Hljóðabunga - 01.03.1975, Page 27

peningahyggju og vantrú á manngöfgi”.
Flóttinn úr sveitunum var hafinn og sam-
heldninni hrakaði, enda voru flestir af
atkvæðamestu foringjum fyrirstriðsáranna
vaxnir upp úr félagsskapnum, margir farnir
út í stjórnmálabaráttuna, einkum til liðs
við Framsóknarflokkinn sem þá var að
stiga sin fyrstu skref.
Þetta deyfðartímabil stóð fram á síðari
hluta fjórða áratugsins. Starfið hélt áfram,
nokkurn veginn óslitið, en þrótturinn var
minni.
Félögin höfðu að nokkru staðnað og ekki
fylgst með þjóðfélagsþróuninni. Sjálfstæðis-
málið var ekki lengur efst á baugi, kreppan
kom með nýja erfiðleika og snéri hugum
fólks að stéttabaráttu og atvinnuleysi.
„VÖKUMENN”
Á árunum 1935-38 gerðust atburðir sem
ástæða er til að nefna, því þeir sýna á
vissan hátt í hverju styrkur umf. liggur.
Gamall ungmennafélagsfrömuður, Jónas
frá Hriflu, hafði misst trúna á framtíð
félagsskaparins, sérstaklega hafði hann
orðið fyrir vonbrigðum með starf umf. í
héraðsskólunum sem liann hafði hugsað
sér að yrði svipað og starf N.U. í norskum
lýðháskólum.
Jónas tók því höndum saman við kennara
og skólastjóra héraðsskólanna um að stofna
til nýrrar æskulýðsvakningar. Nýrri hreyf-
ingu var hleypt af stokkunum með fögrum
fyrirheitum um nýtt tímbil í sögu íslensku
þjóðarinnar. Hlaut lnin nafnið Vökumenn
Islands. Skyldi hún hyggð upp af deildum
áhugasamra og velvakandi nemenda í hér-
aðskólum, drengilega studdum af kenn-
urum.
Vorið ”37 var úrvali vökumanna stefnt
til Þingvalla til stofnunar landssambands.
Nokkuð gekk erfiðlega að ná hópnum
saman þvi þetta var snemma vors og bif-
reiðar festust í aurbleytu á Þingvallavegin-
um. Jónas tók á móti þeim i Valhöll og
flutti hvatningarræðu. Stefnuskrá var sam-
þykkt og drög lögð að fjölþættn starfsemi.
1 stefnuskrá V. 1. kenndi margra fallegra
íslenskir þjóðveglr eru oft viðsjárverðir á vorin
IVIyndin er frá velmektardögum Jónasar frá
Hriflu. Fremst standa þeir Jónas og Jörundur
Brynjólfsson alþm.
Hæstráðandi íslands sestur flötum beinum á
bílpallinn.
grasa, menning, samstarfskennd, hófsemi,
þjóðrækni og lýðræði eru þar rikjandi orð.
Þó er eins og á stöku stað hafi verið sleginn
falskur tónn; unglingarnir virðast óvenju
bráðþroska í pólitík:
„Vökumenn vinna á móti þjóðfélags-
legum byltingum og ofbeldi. .. .beita sér
fyrir því að sett séu takmörk fyrir launa-
greiðslum í samræmi við þjóðarhag
. .vinna á móti því að gerðar séu kröfur
um styrk til hins opinbera án þess að
hlutaðeigendur sjálfir sýni fyllstu við-
leitni til sjálfsbjargar”.
Og hlj'ðni þeirra er aðdáanleg:
„Vökumenn skuldbinda sig til að hlýða
öllum reglum sem þeim eru settar í skóla
þeirra”.
HLJÓÐABUNGA
27