Guðnason2, Guðmundur
Þorgeirsson2, Karl Andersen2
1Háskóla Íslands, 2Landspítala
inngangur: Sjúklingar með brátt kransæðaheilkenni (BKH) eru oft með
ógreinda truflun á sykurefnaskiptum sem hafa neikvæð áhrif á horfur
þeirra. Markmið rannsóknarinnar var að meta hvort truflanir á sykur-
efnaskiptum væru tengdar útbreiðslu kransæðasjúkdóms.
efniviður og aðferðir: Rannsakaðir voru sjúklingar með BKH án fyrri
greiningar á sykursýki af tegund 2 (SS2) á Landspítala háskólasjúkra-
húsi. Skert sykurþol og SS2 voru greind með mælingu á fastandi
blóðsykri (FPG), HbA1c og stöðluðu sykurþolsprófi 2 - 4 dögum eftir
innlögn og mælingar endurteknar 3 mánuðum eftir útskrift. Útbreiðsla
kransæðasjúkdómsins var metin með Gensini skori sem tekur tillit
til þess hve mikil þrenging er, hversu margar þrengingar eru og stað-
setningar þeirra.
niðurstöður: Meðal 171 sjúklinga (77% karlar, meðalaldur 63,3) voru
47% með eðlileg sykurefnaskipti, 41% með skert sykurþol og 12% með
SS2. Miðgildi Gensini skors var 30,0 (16,0 - 48,8). Miðgildi Gensini skors
voru 26,0 og 28,5 meðal sjúklinga með eðlileg sykurefnaskipti og skert
sykurþol. Miðgildi Gensini skors var 37,0 meðal sjúklinga með SS2 (p
= 0,07).
ályktanir: Sjúklingar með BKH sem eru með ógreinda sykursýki eru
með útbreiddari kransæðasjúkdóm heldur en þeir sem eru með eðlileg
sykurefnaskipti. Þetta undirstrikar mikilvægi þess að skima fyrir efna-
skiptasjúkdómum meðal sjúklinga sem leggjast inn vegna BKH.
v28 Vatnspípureykingar eru hættulegar, kapp er best með forsjá -
sjúkratilfelli
Bára Dís Benediktsdóttir, Hildur Einarsdóttir, Hrönn Harðardóttir
Landspítala
Hraustur ungur karlmaður leitaði á bráðamóttöku með mikinn brjóst-
verk eftir nýlega millilandaflugferð. Brjóstverkurinn versnaði við djúpa
innöndun, hósta og varð afar slæmur í flugvélinni. Erlendis hafði hann
reykt kannabis með vatnspípu og dregið andann endurtekið djúpt og
haldið honum niðri. Voru þeir félagarnir í keppni hver gat haldið lengst
niðri í sér andanum eftir innsog úr vatnspípunni. Erlendis fann hann
einnig fyrir kvefeinkennum.
Við komu voru lífsmörk stöðug, líkamsskoðun var eðlileg utan vefja-
braks yfir viðbeinum, teppu við lungnahlustun og nefmælgi. Tekin var
tölvusneiðmynd af brjóstholi sem sýndi mikla húðbeðsþemu á brjóst-
kassa, útbreitt miðmætisloft og örþunn loftbrjóst. Einnig var mikið loft
í mænugangi. Sjúklingur var meðhöndlaður með súrefni í nös, berkju-
víkkandi innúðalyfjum og barksterum vegna teppu við lungnahlustun.
Í eftirliti tveimur vikum síðar var allt loft utan lungna horfið og sjúk-
lingur einkennalaus. Var þá greindur áður óþekktur undirliggjandi
ofnæmisastmi, staðfest með berkjuauðreitniprófi og húðprófi.
Mænugangsloft, miðmætisloft og húðbeðsþemba getur komið í kjöl-
far þrýstingsáverka. Hér er lýst tilfelli ungs manns sem reykti kannabis
með vatnspípu, dró andann endurtekið djúpt og hélt honum niðri.
Við það myndast mikill neikvæður þrýstingur í brjóstholi með þeim
afleiðingum að rof verður á litlum lungnablöðrum. Frá miðmæti ferðast
loftið gegnum milliliðagat og inn í mænugang. Aukinn loftþrýstingur
við millilandaflug jók enn frekar á ástandið. Þekkt er að undirliggjandi
astmi gerir fólk berskjaldaðri fyrir loftþrýstiáverkum sem þessum.
