Heimili og skóli - 01.08.1968, Blaðsíða 50

til, er fordæmt af barninu. Allt það, sem
við teljum að hafi gildi, er talið e'nskis
virði af barninu. Þetta getur svo alveg
snúist iþannig, að allt það, sem við teljum
bættulegt, telur barnið meinlaust eða
ágætt. Þessi hugsjón, að vera fyrirmynd,
gefa alltaf gott fordæmi, gagntekur okkur
stundum svo, að við þykjumst vera miklu
betri en v’ð erum í raun og veru. Við þykj-
umst búa yfir kostum, sem ekki eiga sér
bakgrunn hið innra með okkur. Við tök-
um okkur stöðu á fótstalli, þar sem við eig-
um alls ekki heima. Við getum kannski
villt um fyrir barninu nokkurn tíma og
dulið okkar ófullkomleik, en fyrr eða síðar
verðum við afhjúpuð og verðum að stíga
niður iaf fótstallinum. Það fall verður oft
hátt. Við ihöfum glatað trausti barnsins, og
jafnvel hið góða, sem við búum yfir, hefur
einnig misst mlátt sinn til eftirbreytni.
Það kemur beldur ekki að neinu gagni,
að halda hugsjónum að barninu, ef við
lifum ekki eftir þeim sjálf. Það er tilgangs-
laust, að prédika kurteisi fyrir barninu, ef
við sjálf högum okkur eins o(i' dónar. Það
er tilgangslaust að krefjast þakklætis af
drarni okkar, ef við sjálf sýnum aldrei
neinn þakklæt’svott. Það er út í hött að
heimta heiðarleika og sannsögli af barni
okkar, ef við sjálf erum óáreiðanleg. Hér
er það, sem hið góða fordæmi gildir. Við
eigum sjiálf að kosta kapps um að halda
þær leikreglur, sem við setjum börnum
okkar og viljum að þau verði.
Ef barnið sýnir engan vilja á að lifa
eftir þeim reglum, sem við setjum því, get-
ur verið gott að líta í sinn eigin barm og
tgera sér grein fyrir, hvort ástæðan geti ekki
verið sú, að við sjálf tökum þessar reglur
ekki allt of hátíðlega og verðum þannig til
þess, að ibarnið gerir það ekki heldur. Þær
verða þá ekki svo mikilvægar í augum þess.
94 HEIMILI OG SKÓLI
Það er ekki sjaldgæft að við reynum
stundum að ,gera veikleika okkar að dyggð-
um.
Við erum kannski huglaus, en viljum
láta það sýnast sem nærgætni eða tillits-
semi. Við erum ruddaleg og ófyrirleitin og
vilj-um láta það sýna styrkleika okkar og
hugrekki.
Hættan liggur í því, að við höfum oft
sterka tilhneigingu til að dulbúast og gera
ókosti okkar að kostum og krefjumst þess
svo, að börn okkar fari að okkar dæmi.
Ef svo ber við, að fbörn okkar vilja ekki
lifa eftir okkar fræðilegu hugsjónum, get-
ur það verið vegna þess, að þær eru ekki
af hin-um góða.
Hitt getur líka átt sér stað, að börn okk-
ar taki veikleika okkar sér til fyrirmyndar.
Hér má gera ráð fyrir hvoru tveggja.
Það er fátt, sem kemur verr við okkur
en sjá ökkar eýgin galla hjá öðrum mönn-
um.
Það er ákaflega auðvelt að skamma
börnin og neita að viðurkenna, að við
sjálf höfum þá galla, sem eru á börnum
okkar. Þetta eru öfug viðbrögð, og með
þessu erum við engu nær, nema þá helzt
það að kalla fram mótiþróa hjá barninu.
„Það er auðveldara að' sjá flísina í auga
bróður síns en 'bjálkann í sínu eigin auga“.
Þetta á einnig við um okkar eigin börn.
Þessa staðreynd má nota á jákvæðan hátt.
Okostimir, sem við höfum alltaf átt svo
erfitt með að koma auga á hjá okkur sjálf-
um, getum við kannski viðurkennt, þegar
við verðum vör við Iþá hjá 'börnum okkar.
Og þegar bezt lætur, göngum við kannski
svo langt, að við viðurkennum, að þessir
ókostir séu runnir frá okkur sjálfum. Þá
er eftir að losa sig við þá, og takist það,
munu þeir einnig gufa upp úr fari barns-
ins.