Hljóðabunga - 01.03.1975, Qupperneq 53

CIA og
samskipti
íslands og
Bandaríkjanna
Glögglega hefur komið í Ijós á undanförnum
árum að tími er kominn til að gera sér grein
fyrir hve angar stórveldanna hafa náð að troða
sér inn í daglegt 1 íf fólks hvar sem er á heims-
kringlunni.
Seinasta ár, atburðir þess og uppljóstranir á
sviði heimsmálanna, eru söguleg tímamót að
ýmsu leyti og gefa tilefni til endurmats á við-
teknum skoðunum. Ef litið er á heimspressuna
undanfarna mánuði má m.a. sjá að blaðamenn
og fréttaskýrendur haft verið önnum kafnir að
fletta ofan af amerískum stjórnmálamönnum og
skýra frá yfirlýsingum þeirra. Þær vitna flestar
um glataða frelsis- og jafnréttishugsj'ón, sem í
fyrndinni var þó nokkuð glæst og í hávegum
höfð í Bandaríkjunum en hefur nú orðið fórnar-
lamb baráttunnar fyrir veldi hins „frjálsa fram-
taks”.
Ekki hefur allt farið fram fyrir opnum tjöld-
um eins og nærri má geta og er tilgangur þess-
arar greinar einmitt að hugleiða og reyna að
meta það fyrirbrigði, sem einna mest hefur
starfað á vegum Bandaríkjanna á bak við tjöld-
in, en það er bandaríska leyniþjónustan CIA.
Síðustu uppljóstranir um CIA gefa tilefni til
alvarlegra hugleiðinga um samskipti og sambúð
íslendinga við Bandaríkin á umliðnum áratugum.
Fjallað er um þá trú margra íslendinga að
bandaríkjamenn hafi aldrei reynt að hafa áhrif
á innanríkismál íslendinga, og reynt að meta
hvort það fái staðist, m.a. miðað við aðgerðir,
sem þeir hafa orðið uppvísir að í öðrum löndum.
Leyniþjónusta CIA hefur fjórþætt markmiö
skv. umsögn Colbys yfirmanns hennar (Time, 30.
sept. 1974). Þessi markmið eru:
1. Vísindaleg og tæknileg starfsemi.
2. Rannsóknarstarfsemi.
3. Upplýsingasöfnun.
4. Pólitískar og hernaðarlegar aðgerðir.
Leyniþjónustunni er ætlað að starfa erlendis
og hafa ofangreind markmið því ekki aðeins í
för með sér njósnir heldur einnig bein afskipti
af innanríkismálum annarra þjóða. Ford Banda-
ríkjaforseti var spurður að því á blaðamanna-
fundi í september 1974 hvern þjóðréttarlegan
grundvöll bandaríkjamenn hefðu til að grafa
undan rétt kjörinni ríkisstjórn annars lands.
Þetta var eftir að uppvíst varð um beinan þátt
CIA í valdaráninu í Chile. Forsetinn svaraði
orðrétt:
Ég ætla ekki að dæma um hvort það er
leyft í alþjóðalögum eða mælt fyrir um það.
Hitt er viðurkennd staðreynd að bæði fyrr og
síðar hefur slíkt verið gert til að þjóna hags-
munum þeirra landa sem í hlut áttu.
Eins og nærri má geta olli þetta miklu fjaðra-
foki um allan heim. Þetta er í fyrsta sinn sem
bandarískur forseti viðurkennir opinberlega að
bandaríkjamenn skerði fullveldi annarra þjóða.
Dwight D. Eisenhower forseti sagði t.d. 16 apríl
1953:
Réttur hverrar þjóðar til að ráða sjálf vali
sínu á ríkisstjórn og efnahagskerfi er frið-
helgur - -
HLJÓÐABUNGA
53