Heimili og skóli - 01.04.1962, Page 17

HEIMILI OG SKÓLI
45
svo að hann fari að gráta. Óli er svo
góður, að hann ætlar ekki að gera þetta
aftur.“ „Nei,“ segir Óli með sannfær-
ingu, en mamma brosir, því að henni
er ljóst, að þrátt fyrir einlægan vilja
Óla, getur sagan endurtekið sig, áður
en þessi dagur er á enda.
En hvað hefði gerzt, ef mamma
hefði ekki áttað sig, en látið skamxn-
irnar dynja á Óla með viðeigandi á-
herzlum og raddblæ? Þá hefðu tveir
drengir grátið í stað eins. Óli hefði
staðið eftir hálfhræddur við mömmu,
en þó meira reiður, og engin samúð
vaknað hjá lronum með litla bróður.
Og, ef slíkt endurtæki sig oft, gæti það
leitt til þess, að hann neytti hvers fær-
is til þess að þjarma að bróður sínum,
því að honurn mundi ef til vill finnast,
að það væri honum að kenna, að
mamma yrði vond.
Þar sem ekki er ætlunin að rita
langt mál, verður þetta eina dæmi að
nægja sem samnefnari þeirra mörgu
vandamála, er svo oft koma fyrir af
líku tagi, og bæði foreldrar og kenn-
arar þurfa að taka afstöðu til.
Því verður ekki haldið fram hér, að
aldrei skuli ávíta börn eða beita við
þau hörðum orðurn. „Svo margt er
sinnið sem skinnið", og viðhorfin eru
einnig margvísleg. En varlega skyldi
farið og láta ekki ávítur vera daglegt
brauð. Þá missa þær líka marks. í fyrri
daga gengu menn berfættir á grjóti.
Þeir fengu sigg í iljar. „Hart á móti
hörðu“ virðist vera lögmál í heimi
hér. Sérhver árás setur þann í vain-
arstöðu, sem fyrir henni verður. Það
er vandi að beita ávítum þannig, að
þær séu ekki skoðaðar sem árás. Og
þær eru það líka, séu þær fram bornar
hörðum orðixm með reiðitón og við-
eigandi augnaráði, enda heita þær þá
undantekningarlaust skammir á máli
barna.
„Gætið að, hvað þér heyrið,“ stend-
ur einhvers staðar. Ættum við ekki öll
að gæta að, hvað við heyrum af eigin
munni? Það hygg ég öllum hollt.
Mundi það ekki dálítið óþægilegt, ef
einhver meinlegur náungi tæki verstu
ónotin, sem við látum stundum fjúka
við börn, upp á segulband, og við
fengjum svo að heyra þau síðar í góðu
tómi? En erum við ekki í öllu uppeld-
isstarfi, bæði heima og í skóla, að tala
inn á eins könar segulbönd? Sálir
barna eru viðkvæmar, og þar sitja eft-
ir áhrif maigs þess, sem til þeirxa er
beint í orðum.
Nú finnst ef til vill einhverjum sem
hér komi fram óbeinar kröfur um það,
sem fáir muni geta uppfyllt. Og þeir
munu hafa á reiðum höndum ótal af-
sakanir fyrir mistökum í þessum efn-
um.
Auðvitað er það á fárra manna færi
að temja svo skap sitt, að það hlýði
viljanum og skynseminni fullkomlega.
Það er a. m. k. ekki hægt að gera ráð
fyrir slíkri geðstjórn almennt hjá for-
eldrunr, sem eiga sína eigin bernsku
rétt að baki. Einnig má finna afsökun
í erfiðum heimilishag. Oft er móðirin
svo önnum kafin, að hún liefur ekki
txma til að sinna börnum sínum eins
og hún vildi. Hún er síþreytt, ef til
vill svefnlítil eða lasin. Faðii'inn kem-
ur heim eftir langan vinnudag þreytt-
ur og hlaðinn áhyggjum. í skólunum
verður kennurum oft á í þessum efn-