Læknablaðið : fylgirit - 26.04.2016, Blaðsíða 15

V Í S I N D I Á V O R D Ö G U M
F Y L G I R I T 8 8
LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 88 15
paraðan viðmiðunarhóp sem fundinn var með áhættuskori (propensity
score).
Niðurstöður: Alls voru framkvæmdar 11.552 kviðarholsaðgerðir á
10.022 sjúklingum á rannsóknartímanum. Í 3902 tilfella (33,8%) voru
kreatínínmælingar framkvæmdar bæði fyrir og eftir aðgerð og af þeim
fengu 264 (6,8%) BNS; nánar tiltekið 172 (4,4%), 49 (1,3%) og 43 (1,1%)
á KDIGO-stigum 1, 2 og 3. Algengi BNS meðal þeirra 3.902 einstak-
linga þar sem kreatínínmælingar lágu fyrir var 67,7/1000 aðgerðir/ári
(99%-öryggisbil (ÖB): 57,7-78,6). Líkur á BNS jukust með hærra hjarta-
áhættuskori (Revised Cardiac Risk Index) og ASA (American Society of
Anesthesiology) áhættuflokkun. Í fjölþátta aðhvarfsgreiningu reyndust
karlkyn (áhættuhlutfall (ÁH)=1,47, 99%-ÖB, 1,02-2,13), háþrýstingur
(ÁH=1,75, 99%-ÖB: 1,10-2,74), undirliggjandi langvinnur nýrnasjúkdóm-
ur (ÁH=1,68, 99%-ÖB: 1,12-2,50), ASA flokkur IV (ÁH=9,48, 99%-ÖB:
3.66-29.2) eða V (ÁH=21,4, 99%-ÖB: 5,28-93,6) og enduraðgerð (ÁH=4,30,
99%-ÖB: 2,36-7,70). Sjúklingar með BNS höfðu hærri 30-daga dánartíðni
(18,2%) samanborið við paraðan viðmiðunarhóp (5,3%, p<0,001).
Ályktanir: BNS er alvarlegur fylgikvilli kviðarholsaðgerða. Auk há-
þrýstings, enduraðgerðar og langvinns nýrnasjúkdóms virðist ASA
flokkun vera sjálfstæður áhættuþáttur fyrir BNS eftir kviðarholsaðgerð.
Sjúklingar með BNS hafa marktækt hærri 30-daga dánartíðni, jafnvel
eftir að leiðrétt er fyrir öðrum sjúklinga- og aðgerðartengdum áhættu-
þáttum.
26 Langtímaárangur skurðaðgerða við sjálfsprottnu loftbrjósti á
Íslandi 1991-2015
Tinna Harper Arnardóttir1, 2, Guðrún Fönn Tómasdóttir1, Arnar Geirsson1, Tómas
Guðbjartsson1,2
1Hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands
tinna.harper@gmail.com
Inngangur: Sjálfsprottið loftbrjóst getur greinst endurtekið og þarf þá oft
að grípa til skurðaðgerðar. Markmið rannsóknarinnar var að kanna tíðni
og langtímaárangur þessara aðgerða hér á landi með áherslu á fylgi-
kvilla og tíðni enduraðgerða vegna endurtekins loftbrjósts.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 362 sjúklingum
(meðal aldur 29,4 ár, 77,8% karlar) sem gengust undir 431 aðgerð við
sjálfsprottnu loftbrjósti á Íslandi 1991-2015. Upplýsinga var aflað úr
sjúkraskrám og m.a. skráð tegund aðgerðar, 30 daga dánartíðni og
hvort greinst hefði endurtekið loftbrjóst sem krafðist enduraðgerðar.
Meðaleftirlitstími var 153 mánuðir og miðast eftirlit við 1. mars 2016.
Niðurstöður: Að meðaltali voru framkvæmdar 17±6,3 aðgerðir á ári og
sveiflaðist tíðnin frá 8 til 31 aðgerðar á ári. Meðalaðgerðartími var 60
mínútur og voru algengustu ábendingarnar annað (38,5%) og fyrsta loft-
brjóst (30,3%). Í 99,1% tilfella var gerður fleygskurður, en í 56,9% tilfella
var bætt við fleiðruertingu og hjá 13,1% hlutabrottnámi á brjósthols-
fleiðru. Hlutfall aðgerða með brjóstholssjá (VATS) jókst úr 67% fyrstu 5
árin í 97% þau síðustu. Algengustu fylgikvillar eftir aðgerð voru viðvar-
andi loftleki (11,8%) og endurtekið loftbrjóst (9,0%). Enginn sjúklingur
lést innan 30 daga frá aðgerð. Alls þurftu 27 einstaklingar enduraðgerð
vegna loftbrjósts (6,3%), þar af einn með þekktan lungnasjúkdóm, og
var tíðnin hærri eftir brjóstholsspeglun en eftir brjóstholsskurð (8,0%
sbr. 3,4%, p<0,01). Tímalengd frá aðgerð að endurteknu loftbrjósti var að
miðgildi 4 mánuðir (bil: 0-47).
