Hljóðabunga - 01.03.1975, Page 17

Askorun
fil
vestfirðingu
Vestfirski einhljóðaframburðurinn er á hröðu
undanhaldi.
Eins og kunnugt ier einkennist hann af því,
að borið er fram a á undan ng og ink (í stað á),
ö á undan ng (í stað au) og e á undan ng (í stað
ei). Björn Guðfinnsson prófessor kannaði tíðni
vestfirska framburðarins á árunum 1943—1944.
Rannsakaður var framburður 715 barna um alla
Vestfirði. Þau voru á aldrinum 10-13 ára. í
Ijós kom að 160 börn (um 23%) höfðu hreinan
einhljóðaframburð, 502 börn (um 70%) höfðu
blandaðan framburð og bar þar mest á a-fram-
burði á undan ng og nk, en aðeins 53 börn
(um 7%) höfðu hreinan tvíhljóðaframburð.
Vestfirskan var sterkust í N-ísafjarðarsýslu.
Vestfirskur framburður er upprunalegri en
tvíhljóðaframburður og hafa því vestfirðingar
nokkra skyldu á höndum að glopra honum ekki
niður. Auk þess er hann eitt af því, sem gerir
vestfirðinga |að vestfirðingum, og ættu þeir því
að hafa þann metnað til að bera að hvika ekki
frá honum og taka annan verri og Ijótari í
staðinn.
Eins og kunnugt er hafa norðlendingar, svo
að dæmi sé tekið, mjög otað sér í þular- og
fréttamannsstörf við ríkisútvarpið, en útvarp
hefur líklega talsverð mótandi áhrif á framburð
manna. Norðlendingar eru sannfærðir um ágæti
norðlenska framburðarins. Lágmarkskrafa vest-
firðinga ætti að vera að útvarpið réði a.m.k.
einn þul eða fréttamann með ekta vestfirskan
framburð, upprunalegan og sannan.
Við skorum á vestfirðinga að halda máli
sínu og efla það til nýrrar reisnar.
Lífs um angurs víðan vang
víst ég ganginn herði,
eikin spanga, í þitt fang
oft mig langa gerði.
(Steinn Steinarr)
Hamingjan og ég
Ég og hamingjan skildum aldrei hvort annað,
og eflaust má kenna það vestfirskum framburði mínum,
og hún var svo dramblát og menntuð og sunnlensk í sínum,
og sveitadreng vestan af landi var hús hennar bannað.
Það hæfir ei neinum að tala um töp sín og hnekki,
og til hvaða gagns mgndi verða svo heimskuleg iðja?
Samt þurfti ég rétt eins og hinir mér hjálpar að biðja,
og hamingjan snéri sér frá mér og gegndi mér ekki.
Og loksins varð sunnlenskan eiginleg munni mínum,
og málhreimur bernskunnar týndist í rökkur hins liðna.
Ég hélt, að við slíkt myndi þel hennar glúpna og þiðna,
en þá var hún orðin vestfirsk í framburði sínum.
(Steinn Steinarr)
HLJÓÐABUNGA
17