Úrval - 01.10.1968, Blaðsíða 86

84
ÚRVAL
hinn fimmhæða pagóðuturn hins
fornfræga Horjudschi-musteris, en
það er elzta uppistandandi bygging
úr tré sem til er á jörðinni. Pagóð-
an er frá árinu 607 og aldrei hefur
eldur náð að granda henni. En í
síðari heimsstyrjöld þótti Japönum
það öruggast að taka hana í sundur,
merkja borð og bita, og byggðu hana
svo að nýju eftir á.
i
GRÓÐURLITLIR OG TIL-
BREYTINGALAUSIR GARÐAR
- EN LEYNDARDÓMSFULLIR
Musterin eru full af frábærum
listaverkum. Fræg er myndastyttan
af Shinran, en hann var upphafs-
maður einnar aðalstefnunnar í
Búddatrúnni. Shinran gerði mynd-
ina sjálfur þegar hann var á sjötug-
asta og öðru aldursárin, og lagði
svo fyrir að hún skyldi lökkuð með
lakki sem blandað væri með ösk-
unni af honum sjálfum, og var svo
gert, að honum látnum.
í musterinu í Isjiama Dera er
stytta sem er aðeins fimmtán senti-
metrar á hæð, en þykir svo ginn-
heilög, að hún er ekki sýnd almenn-
ingi nema á þrjúhundruð ára fresti,
og þegar nýr keisari er krýndur.
Önnur líkneskja er svo heilög hald-
in, að sjálfir musterisprestarnir hafa
ekki vogað að skoða hana í þrjú
hundruð ár. Það getur verið að hún
hafi skemmzt í bruna sem varð árið
1667, en það vita menn ekki með
vissu.
Allt þetta bliknar þó í samanburði
við Daibutsu, hinn mikla Búdda, í
borginni Nara. í þessa Búddamynd,
sem er stærst allra bronslíkneskja,
þurfti átta bræðslur, enda er lík-
neskjan 18 metra há og vegur 450
smálestir, allt brons, og má bera
það saman við þær 100 smálestir af
kopar sem fóru í Frelsisstyttuna í
New York. Þessi búdda er sannar-
lega eitt af undrun veraldar! Og
reyndar er þetta verk, sem vitnar
um bæði listasnilld og verkhyggni
á háu stigi unnið á árinu 749, eða
um það bil sem Karlamagnús síðar
keisari var að slíta barnsskónum.
Svo undraverð sem Búddamynd-
listin er, og húagerðarlistin henni
samfara, þá eru þeir ekki minni
furðuverk garðarnir frægu í Kyoto,
og þó einkum hinir einstæðu lands-
lagsgarðar, en þeir standa í nánu
sambandi við Zen-speki Búdda-
dómsins. Vesturlandamanni sýnist
þessir garðar í fyrstu aðeins gróð-
urlitlar og tilbreytingalausar ráð-
gátur. En það var reyndar Vestur-
landakona sem ráðlagði1 mér að
koma í garð Rioandsjimusterisins,
einhverntíma seinnipart dags, „og
takið eftir umskiptum skins og
skugga í garðinum“ sagði hún. „Þá
skuluð þér vita hvaða hugarhrær-
ingar fara að vakna með yður“.
Garðurinn er allmikil sandborin
slétta, með plógförum í sandinum,
og eru fimmtán tillagaðir klettar
hér og þar um völlinn, en múrvegg-
ur umhverfis. Þeir sem fundvísir
eru á samlíkingar segja að sandur-
inn merki vatn, en plógförin öldur.
Ein hugmyndin (meðal margra) er
sú, að klettarnir séu kventígrisdýr
með unga sína á sundi yfir ána. Ég
spurði Zen-prest um þetta, en hann
svaraði mér tvírætt: „Svarið finnið
þér í sjálfum yður“.
Líklega er hinn allra fegurstu