Læknaneminn - 01.12.1968, Blaðsíða 14

u
LÆKNANBMINN
lenzkum læknum - lögum sam-
kvæmt - skylt að fræða þá um
getnaðarvarnir, sem til þeirra
leita. Ekkert einfalt svar er til
við þessari spumingu, því að það
ráð, sem bezt gagnar einum aðila,
er e.t.v. alls ekki hentugt þeim
næsta.
Nokkrar einfaldar reglur má þó
hafa í huga. Á seinni árum hefur
það í síauknum mæli orðið hlut-
skipti konunnar að sjá um þenn-
an þátt samlífsins, I hlut karl-
mannsins koma nálega eingöngu
tvær tegundir frjóvgunarvarna, ef
svo má kalla, þ.e. coitus inter-
ruptus og notkun gúmmíverja.
Eins og athuganir hafa sýnt er
fyrra ráðið mjög svikult, þ.e. ör-
yggi vart meir en um 80-85%.
Gúmmíverjur karlmanna hafa hins
vegar allmikið öryggi í för með
sér, u.þ.b. 98%. Algengast mun
vera að slíkt ráð sé notað um
styttri tíma í hjónaböndum, eða
þegar konan getur ekki um tíma
notað sínar venjulegu fi’jóvgunar-
varnir af ýmsum ástæðum.
Ráð, sem konum má helzt. gefa
við núverandi aðstæður og mest
örvggi gefa, eru þau, sem mest
hefur verið rætt um hér að fram-
anverðu. Pillan gefur mest öryggi,
en lykkjan og pezzar koma þar
næst á eftir. Önnur ráð, svo sem
krem, töflur og fleira, eru enn
siðri og ræði ég þau ekki nánar
hér.
Eins og sýnt hefur verið fram
á, er pillan lang-mest notuð af
ölhxm getní.'ðarvörnum hér á landi.
Nokkur atriði verður að hafa í
huga við notkun hennar. I pillunni
eru kröftug hormónlvf, sem hafa
ýmis fleiri áhrif á líkamann en
beint til frjóvgunarvarna. Ekki er
talið rétt að gefa ungum stúlkum
- enn á vaxtarskeiði - pilluna,
nema í einstaka tilfellxim um
styttri tíma. Ýmsir vilja setja
markið við 20 ára aldur, en aðrir
við 18 ár. Þeim konum, sem pillan
er gefin að staðaldri, er sjálfsagt
að fylgjast með reglulega einu
sinni til tvisvar á ári. Gildir hér
það sama og xim önnur sterk lyf,
að hömlulaus notkun, án þess að
fylgzt sé með sjúklingi, er bein-
línis röng. Konum, sem þola vel
pilluna, og vel er fylgzt með, má
vafalaust lofa að taka hana um
nokkurra ára skeið í senn, t.d. 2-3
ár. Rétt mun þá að ráðleggja aðr-
ar varnir, xxm tíma a.m.k. Hafa
ber í huga að milli 10 og 15 af
hundraði kvenna fá það miklar
aukaverkanir af pillunni, að þær
þola hana ekki, og verður þá að
veita þeim konum aðra úrlausn.
Hvað lykkjuna snertir, ber að
hafa í huga eftirfarandi: Enn mun
rétt að halda þeii’ri reglu að láta
ekki konur, sem ekki hafa fætt
a.m.k. 1-2 börn, fá lykkju. Án þess
að nokkur skýring sé á því fengin,
hafa menn veitt því athygli, að
lykkjan bregzt helzt hjá þeim kon-
um, sem fæst börnin hafa fætt,
en tiltölulega sjaldan hjá þeim
konum, sem fætt hafa 4-5 börn
eða fleiri. Nauðsynlegt er að gera
nákvæma rannsókn á konum áð-
ur en lykkjan er látin upp, til þess
að útiloka bólgur, æxli eða aðra
kvilla. Að sjálfsögðu verður að
gæta fyllsta hreinlætis og einung-
is nota sótthreinsuð tæki, þegar
lykkjan er sett upp. Þar sem lykkj-
an er corpus alienum, er nauðsyn-
legt að fylgjast með þeim konum
reglulega, sem lykkjuna fá, a.m.k.
árlega meðan lykkjan er höfð uppi.
Þriðja ráðið, sem fyllilega held-
ur velli í dag, þrátt fyrir fyrrnefnd
tízkufyrirbæri, er pezzar - eða
hettan.
Hettan heldur enn velli, sem ein
af beztu frjóvgunarvönxunum og