Úrval - 01.02.1982, Blaðsíða 119

SAGA UM VINÁTTU
117
gruna hver hann væri. Lífíð varð
þegar í stað bærilegra fyrir Pran. Þrátt
fyrir að hann þyrfti enn mikið að
vinna og lítið væri um mat bætti það
úr skák að yfirmaðurinn í þorpinu var
honum vinsamlegur og gerði hann að
þjóni sínum.
í desember 1978 frétti Pran að
Víetnamar hefðu ráðist inn í
Kambódíu. Þeir tóku Phnom Penh 7.
janúar 1979 og þegar hermennirnir
komu til Siem Reap þremur dögum
síðar lögðu khmera-hermennirnir
umhverfis þorpið, sem Pran bjó í, á
flótta.
Pran lagði nú af stað gangandi til
Siem Reap, heimaþorps síns, til þess
að leita að ættingjum sínum en
honum hafði verið talin trú um að
Víetnamarnir myndu ekki drepa
óbreytta borgara og leyfðu fólki að
snúa aftur heim til sín. Einu
ættingjarnir sem eftir lifðu af 7
manna fjölskyldu voru 63 ára gömul
móðir hans og ein systirin.
Eftir að víetnömsku „frelsararnir”
höfðu tekið alla helstu bæina tóku
þeir að leita að stjórnendum meðal
hinna innfæddu — og nú kom
menntun Prans honum til góða.
Hann varð í raun borgarstjóri í Siem
Reap þar sem bjuggu um 10 þúsund
manns.
Pran hætti þó aldrei að hugsa um
flótta. Meðan á þessu stóð hafði hann
leitað varfærnislega á náðir Gerhard
Leo. Víetnömsku stjórnendurnir
höfðu skipað Pran að safna saman 50
íbúum í móttökunefnd til þess að
taka á móti blaðamönnum sem þarna
vom á ferð. Pran var hræddur
við að láta vita af sambandi sínu við
Times en þegar Leo gekk frá hópnum
til þess að taka nokkrar myndir ákvað
Pran þó að taka áhættuna.
Fimm mánuðum síðar komust
víetnömsku yfirmennirnir að því að
Pran hafði unnið fyrir bandaríska
blaðamenn. Hann neyddist til þess
að segja af sér borgarstjóraembættinu
og var gripinn ótta við það sem kynni
að bíðahans.
Endurfundir — endurfæðing
Fréttirnar af Pran bámst í apríl
1979 og gerðu mig óumræðilega
hamingjusaman. Ég fór að leita leiða
til þess að afla mér frekari frétta af
honum og ná honum út úr landinu.
Aldrei tókst mér þó að láta hann vita
að skilaboðin hefðu komist til mín né
heldur að ég væri enn að leita að
honum.
Ég reyndi nú með opinberri aðstoð
að ná Pran úr landi og treysti því að
hann væri enn í Siem Reap. Á meðan
hafði hann lagt af stað til Phum
Trom. Þetta þorp var um 65 kíló-
metmm norðvestar og nálægt
thailensku landamæmnum þar sem
andkommúnistísk samtök hjálpuðu
fólki að komast undan. Eftir sex vikna
undirbúning lagði Pran dag einn um
miðjan september af stað í átt til
landamæranna. Hann komst þangað
fjómm dögum síðar en hélt kyrm
fyrir í 17 daga til viðbótar aðeins