Ályktanir: Árangur skurðaðgerða við sjálfsprottnu loftbrjósti er góður
á Íslandi. Þó er endurtekið loftbrjóst vandamál, en líkt og erlendis er
tíðni endurtekins loftbrjósts tvöfalt hærri eftir brjóstholsspeglun en opna
skurðaðgerð.
27 Er kynjabundinn munur á afdrifum sjúklinga sem greinast með
bráða ósæðarflysjun á Íslandi?
Inga Hlíf Melvinsdóttir1, Sigrún Helga Lund2, Bjarni A. Agnarsson3, Tómas
Guðbjartsson4, Arnar Geirsson4
1Hjarta og lungnaskurðdeild Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands, 3rannsóknarstofu
Háskóla Íslands í meinafræði, 4hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala
ingahlifm@gmail.com
Inngangur: Bráð ósæðarflysjun er lífshættulegur sjúkdómur þar sem skjót
greining getur skipt sköpum varðandi lifun og tíðni alvarlegra fylgikvilla.
Erlendar rannsóknir hafa sýnt að tíðni fylgikvilla og 30 daga dánartíðni
er hærri hjá konum en körlum. Markmið rannsóknarinnar var að kanna
kynjabundin afdrif þessara sjúklinga hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin náði til allra sjúklinga sem greindir
voru með bráða ósæðarflysjun á Íslandi 1992-2013. Upplýsingar um
fyrra heilsufar, áhættuþætti og einkenni voru skráðar úr sjúkraskrám en
einnig var farið yfir krufningaskýrslur sjúklinga sem ekki náðu lifandi á
sjúkrahús. Aldursstaðlað nýgengi var reiknað út frá gögnum Hagstofu
Íslands, lifun reiknuð með aðferð Kaplan-Meier og Cox-fjölbreytugreining
notuð til að meta forspárþætti lifunar.
Niðurstöður: Af 153 sjúklingum voru konur 59 talsins (38,6%). Nýgengi
ósæðarflysjunar hélst svipað fyrir bæði kyn á rannsóknartímabilinu
(p=0,92). Konur voru 8 árum eldri en karlar (p<0,001) en ekki sást munur á
kynjahlutfalli þeirra sem létust utan sjúkrahúss, náðu lifandi á sjúkrahús
eða voru teknir til aðgerðar. Hins vegar voru martækt fleiri konur með
meðvitundarskerðingu (p=0,03) við komu á sjúkrahús. Kvenkyn reyndist
sjálfstæður forspárþáttur hærri dánartíðni innan 24 tíma og 30 daga.
Konur höfðu einnig marktækt lakari 30 daga lifun en karlar (29 sbr. 28%,
p=0,05) en dvöldu skemur á gjörgæslu (4,3 sbr. 7,6 dagar, p=0,05). Fimm
ára lifun beggja kynja var hins vegar sambærileg, eða í kringum 39,6%.
Ályktanir: Konur hafa verri 30 daga lifun eftir bráða ósæðarflysjun en
karlar, sem er í takt við erlendar rannsóknir. Langtímalifun beggja kynja
er hins vegar sambærileg.
28 Mat á áhrifum mænuraförvunar á síspennu
Halla Kristín Guðfinnsdóttir3, José Lois Vargas Luna3, Vilborg Guðmundsdóttir2,
Gígja Magnúsdóttir2, Guðbjörg Ludvigsdóttir2, Þórður Helgason1,3
1Vísindadeild Landspítala, 2Grensásdeild Landspítala, 3Háskólanum í Reykjavík
halla09@ru.is
Inngangur: Áverki á mænu hefur áhrif á og getur breytt taugarásum
og tauganetum í mænunni. Síspenna eða ósjálfráður vöðvasamdráttur
(spasmi), er algengur fylgikvilli mænuskaða sem getur dregið verulega
úr lífsgæðum. Markmið rannsóknarinnar er að meta áhrif raförvunar
með yfirborðsrafskautum á taugarætur í neðsta hluta mænunnar og
meta hvort það geti dregið úr síspennu í fótleggjum eftir mænuskaða.
Til að meta áhrifin voru mismunandi matstæki notuð sem meta ólík
form síspennu.
Aðferðir: Þátttakendur rannsóknarinnar voru 8, 5 karlar og 3 konur á
aldrinum 31-63 ára (M = 49,9; SD = 11,5). Mat á áhrifum mænuraförv-
unarinnar var gerð með raflífeðlisfræðilegum og klínískum athugunum
ásamt athugun á hreyfigetu. Rannsókninni var skipt upp í fjóra áfanga,
einn meðferðar- og þrjá prófunaráfanga. Fyrst var prófun, áfangi 1, fyrir
viðmiðunar gögn, síðan var raförvunarmeðferð í 30 mínútur, þá próf-
unaráfangi 2 strax að lokinni meðferð og loks þriðji prófunaráfanginn