Læknaneminn - 01.12.1959, Blaðsíða 8

8
LÆKNANEMINN
á nýjan leik, fyrr en Rh blóðflokk-
arnir voru uppgötvaðir.
Segja má að notkun blóðskipta
hafi ekki hafizt almennt, fyrr en
árið 1947, er Diamond í Boston
uppgötvaði naflastrengs-aðferðina
sem gerði þessa aðgerð ólíkt ein-
faldari en áður. Fyrir þann tíma
voru blóðskipti gerð þannig, að
skorið var inn á vena femoralis og
arteria radialis. Var svo donor
blóðinu dælt inn í venuna og blóð
barnsins tekið úr arteriunni.
I nýfæddu barni er blóðið tal-
ið vera 10% af líkamsþyngd
barnsins, þannig hefir 12 marka
barn um það bil 300 ml. af blóði.
Ef notaðir eru 500 ml. af donor-
blóði til blóðskipta má skipta um
ca. 85% af blóði barnsins. Hins-
vegar þarf allt að liter af donor-
blóði til að framkvæma fullkomin
blóðskipti. Slík blóðskipti tækju
allt of langan tíma, væru hættu-
leg barninu og því alls ekki hag-
kvæm.
Mikið hefir verið rætt hvað
langur tími skuli fara í blóðskipt-
in. Til eru þeir, sem vilja Ijúka
þeim á 30—45 mínútum. Aðrir
vilja að þau taki 3—4 klst. Bæði
sjónarmið eru gölluð og meðal
hófið er vafalaust bezt í þessu,
eins og flestu öðru.
Ef blóðskiptin eru gerð mjög
hratt, er hætta á tvennu:
1) að barnið fái skyndilega
hjartabilun með banvæiju
lungnaoedema.
2) að bilirubin skiptin verði
mjög ófullkomin. Þegar bili-
rubin hækkar í blóði bams-
ins síast það út í vefi líkam-
ans, þar til komið er jafn-
vægi á milli vefja og blóðs.
Með hröðum blóðskiptum
nemur maður á brott blóð-
bilirubinið, en vefjabilirubin-
ið situr eftir í líkamanum.
Ef blóðskiptin eru á hinn bóg-
inn gerð hægar, nær vefjabiliru-
binið að síast aftur inn í blóðið
jafnóðum og blóðbilirubinið er
f jarlægt úf líkamanum, en með því
móti má einnig fjarlægja vefja-
bilirubinið. Gallinn við mjög löng
blóðskipti er fyrst og fremst sá,
að það er mikið álag fyrir nýfætt
barn, að liggja bundið á skurðar-
borði í 3—4 klst. Ég tel því að
heppilegast sé, að blóðskiptin taki
1%-—2 klst. Á þann hátt er helzt
möguleiki á því að njóta kostanna
frá báðum ofangreindum sjónar-
miðum og forðast eða a. m. k.
fækka ókostunum.
Gesturinn við frúna: Þetta er
ljómandi fallegt barn, sem þér
eigið þarna. Með leyfi að spyrja,
hvaða ljósmóður notið þér.
—o—
Stundum er sagt að nýfædd börn
varpi Ijósi yfir heimilið. Hvers-
vegna? Jú, vegna þess að varla er
hægt að slökkva ljósin alla nótt-
ina.
Prófessor Thorkild Rovsing
(1862—1927) gekk stofugang á
Ríkissjúkrahúsinu með hinn venju-
lega skara af kandidötum og
hjúkrunarkonum á á hælum sér.
— Afsakið, hr. prófessor, sagði
einn kandídatinn. Má ég leiða at-
hygli yðar að því, að þér eruð með
hitamæli bak við eyrað?
— Guð minn góður, sagði próf-
essorinn. Hvað er þá orðið af
pennanum mínum?