Gripla - 2023, Blaðsíða 374
372 GRIPLA
Todorov, Tzvetan. The Poetics of Prose, trans. Richard Howard. Ithaca, New York,
1977.
Werth, Romina. “Inngangur.” Andlit á glugga. Úrval íslenskra þjóðsagna og ævintýra,
ed. by Romina Werth and Jón Karl Helgason. Reykjavík: Mál og menning,
2021, 9−35.
Þorsteinn Antonsson. “Höfundurinn og sagan.” In Eiríkur Laxdal, Saga Ólafs
Þórhallasonar. Álfasagan mikla, ed. by Þorsteinn Antonsson and María Anna
Þorsteinsdóttir. Reykjavík: Þjóðsaga, 1987, 373−427.
Þorsteinn Antonsson and María Anna Þorsteinsdóttir. Útsýni til Ólands. Um
uppruna, hugmyndir, viðhorf og samhengi Ólandssögu eftir Eirík Laxdal.
Reykjavík: Sagnasmiðjan, 2018.
Örn Ólafsson. Upplýsing í gegnum þjóðsögur. Um Ólafs sögu Þórhallasonar eftir
Eirík Laxdal. Tímarit Máls og menningar 60/2 (1999): 95−104.
Á G R I P
„Vilji hún þá og geti sagt þér aðra eins sögu …“: Í leit að skáldskaparfræði Eiríks
Laxdals
Efnisorð: frásagnarfræði, rammafrásagnir, skáldsagnagerð, Eiríkur Laxdal,
Hómer, Þúsund og ein nótt, Leitin að hinum helga gral
Í greininni er fjallað um frásagnarfræðileg einkenni Sögu Ólafs Þórhallasonar eftir
Eirík Laxdal. Segja má að fræðimenn hafi skoðað og metið sagnagerð Eiríks frá
þremur sjónarhornum. Ýmsir sem komust í tæri við Ólafssögu á nítjándu öld og
jafnvel síðar virðast hafa litið á hana sem misheppnað safn þjóðsagna. Frá því um
miðja tuttugustu öld hafa skrif Eiríks hins vegar almennt verið talin marka upphaf
skáldsagnagerðar hér á landi. Samkvæmt þriðja sjónarhorninu tilheyrir Ólafssaga
hins vegar sígildri sagnahefð sem unnt er að staðsetja mitt á milli þjóðsögunnar og
skáldsögunnar. Án þess að fyrri sjónarhornunum tveimur sé alfarið hafnað er lögð
áhersla á að sagan eigi ýmislegt sameiginlegt með frásagnarbókmenntum fyrri alda
og í því sambandi gerður samanburður á henni og hinni forngrísku Ódysseifskviðu,
arabíska sagnasafninu Þúsund og einni nótt og franska miðaldatextanum Leitin
að hinum helga gral. Í öllum tilvikum er stuðst við greiningu búlgarsk-franska
fræðimannsins Tzvetans Todorov í verkinu The Poetics of Prose. Þegar tekið er
tillit til efniviðar, uppbyggingar og jafnvel persónusköpunar Ólafssögu má líta á
hana sem skilgetið afkvæmi aldalangrar bókmenntahefðar lagskiptra frásagna þar
sem ekki er aðeins unnið úr munnlegri sagnahefð heldur er sú hefð beinlínis sett
á svið.