Læknablaðið : fylgirit - 26.04.2016, Blaðsíða 7

V Í S I N D I Á V O R D Ö G U M
F Y L G I R I T 8 8
LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 88 7
1 Rannsókn á viðhorfi legusjúklinga á skurðdeild til
sjúkrahúsmatar
Áróra Rós Ingadóttir, Heiða Björg Hilmisdóttir, Ingibjörg Gunnarsdóttir
Rannsóknarstofu í næringarfræði við Háskóla Íslands og Landspítala, Eldhús-Matsalir
Landspítali, Næringarstofu Landspítala, Matvæla- og næringarfræðideild Háskóla Íslands
aroraros@landspitali.is
Inngangur: Rannsóknir sýna að orku- og próteinþörf er oft ekki mætt í
sjúkrahúslegu. Viðhorf til sjúkrahúsmatarins getur haft áhrif á hversu
vel sjúklingar nærast. Markmiðið var að kanna viðhorf legusjúklinga
á skurðlækningadeild til sjúkrahúsmatar í kjölfar innleiðingar nýrra
matseðla og breytinga á pöntunarkerfi eldhúss Landspítala sem gerir
sjúklingum kleift að velja á milli máltíða á matseðli.
Efniviður og aðferðir: Viðhorf sjúklinga (n=93) sem lögðust inn á hjarta-
og lungnaskurðdeild (12E) á Landspítala tímabilið ágúst til desember
2013 til sjúkrahúsmatarins var kannað með völdum spurningum úr „The
English National Inpatient survey“. Orku- og próteinneysla var metin
með gildismetinni aðferð.
Niðurstöður: Meðal orkuneysla þátttakenda nam 1452 ± 389 hitaein-
ingum á dag og próteinneysla 60 ± 17 grömmum á dag sem var töluvert
lægra en áætluð dagleg orku- (1953 ± 265 hitaeiningar) og próteinþörf
(82 ± 9 grömm). Þrátt fyrir þetta taldi fjórðungur sig hafa fengið of mik-
inn mat. Flestum fannst maturinn mjög góður eða frekar góður (87%).
Tæplega 11% þátttakenda höfðu fengið að velja á milli rétta á matseðli.
Ályktun: Niðurstöðurnar benda til þess að ólíklegt sé að lítil orku- og
próteinneysla sjúklinga tengist óánægju með matinn sem borinn er
fram. Nauðsynlegt er að innleiða einstaklingsmiðaða þjónustu máltíða
og millibita eftir atvikum, í samræmi við klínískar leiðbeiningar um
næringu sjúklinga, til að fyrirbyggja vannæringu í sjúkrahúslegunni.
2 Fistill milli garnar og þvagblöðru á Landspítala á árunum
1999-2014
Ásdís Egilsdóttir1, Hildur Ólafsdóttir2, Jórunn Atladóttir1, Páll Helgi Möller1,2
1Skurðlækningadeild Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands
asdisegils@gmail.com
Inngangur: Fistill milli garnar og þvagblöðru er oftast vegna bólgusjúk-
dóma og æxlisvaxtar. Greining getur verið erfið og oft er hún byggð á
einkennum sjúklings. Meðferð er annaðhvort skurðaðgerð eða stuðn-
ingsmeðferð. Lítið er vitað um gang sjúkdómsins á Íslandi. Markmið
rannsóknarinnar var að fá yfirlit yfir einkenni, orsök, greiningaraðferðir
og meðferð sjúklinga með fistil milli garnar og þvagblöðru.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra
þeirra sem greindust með fistil milli garnar og þvagblöðru á Landspítala
1999-2014. Upplýsingum var safnað úr sjúkraskýrslum.
