Heimili og skóli - 01.10.1948, Blaðsíða 7

HEIMILI OG SKÓLI
103
liöfuðverkefni þeirra er að vera upp-
alendur.
Tvær hryllilegar heimsstyrjaldir hafa
fært mannkyninu heim sanninn um
það, að þekkingin ein er ekki fær um
að skapa góðan heim og hamingju-
sama menn. Þar þarf annað og meira
til. Og um allan hinn menntaða heim
er mönnum nú að verða það ljóst, að
það, sem mestu varðar nú, er hin and-
lega menning. Menning, sem hatar
styrjaldir og blóðsúthellingar, menn-
ing, sem fyrirlítur ranglæti og kúgun,
menning, sem fordæmir hverskonar
sviksemi við lífið og skyldur þess, já,
sem fyrirlítur allar þær ódyggðir, sem
gera nú þennan fagra heim að skugga-
dal.
Lvkillinn að itamingju mannanna
er ekki eitthvert ákveðið skipulag,
ekki heldur peningar eða tækni. Nei,
við höldum sjálf á þessum lykli í lóf-
anum og hann lieitir gott uppeldi.
Ég dáist að hinu fórnfúsa starfi for-
eldranna, sem oft gleyma sjálfum sér
af umhyggju fyrir börnúnum. Ég dá-
ist að áhuga og alúð kennarans, sem
ekki aðeins rækir starfið vel í skóla
sínum ,heldur vakir oft fram á nætur
við að undirbúa svo starfið næsta dag,
að það geti gengið allt misfellulaust.
En þetta og ekkert minna lofar góðum
árangri. Geysileg ábyrgð hvílir nú á
kennarastéttinni um allan heim, og
þá ekki síður foreldrunum. Þegar
,stjórnmálamennirnir, þjóðarleiðtog-
arnir og önnur stórveldi á sviði al-
heimsmálanna hafa gefizt upp við að
skapa góðan og farsælan heim, þá verð-
ur hjálpin að koma að neðan, frá
heimilunum og skólunum. Og þó að
allir stjórnmálamenn og þjóðarleið-
togar væru líkari englum en mönnum,
gætu þeir samt ekki byggt upp farsælt
þjóðfélag, nema heimilin, já um fram
allt heimilin, og skólarnir ynnu sitt
verk vel. Þetta er sú einfalda heim-
speki, sem við verðurn að byggja alla
okkar menningu á. En er öllum þorra
maniia þetta ljóst? Vitum við um mátt
okkar og ábyrgð í þessum efnum? Upp-
eldið er máttugur möguleiki, bæði til
ills og góðs. í hvert sinn er barn fæð-
ist í þennan heim er foreldrunum gef-
ið tækifæri, óendanlega dýrmætt tæki-
færi, til að bæta og göfga heiminn. Já,
í livert sinn, er barn innritast í skóla,
er okkur gefið svipað tækifæri.
í þjóðsögnum var talað um óska-
stund ,sem kom einu sinni á ári, eða
aðeins einu sinni á lieilli mannsævi.
óskastundirnar eru nriklu fleiri.
Hvert andartak er óskastund, ef það
er rétt notað. Og það skyldi uppal-
andinn hafa í huga öllum öðrum frern-
ur. En misnotuð óskastund er að sarna
skapi hættuleg. Hún getur skilið eft-
ir áhrif, sem aldrei verða máð burt.
„Það verður í bók þess svo varlega
að skrifa, sem veikur er fæddur og
skammt á að lifa,“ segir Þoisteinn Er-
lingsson. En er ekki nrestallt böl
mannkynsins einmitt komið af því, að
svo ógætilega hefur verið skrifað í lífs-
bók margra barna og unglinga. Það er
ekki nóg, þótt gott sé, að búa í góðunl
húsakynnum, hafa nóg að eta og
drekka og nóg af hreinu lofti, því:
„Hjartað heimtar meira en húsnæði
og brauð,“ segir skáldið. Hið andlega
andrúmsloft þarf einnig að vera hreint
og heilnæmt, þar sem börn eru að alast
upp. í slíku andrúmslofti alast upp
siðfáguð og góð börn.