Læknablaðið : fylgirit - 26.04.2016, Blaðsíða 14

V Í S I N D I Á V O R D Ö G U M
F Y L G I R I T 8 8
14 LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 88
starfsgetu æðaþels. Skoðuð voru tengsl milli æðaþelsstarfsemi, mælt
með EndoPAT, og niðurstaðna áhættureiknis Hjartaverndar í heilbrigðu
þýði.
Efniviður og aðferðir: EndoPAT-mælingar voru framkvæmdar á 102
einstaklingum án fyrri sögu um hjarta- og æðasjúkdóma. EndoPAT-
tæknin notast við þrýstingsnema á fingrum sem meta getu æðaþels til að
framkalla blóðflæðisaukingu í kjölfar blóðþurrðar. Áhættuþættir hjarta-
og æðasjúkdóma voru metnir og færðir inn í áhættureikni.
Niðurstöður: Slakari æðaþelsstarfsemi, á formi lægri blóðflæðisaukn-
ingarstuðuls (reactive hyperemia index, RHI), hafði ekki tölfræðilega
marktæk tengsl við aukna áhættu. Sama mátti segja um hærri æðastífni-
stuðul (augmentation index, AI). Hærri grunnsveifluvídd þrýstings-
bylgju (baseline pulse amplitude) hafði hins vegar marktæk tengsl við
hærri áhættu (p = 0,02). Meðal áhættuþátta var einungis hærri hjartslátt-
artíðni marktækt tengd lægra RHI gildi (r = - 0,24, R2 = 0,06, p = 0,01).
AI og grunnsveifluvídd þrýstingsbylgju höfðu marktæk tengsl við ýmsa
áhættuþætti.
Ályktanir: Skert æðaþelsstarfsemi og hærri reiknuð áhætta á greiningu
kransæðasjúkdóms næstu 10 árin, sem hvoru tveggja hefur forspárgildi
um hjarta- og æðaáföll, reyndust ekki hafa marktæk tengsl. Tengsl van-
starfsemi æðaþels við áhættuþætti voru einnig takmörkuð. Niðurstaðan
gæti stafað af því að núgildandi reiknuð áhætta og skert æðaþelsstarf-
semi byggi á ólíkum meinalífeðlisfræðilegum þáttum og EndoPAT-
mælingar veiti því viðbótar upplýsingar. Frekari rannsókna er þörf svo
komast megi að þýðingu og nothæfni EndoPAT-niðurstaðna.
23 Aukin æðakölkun í hálsslagæðum sjúklinga með bráð
kransæðaheilkenni og truflun á sykurefnaskiptum
Þórarinn Árni Bjarnason1,2, Steinar Orri Hafþórsson2, Erna Sif Óskarsdóttir2,
Linda Björk Kristinsdóttir2, Ísleifur Ólafsson1,2, Sigurður Sigurðsson3, Vilmundur
Guðnason2,3, Karl Andersen1,2,3
1Landspítala, 2Háskóla Íslands, 3Hjartavernd
thorarinn21@gmail.com, andersen@landspitali.is
Inngangur: Sykursýki 2 (SS2) og forstig sykursýki (FSS) eru þekktir
áhættuþættir fyrir æðakölkunarsjúkdóm. Markmið rannsóknarinnar var
að meta áhrif SS2 og FSS á útbreiðslu æðakölkunar í hálsslagæðum hjá
sjúklingum með bráð kransæðaheilkenni (BKH).
Efniviður og aðferðir: Sjúklingum sem lögðust inn á hjartadeild
Landspítala með BKH og áður ógreinda sykursýki var boðið að taka
þátt í rannsókninni. Mælingar á sykurefnaskiptum (fastandi glúkósi í
plasma, HbA1c og sykurþolspróf) voru gerðar við innlögn og endur-
teknar þremur mánuðum seinna. Hæsta gildi úr þessum mælingum
ákvað hvort sjúklingar voru flokkaðir með eðlileg sykurefnaskipti,
FSS eða SS2 Æðakölkun var metin með stöðluðum hálsæðaómunum í
Hjartavernd og flokkuð í enga, litla, í meðallagi og alvarlega æðakölkun.
Niðurstöður: Alls voru 252 sjúklingar (78% karlar, meðalaldur 64 ár)
með BKH og áður ógreinda SS2 sem tóku þátt í rannsókninni. Sjúklingar
flokkaðir með eðlilegan sykurbúskap voru 28,6%, 54,8% með FSS og
16,6% með SS2. Æðakalkanir í hálsslagæðum voru til staðar í 97, 97
og 100% sjúklinga með eðlilegan sykurbúskap, FSS og SS2. Algengi í
meðallagi og alvarlegra æðakalkana í hálsslagæðum var 49, 63 og 80%
hjá sjúklingum með eðlilegan sykurbúskap, FSS og SS2. Í fjölþátta að-
hvarfsgreiningu var gagnalíkindahlutfall 1,94 (95% Cl 1.02-3.73) fyrir
meðal- til alvarlega æðakölkun í hálsslagæðum hjá sjúklingum með FSS
og 3,58 (95% Cl 1.40-9.94) hjá sjúklingum með SS2.
