Úrval - 01.10.1968, Blaðsíða 24

22
ÚRVAL
lesti og framfylgdu „hinu góða,
skynsamlega og eilífa,“ svo höfð séu
um þetta orð nítjándu aldar skálds
rússnesks, Nikolai Nekrasov?
Ef til vill hafa þeir komið oftar
en einu sinn, og áður en þeir flugu
burt síðast, kunna þeir að hafa lát-
ið þess getið hvenær þeir kæmu
aftur.
En hvað sem kann að vera hæft í
þessum tilgátum, þá er það víst, að
aldrei hefur meiri trúarhrifning átt
sér stað en sú sem gerðist við upp-
haf tímatals okkar, þegar dómsdegi
og heimsendi var spáð samkvæmt
Opinberunarbókinni. Menn þóttust
finna á sér að dómsdagur nálgaðist
og það olli þeim svo háleitrar hrlfn-
ingar, að allt jarðneskt virtist þeim
fánýtt.
Grísk-kaþólska kirkjan í Rúss-
landi var arftaki skólans í Kon-
stantínópel. Ein af þeim nýjungum
í byggingarlist, sem til Rússlands
barst með grísk-kaþólskum átrún-
aði, var hvolfþak á kirkjum, og
tek ég til dæmis hvolfþakið á
klukkuturni Ivans mikla í Kreml.
Nokkru síðar, eða á sextándu öld,
kom þetta sama fram á moskum í
Persíu, en það barst ekki þangað
vestan að, heldur austan frá Ind-
landi. Þessi tegund af hvolfþaki
líkist mjög trjónunni á Vostok (áð-
ur en komið er út fyrir hin þétt-
ari lög lofthjúps jarðarinnar, er
trjónan hulin keilulaga hettu til
varnar).
Keila þessi, eða hetta, er lík tjaldi
(kringlóttu) að lögun, eða tjaldþaki,
en þetta er mjög fornt í rússneskri
byggingarlist og upphaflega var
það gert úr timbri, en á sextándu
öld kom steinn í þess stað. Á turn-
um á kirkjum í Armeníu eru keilu-
laga þök.
Er það tilviljun að musteri á
Austurlöndum skuli líkjast meira
geimskipi en önnur, enda þótt þau
standi nær hinni sameiginlegu upp-
sprettu byggingarlistar Asíu, pers-
neskri og súmerskri byggingarlist?
Ef það skyldi koma í ljós að þjóð-
sögur Súmera mætti rekja til komu
mannaðs geimskips frá öðrum jarð-
stjörnum, þá gefur að skilja að trú-
arbrögðin birtast í nýju ljósi, og
gagngert endurmat á uppruna
þeirra og eðli er sjálfsagt, og einn-
ig á uppruna hinna ýmsu þjóð-
menninga. Ef þessi heimsókn hefur
gerzt fyrir 55 öldum, eða 35 öldum
fyrir upphaf tímatals okkar, mætti
ætla að nú stæði fyrir dyrum önn-
ur heimsókn viti borinna vera ut-
an úr geimi ■—• því sagan álítur að
55 aldir líði milli heimsókna þess-
arra.
Að líkindum munu rannsóknir,
sem ekki hafa enn verið gerðar,
bregða birtu á þetta, og gera ann-
aðhvort að sanna eða afsanna, en
líkingin með kirkjuturnum og must-
era við geimskip, er ótvíræð.
Ástin læknar fólk, bæði þá, sem veita hana, og þá, sem taka við
henni. Dr. Karl Menninger.