Loft í mænugangi er afar sjaldgæft ástand. Hér er fyrsta íslenska
tilfellinu lýst og jafnframt fyrsta tilfellinu í heiminum þar samspil vatns-
pípureykinga og flugferðar er orsakavaldur fyrir lofti í mænugangi.
v29 Áhrif bólgumiðlandi boðefna á sérhæfingu og virkni CD8+
T-stýrifrumna
Una Bjarnadóttir1, Snæfríður Halldórsdóttir2, Björn Rúnar Lúðvíksson2
1Ónæmisfræðideild Landspítala, 2Landspítala
inngangur: T-stýrifrumur (Tst) stjórna hárfínu jafnvægi á T-frumu
miðluðu ónæmissvari í líkamanum. Ef þetta jafnvægi raskast er hætt við
hinum ýmsu sjálfsofnæmisjúkdómum. Þar af leiðir hafa Tst mikla með-
ferðarmöguleika en frekari rannsóknir á hegðun þeirra eru nauðsynleg-
ar til að auka skilning okkar á virkni þeirra. Markmið rannsóknarinnar
er að meta hlutverk ósértæka ónæmiskerfisins á sérhæfingu og virkni
CD8+ afleiddra Tst (CD8+ aTst) in vitro og skoða boðefnaseytun þeirra.
efniviður og aðferðir: Óþroskaðar og óreyndar CD8+CD25-CD45RA+
T-frumur voru einangraðar úr heilbrigðum blóðgjöfum og ræktaðar í
Tst hvetjandi aðstæðum með og án IL-1β og TNFα. Boðefnaseytun var
skoðuð með ELISA og luminex.
niðurstöður: TGF-β1 og IL-2 höfðu samlegðaráhrif á sérhæfingu CD8+
aTst (CD8+CD127-CD25hiFoxP3hi, P<0.0001). IL-1β og TNFα var sett í
ræktirnar í mismunandi styrk og hafði IL-1β í háum styrk marktækt
bælandi áhrif á sérhæfingu CD8+ Tst (P<0.01). Í viðurvist TNFα minnk-
aði seytun á IL-10 og TGF-β1 (P<0.01/0.05) CD8+ aTst á meðan IL-1β
hafði minnkandi áhrif á IL-10 seytun (P<0.05). Bælivirkni CD8+ Tst, á
CD4+ og CD8+ T-verkfrumur (P<0.01), var marktækt hindruð þegar
bólgumiðlandi boðefnin, IL-1β and TNFα, voru í ræktinni. Minnkuð
bælivirkni vegna IL-1β er hugsanlega tengt minnkaðri seytun á IL-10 og
IFNg (P<0.01/0.001) á meðan TNFα hafði engin áhrif á seytun þeirra.
ályktanir: CD8+ aTst, virkjaðar í gegnum CD3/CD28 viðtakana eru
háðar IL-2 og TGF-β1. Einnig hindra IL-1β og TNFα bælivirkni CD8+
aTst sem hugsanlega er IL-10 og IFNg háð. Rannsóknin sýnir því fram
á að margir þættir innan ósérhæfða ónæmiskerfisins hafa mikil áhrif á
sérhæfingu og virkni CD8+ aTst.
v30 Uppsetning á TREC og KREC greingarprófum til greiningar á
meðfæddum ónæmisgöllum
Anna Margrét Kristinsdóttir1, 2, Una Bjarnadóttir2, Björn Rúnar Lúðvíksson1, 2
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2ónæmisfræðideild Landspítala
inngangur: Þekktir eru yfir 250 misalvarlegir meðfæddir ónæmisgallar
og þarfnast langflestir þeirra tafarlausrar greiningar og meðferðar til
að koma í veg fyrir lífshættulegar sýkingar og óafturkræfar líffæra-
skemmdir. Tíðni alvarlegustu gallanna í New York-fylki 2010-2012 er
1:5000 og samantekt okkar á Íslandi (1990-2010) sýndi að algengið er
u.þ.b. 19:100.000. Greina má alvarlegustu gallana, þ.m.t. SCID, með
magnbundinni rauntíma kjarnsýrumögnun (qRT-PCR) þar sem mælt
er magn TREC og KREC í blóði. TREC og KREC eru DNA afurðir sem
myndast eingöngu í nýmynduðum og óreyndum T- og B-eitilfrumum
og eru því góður mælikvarði á fjölda þeirra í blóði. Þessi aðferð hefur
verið innleidd sem nýburaskimunaraðferð gegn meðfæddum T- og/eða
B-eitilfrumu ónæmisgöllum í auknu mæli í Evrópu og Bandaríkjunum.
x x I þ I n g l y f l æ k n a
f y l g I R I T 8 1