Læknablaðið : fylgirit - 26.04.2016, Blaðsíða 8

V Í S I N D I Á V O R D Ö G U M
F Y L G I R I T 8 8
8 LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 88
ÖB:1,06-1,09) og fyrri saga um BNS (ÁH 1,11, 95%-ÖB:1,08-1,15).
Eins árs lifun BNS sjúklinga var 66,5% samanborið við. 95,6% hjá
þeim sem ekki fengu BNS. Tíu dögum eftir þræðingu höfðu 76%
BNS sjúklinga endurheimt fyrri nýrnastarfsemi og 91% eftir 90 daga.
Ályktun: Tíðni BNS eftir kransæðaþræðingar var 1,8% og hélst
svipuð á tímabilinu. Eldri sjúklingar með aukna sjúdómsbyrði og
skerta nýrnastarfsemi voru í aukinni hættu á að fá BNS. Lifun BNS
sjúklinga var síðri en viðmiðunarhóps en rúmlega 90% sjúklinga
höfðu endurheimt fyrri nýrnastarfsemi 90 dögum eftir þræðingu.
4 Þorskroðsígræði til viðgerða á heilabasti í kindum - blinduð sam-
anburðarrannsókn
Einar Teitur Björnsson1, Ingvar Hákon Ólafsson1,7, Hilmar Kjartansson2,6,7,
Sigurbergur Kárason3,7, Eggert Gunnarsson5, Einar Jörundsson5, Helgi Jóhann
Ísaksson4, Guðmundur Fertram Sigurjónsson6
1Heila- og taugaskurðlækningadeild, 2bráðadeild, 3svæfinga- og gjörgæsludeild,
4meinafræðideild Landspítala, 5Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum, 6Kerecis
limited, 7læknadeild Háskóla Íslands
einartb@landspitali.is
Inngangur: Ýmis efni hafa verið rannsökuð til viðgerða á heilabasti.
Efnin hafa reynst misvel og enn er umdeilt hvert þeirra sé best.
Rannsóknir á dýravef sem viðgerðarefni hafa undanfarin ár aukist.
Við kynnum niðurstöður samanburðartilraunar nýs þorskroðsígræðis,
Kerecis Omega3 Dura™ (KO3D), og Duragen Plus® (DP) sem er unnið
úr sinum nauta. Þorskroðsígræðið hefur reynst mjög vel sem húðígræði
í mönnum.
Efniviður og aðferðir: Í svæfingu var 1x2cm opnun framkvæmd í
heilabast beggja vegna á höfði 24 kinda í 4 hópum. Öðru megin var
gatinu lokað með KO3D og hinu megin með DP og nothæfni efnanna
skráð. Blinduð krufning og vefjafræðiskoðun fóru fram eftir 2, 6, 12 og
20 vikur.
Niðurstöður: Engin brottfallseinkenni eða aukaverkanir sáust hjá dýr-
unum. Nothæfni efnanna var álitin sambærileg. KO3D reyndist stífara
sem aftur á móti gefur möguleika á saumahaldi. Við krufningu sáust
engin merki leka heila- og mænuvökva né sýkingar. Magn innankúpu-
samvaxta, bólgu, samþætting ígræða og heilabasts, myndun heilabasts,
gróandi beinflipa og skoðun heilahvela var svipuð. Vefjafræðiskoðun
sýndi að bólgufrumuíferð var örlítið meiri þorskroðsmegin við 2 vikur
en minnkaði svo til muna og hraðari endurnýjun vefs sást við 6 vikur
miðað við DP. Tilhneiging til bólgu vegna framandi efnis var einnig
örlítið meiri þorskroðsmegin við 2 vikur en hvarf svo. Við 12 og 20 vikur
höfðu bæði ígræðin breyst í heilabast með eðlilegu útliti. Engin bólga
eða drep sáust í heilaberki.
Ályktun: KO3D virðist öruggt til heilabastsviðgerða og jafn árangurs-
ríkt og eitt fullkomnasta kollagenígræði sem til er. Skoðun klínískrar
rannsóknar á mönnum stendur til í framhaldi af þessari rannsókn.
5 Fylgikvillar í sambandi við kviðarholsaðgerðir.
Framskyggn klínísk rannsókn
Elva Dögg Brynjarsdóttir1,2,5, Erna Sigmundsdóttir3, Páll Helgi Möller4, 5, Gísli Heimir
Sigurðsson3, 5
1Lyflækningasviði Landspítala, 2lyflækningasviði SAk, 3svæfinga- og gjörgæsludeild,
4skurðlækningadeild Landspítala, 5læknadeild Háskóla Íslands
elvadoggb@gmail.com
Inngangur: Fylgikvillar eru algengir hjá sjúklingum sem undirgangast
stærri skurðaðgerðir á sjúkrahúsum og 30 daga dánartíðni er allt að
4%. Takmarkaðar upplýsingar eru til um langtímahorfur sjúklinga sem
undirgangast kviðarholsaðgerðir. Tilgangur rannsóknarinnar var að
lýsa meðferð, fylgikvillum og dánartíðni hjá inniliggjandi sjúklingum
sem undirgangast kviðarholsaðgerðir.