Ályktun: Æðakölkun í hálsæðum var til staðar í nær öllum sjúklingum
með BKH. Nýgreint FSS og SS2 er sjálfstæður áhættuþáttur fyrir í með-
allagi til alvarlega æðakölkun í hálsslagæðum hjá sjúklingum með BKH.
24 Greina má sykursýki 2 hjá sjúklingum með brátt
kransæðaheilkenni áreiðanlega án sykurþolsprófs
Þórarinn Árni Bjarnason1,2, Linda Björk Kristinsdóttir1,2, Erna Sif Óskarsdóttir1,2,
Steinar Orri Hafþórsson1,2, Sigrún Helga Lund,2, Ísleifur Ólafsson1,2, Karl Andersen1,
1Landspítala, 2Háskóla Íslands
thorarinn21@gmail.com, andersen@landspitali.is
Inngangur: Sykursýki 2 (SS2) og forstig sykursýki eru áhættuþættir
fyrir kransæðasjúkdómi. Í erlendum rannsóknum eru 29% sjúklinga
með bráð kransæðaheilkenni (BKH) einnig með ógreinda SS2. Klínískar
leiðbeiningar mæla með notkun sykurþolsprófs til að greina SS2 hjá
sjúklingum með BKH. Markmið rannsóknarinnar var að finna áreiðan-
legustu aðferðina til að greina SS2 og forstig sykursýki hjá sjúklingum
með BKH.
Efniviður og aðferðar: Sjúklingar sem lagðir voru inn á hjartadeild
Landspítala með BKH og höfðu ekki áður verið greindir með SS2 var
boðin þátttaka í rannsókninni. Sykurbúskapur var metinn með fastandi
glúkósa í plasma (FGP), HbA1c og tveggja klukkustunda stöðluðu
sykurþolsprófi (2hPG). Mælingar voru framkvæmdar í sjúkrahúslegu
og endurteknar þremur mánuðum seinna. Til að greina SS2 þurftu að
minnsta kosti tvær mælingar ofan við viðmiðunargildi fyrir SS2 sam-
kvæmt leiðbeiningum ADA og WHO.
Niðurstöður: Alls tóku 250 sjúklingar með BKH án fyrri sögu um SS2
þátt í rannsókninni. SS2 var greind hjá 7,2% þátttakenda. Næmi til að
greina SS2 var 33,3%, 61,1% og 77,8% hjá HbA1c, FPG og 2hPG í legu.
Þremur mánuðum seinna voru samsvarandi gildi 27,8%, 61.1% og 72,2%.
Jákvætt forspárgildi (PPV) til að greina SS2 var 100%, 91,7% og 51,9%
hjá HbA1c, FPG og 2hPG í legu. Samsvarandi gildi þremur mánuðum
seinna voru 71.4%, 91.7% og 65%. Sértæki og neikvætt forspárgildi voru
há fyrir allar aðferðir. Þegar allar sex mælingar voru teknar saman var
næmi 100% og PPV 44,2%. Ef HbA1c og FPG-mælingar í legu og þremur
mánuðum seinna eru teknar saman var næmi 88,9% og PPV 80%.
Ályktun: Algengi ógreindrar SS2 hjá sjúklingum með BKH er lægri á
Íslandi samanborið við erlendar rannsóknir. Með endurteknum mæling-
um á HbA1c og FPG er áreiðanlega hægt að greina SS2 hjá sjúklingum
með BKH án sykurþolsprófs.
25 Bráður nýrnaskaði í kjölfar kviðarholsaðgerða: algengi,
áhættuþættir og horfur
Þórir E. Long1,2, Daði Helgason1,2, Sólveig Helgadóttir3, Runólfur Pálsson1,2,4, Tómas
Guðbjartsson1,5, Gísli H. Sigurðsson1,3, Ólafur S. Indriðason2,4, Martin I. Sigurðsson6
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2lyflækningasviði, 3svæfinga- og gjörgæsludeild,
4nýrnalækningaeiningu, 5skurðlækningasviði Landspítala, 6Department of Anesthesia,
Perioperative and Pain Medicine, Brigham and Women’s Hospital/Harvard Medical School,
Boston
thorirein@gmail.com
Inngangur: Við könnuðum algengi, áhættuþætti og dánartíðni vegna
bráðs nýrnaskaða (BNS) í kjölfar kviðarholsaðgerða á Landspítala.
Efniviður og aðferðir: Allir einstaklingar sem gengust undir kvið-
arholsaðgerð, opna eða með aðstoð kviðsjár, (þvagfæra- og æðaaðgerðir
undanskildar) á árunum 2007-2014 á Landspítala. Kreatínínmælingar
sjúklinga fyrir og eftir aðgerð voru notaðar til að greina og stiga BNS
samkvæmt KDIGO-skilmerkjunum. Áhættuþættir BNS voru metnir
með fjölþátta aðhvarfsgreiningu og 30-daga dánartíðni borin saman við