Niðurstöður: Fjöldi sjúklinga var 51, 30 karlar og 21 kona. Meðalaldur
var 66 ár. Algengustu einkennin voru loftmiga (68,6%), þvagfærasýk-
ing (51,0%) og saur í þvagi (21,6%). Helstu orsakir voru sarpabólga
(64,7%), skurðaðgerð (11,8%) og krabbamein (9,8%). Algengustu grein-
ingaraðferðir voru tölvusneiðmynd (56,9%), blöðruspeglun (52,9%) og
ristilspeglun (33,3%). Flestir (n=40) sjúklingar voru meðhöndlaðir með
skurðaðgerð og 11 með stuðningsmeðferð. Flestir sjúklingar fóru í brott-
nám þess garnahluta sem myndaði fistilinn og var brottnám bugðuristils
þar langalgengast. Í 29 tilfellum var gerð samgötun á ristli í frumaðgerð
en 4 fengu stóma. Sex sjúklingar fengu stóma án brottnáms. Fylgikvillar
aðgerðar voru skurðsárssýking (n=2), leki á garnasamtengingu (n=2) og
blæðing í kviðarhol (n=1).
Ályktun: Fistill milli garnar og þvagblöðru er ekki algengt ástand.
Flestir sjúklinganna eru með loftmigu, þvagfærasýkingu og saur í
þvagi sem eru meinkennandi einkenni. Tölvusneiðmynd er ráðandi við
greiningu. Meirihluti sjúklinganna fer í skurðaðgerð þar sem brottnám á
bugðuristli með endurtengingu í frumaðgerð er algengast. Niðurstöðum
rannsóknarinnar ber saman við niðurstöður frá öðrum löndum.
3 Bráður nýrnaskaði eftir kransæðaþræðingar á Íslandi
Daði Helgason1,2, Þórir E. Long1,2, Runólfur Pálsson2,3, Tómas Guðbjartsson4, Gísli
H. Sigurðsson5, Ólafur S. Indriðason2,3 Ingibjörg J. Guðmundsdóttir6, Martin I.
Sigurðsson7.
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2lyflækningasviði, 3nýrnalækningaeiningu, 4skurðlækningasviði,
5svæfinga-og gjörgæsludeild, 6hjartalækningaeiningu Landspítala, 7Department of Anesthesia,
Perioperative and Pain Medicine, Brigham and Women’s Hospital/Harvard Medical School,
Boston
dadihelga@gmail.com
Inngangur: Bráður nýrnaskaði er einn af alvarlegri fylgikvillum krans-
æðaþræðinga. Í þessari rannsókn könnuðum við tíðni og áhættuþætti
bráðs nýrnaskaða (BNS) eftir kransæðaþræðingar og afdrif sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á öllum sjúklingum sem
gengust undir kransæðaþræðingu á Íslandi 2005-2013. BNS var skil-
greindur skv. kreatínínmælingum í sermi (SKr) og notast við KDIGO
skilmerki. Endurheimt á nýrnastarfsemi var skilgreind sem lækkun á
SKr <150% af grunngildi. Lifun sjúklinga var metin með Kaplan-Meier
aðferð og áhættuþættir BNS fundnir með fjölþátta aðhvarfsgreiningu.
Niðurstöður: Framkvæmdar voru 14573 kransæðaþræðingar hjá
10713 sjúklingum á tímabilinu. Miðgildi (bil) aldurs var 65 (19-96) ár
og 71% sjúklinga voru karlkyns. BNS greindist í 263 tilfellum (1,8%),
þar af voru 190 (1,3%), 34 (0,2%) og 39 (0,3%) af KDIGO stigum 1,2 og
3. Ekki var breyting á tíðni BNS á tímabilinu en hún var 2,0%, 1,7% og
1,8% á fyrsta, öðrum og seinasta hluta tímabilsins (p=0,49). Sjálfstæðir
áhættuþættir BNS voru aldur >70 ár (ÁH 1,02, 95%-ÖB:1,01-1,03),
brátt hjartadrep við innlögn (ÁH 1,05, 95%-ÖB:1,03-1,06), langvinn
lungnateppa (ÁH 1,04, 95%-ÖB:1,01-1,07), lifrarsjúkdómur (ÁH
1,07, 95%-ÖB:1,01-1,14), GSH <60 ml/mín/1,73 m2 (ÁH 1,07, 95%-
Ágrip örfyrirlestra