Efniviður og aðferðir: Í þessari framskyggnu rannsókn voru þátt-
takendur allir fullorðnir inniliggjandi sjúklingar sem undirgengust
kviðarholsaðgerðir á Landspítala á tímabilinu 01.01.2014 – 31.01.2015.
Eftirfylgd var 12 mánuðir. Upplýsingum var safnað um áhættuþætti,
skurðaðgerðir, legutíma, fylgikvilla, gjörgæsluinnlagnir og dánartíðni.
Niðurstöður: Af 1121 þátttakendum fengust fullnægjandi gögn um
1115 (99,5%), 493 karla og 622 konur. Meðalaldur var 54 ár (18-95).
Algengustu undirliggjandi sjúkdómar voru háþrýstingur (34%),
krabbamein (18%), hjartasjúkdómar (21%), lungnasjúkdómar (11%)
og sykursýki (8%). Meðal legutími á sjúkrahúsi var 6 dagar (1-150),
endurinnlagnir 86 (7,7%) og bráðaaðgerðir 537 (48%). Algengastar voru
aðgerðir á ristli og endaþarmi (24%), gallblöðru (22%), botnlanga (18%),
kviðsliti (9%) og smáþörmum (6%). Helstu fylgikvillar voru þvagfæra-
sýking (4,7%), sýking í skurðsári (3,5%), lungnabólga (2,7%), sýklasótt
(2,4%), hjartsláttaróregla (2,3%) og bráður nýrnaskaði (2,3%). Samtals
voru 148 (13%) lagðir inn á gjörgæsludeild, helmingur bráðainnlagnir.
Algengustu ástæður bráðainnlagna á gjörgæsludeild voru bráðir kvið-
verkir (30%) og sýklasóttarlost (14%). Dánartíðni eftir 30 daga var 1,7%
og 5,7% eftir eitt ár.
Ályktun: Helmingur kviðarholsskurðaðgerða á Landspítala er bráðaað-
gerðir og eru fylgikvillar algengir. Dánartíðni eftir 30 daga og eitt ár er
þó tiltölulega lág miðað við erlendar rannsóknir.
6 Sjúklingar með höfuðáverka á gjörgæslu Landspítala.
Lýðgrunduð rannsókn á nýgengi, orsökum og langtímahorfum
Guðrún María Jónsdóttir1, Bryndís Snorradóttir1, Sigurbergur Kárason1,2, Ingvar
Hákon Ólafsson2,3, Kristbjörn Reynisson4, Sigrún Helga Lund5, Brynjólfur
Mogensen2,6, Kristinn Sigvaldason1
1Svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala, 2Llæknadeild Háskóla Íslands, 3heila- og
taugaskurðdeild, 4myndgreiningadeild Landspítala, 5Miðstöð í lýðheilsuvísindum, Háskóla
Íslands, 6rannsóknastofu Landspítala og Háskóla Íslands í bráðafræðum
krisig@landspitali.is
Inngangur: Höfuðáverkar eru alvarlegt lýðheilsuvandamál. Alvarleiki
höfuðáverka er metinn eftir meðvitundarástandi einstaklinga við komu
á sjúkrahús og stýrir sú stigun greiningaraðferðum og meðferð. Þekkt
tengsl eru milli meðvitundarástands í upphafi áverka og langtímahorfa.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á öllum sjúklingum sem
lögðust inn á gjörgæsludeild Landspítala vegna höfuðáverka 1998 til
2013. Gögnum var safnað um orsakir, ástand við komu, aldur, kyn, legu-
tíma og daga í öndunarvél, meðferðir og APACHE II stig. Niðurstöður
tölvusneiðmynda samkvæmt Marshall-stigun, áverkaskor og afdrif
voru könnuð fyrir alla sjúklinga.
Niðurstöður: Alls lögðust 583 inn á gjörgæslu vegna höfuðáverka, 39
einstaklingar/ári að meðaltali (spönn 27-52). Nýgengi höfuðáverka
sem kröfðust gjörgæsluinnlagnar lækkaði á rannsóknartímabilinu úr
14/100.000 íbúa/ári í 12/100.000 íbúa/ári. Meirihlutinn voru karlar (72%)
og meðalaldurinn 41 (±24) ár. Á seinni hluta tímabilsins sást aukning í
innlögnum eldra fólks, einnig fjölgun innlagðra undir áhrifum áfengis
frá 22,2% í 39,7% (p<0,01). Flestir einstaklinganna (41,5%) voru með
alvarlegan höfuðáverka (GCS 3-8) og algengasta orsök áverkanna var
fall (48,9%) en tíðni höfuðáverka eftir fall jókst frá 43% á fyrri hluta
rannsóknartímabilsins í 53% á síðari hluta tímabilsins. Næst algengasta
ástæða höfuðáverka voru umferðarslys en þeim fækkaði á tímabilinu úr
35% í 31%. Heildardánartíðnin var 18,2% en lifunin var betri meðal yngri