Hljóðabunga - 01.03.1975, Side 34

ÁRÓÐUR OG AUGLÝSINGAR
Hver er skoðun þín á auglýsingum?
— Stundum geta auglýsingar þjónað góðum
tilgangi eins og að koma góðum hlutum á fram-
færi .En auglýsingar, eins og þær eru t.d. hérna
hjá okkur og sérstaMega í mínu heittelskaða
landi Bandarikjunum, hafa gengið mjög út i
öfgar. Líka vegna þess að það eru helst stórrík
fyrirtæki sem geta auglýst. En nú er áróðurinn
aiveg nauðsymlegur. Ég vil ekki láta taka hann
af fólki. Við verðum að ætlast til þess að það
noti einhverja skynsemi. Þó að almenningur
láti oft teyma sig á asnaeyrunum þá er það rétt
sem Lincoln sagði: „You can fool some of the
people all the time. You can fool some of the
people some of the time. But you can not fool
all the people all the time”. Það getur
enginn. Við verðum að treysta almenningi
að einhverju leyti. Og það er það sem ég
á við með frelsinu. En aftur er ekki rétt að
bjóða honum eiturlyf. Við verðum að vita hvað
er glæpsamlegt.
Finnst þér ekki auglýsingar ganga á rétt
manna?
— Nei, ég vil nú ekki segja það. Þær notfæra
sér heimsku manna og það kemur þeim í koll.
Ég er ekki einn af þeim sem vilja hafa vit fyrir
fólki. Ég er á móti því að hafa vit fyrir fólki.
Nú vilt þú að ríkið setji takmörk á bílainn-
flutning. Er þá ekki verið að hafa vit fyrir
fólkinu?
— Jú, að vissu leyti er hægt að segja það og
eins með því að banna eiturlyf. Þetta er soddan
ógnarvandi í þjóðfélögunum. Hvar á að setja
takmörkin? Þess vegna eru einræðisherrarnir
svo hættulegir. Margir komast til valda af því
að þeir ætla að gera gott. En þú getur ekki
hugsað fyrir aðra. Þó höfum við t.d. hemil á
sjúkdómum og glæpum og sum auglýsingastarf-
semi heyrir undir glæpastarfsemi. Ekki er
hægt að kalla það annað. Og viss útgáfustarf-
semi er þjóðfélaginu stórhættuleg. Ef við værum
nógu vitur gerði hún ekki til en fólkið er oft
svo hugsunarlaust og trúgjarnt.
Nú er stundum rætt um múgmennskuþjóð-
félag.
— Múgmennskan er ekki bara vegna fjöl-
miðlanna heldur vegna þéttbýlisins og samgangn-
anna og svo vegna þess að fólk er hætt að hugsa
sjálfstætt með þessari velmegun sem það hefur
núna. Það er hætt að sækja samkomur cg vill
láta aðra hugsa fyrir sig. Menn fara ekki lengur
á verkalýðssamkomu til að greiða atkvæði. Þeir
kjósa einhverja nefnd og setja upp skrifstofu
og láta hana ráða öllu saman.
HERINN OG FULLVELDIÐ
Hvað átt þú við með því að þjóð sé frjáls?
— Fyrst og fremst að hún ráði ráðum sínum,
geti kosið sér fulltrúa eða komið saman sjálf
og meiri hluti atkvæða ráði.
En hvað um erlendan her í landinu?
— Hann á að fara burtu úr landinu þegar við
stofnum ofckar eigin her. Og ég ætla að benda
þar á góð fordæmi. Það er grein um þetta í
Nýjum félagsritum eftir Jón Sigurðsson forseta
og önnur í Andvara skömmu eftir 1950 eftir
Björn Þórðarson ráðherra. Þar er sýnt með
rökum, sem ég tek alveg gild, að þjóð sem ekki
getur haft her, hún á ekki heldur skilið frelsi
og getur ekki átt það. Menn eru þannig sinnaðir
í heiminum. Það þýðir ekki að treysta á aðra,
en ef við höfum her, hvað litill sem hann er,
getum við valið obkur bandamenn og stjórnað
hernaðarframkvæmdum í þessu landi sjálfir
eins og Norðmenn gerðu á stríðsárunum þó að
þeir væru fáir. Íslendingar hafa ekki haft neinn
her, og við töpuðum frelsi okkar á Sturlungaöld
af því að við höfðum ekki her. Við vorum með
stjórnleysingjafyrirkomulag, sem var að mörgu
leyti mjög gott eg eina stjórnleysingiaskipulagið
sem ég veit að hafi haldist í ríki í mörg hundruð
ár. En á endanum misstum við frelsið. Ég held
að þið skiljið ekki hugtakið her og þið skiljið
ekki hvað heimurinn er vondur.
34
HLJÓÐABUNGA