Upp í vindinn - 01.05.2005, Blaðsíða 32

...upp í vindinri
Umferð á opnunarári; 5000 ÁDU, aukning 2,5 % á ári
Klseðing Malbik
Slitlagsgerð
■ Stofnkostnaður ■ Vlðhaldskostnaður □Kostnaðurvegfarenda
■ Núvtrði viðhaldskostnaðar ■ Núvirði alls
■ Stofnkostnaður ■ Víðhaldskostnaður □ Kostnaður vegfarenda
■ Núvirði viðhaldskostnaðar ■ Núvirði alls
Mynd 2. Kostnaðaryfirlit fyrir vegkafla á Hafnarmelum þar sem fyrsta slitlag er lagt á (fest
eða óbundið) burðarlag og umferð á opnunarári er 5000 ÁDU. Mynd til vinstri; 2,5% árleg
umferðaraukning. Mynd til hægri; óbreytt umferð frá ári til árs. Reiknivextir eru 6% og
samanburðartímabilið 35 ár. Malbikið er hagstæðara við 5000 bíla ársdagsumferð ef bú-
ast má við umferðaraukningu, en ef engin aukning verður á umferðinni þá er klæðingin
hagstæðari. Heimild [2].
Breyting á núviröi, %
Reiknivextir, %
Núvirtur kostnaöur, Mkr/km
Mynd 3. Áhrif reiknivaxta á núvirtan heildarkostnað. Mynd til vinstri; hlutfallsleg breyting
á núvirtum heildarkostnaði. Mynd til hægri; núvirtur heildarkostnaður í Mkr/km. Reikni-
vextir eru 6% og samanburðartímabilið 35 ár. Dæmið á við vegarkafla á Hafnarmelum þar
sem fyrsta slitlag, malbik eða klæðing, er lagt á (fest eða óbundið) burðarlag. Umferð á
opnunarári er 3000 ÁDU og vex um 2,5% á ári. Myndinar sýna að lágir vextir eru hliðhollir
hærri stofnkostnaði ef sú lausn tryggir ódýrari rekstur og viðhald. Heimild [2].
Isafjörður 750 t □
Færanleg stöð eftir þörfum 60 t
Sauðárkrókúr 601’- 750 t
Hvammstangi
Egilsstáðir 40 t
Reyðarfjörðu
Helguvík 601
Kefiavíkurflugvöllur 230 1
-tH^fnarfjörður 100 t - 1700 t
’Hafnarífjö/ður 10Cf t
RevKÍavík , 4701,- 7650 t
Borgames
Reykjavlk
Garður
Keflavik ,
Þorlákahöfn.
Grindavlk
Ársdagsumferð 2003
5000-
■HMB3000 - 4999
Reykjavík
Króksverk 601
Malarvinnslan 401
Hlaðbær
- Colas 100 t
Mynd 4. Kort af landinu, sem sýnir staðsetningu og stærð biktanka og blöndunar-
stöðva. Þá er einnig sýnt umferðarálag (ÁDU) árið 2003 á helstu vegum á þjóðvega-
kerfinu, merkt með mismunandi iit. Heimild [2].
tekið á Hafnarmelum milli Akraness og
Borgarness. Valið er ekki af tilviljun því á
þessum slóðum koma til flest þau álitamál
sem eru til staðar þegar velja á milli mal-
biks eða klæðingar. Þar er ársdagsumferð-
in (ÁDU) nokkur þúsund ökutæki og þar
má búast við allnokkurri aukningu umferð-
ar á næstu árum. Þá er mögulegt að velja
milli þess að flytja malbik frá blöndunar-
stöð á höfuðborgarsvæðinu eða flytja á
staðinn færanlega blöndunarstöð. í grennd
við Hafnarmela er völ á steinefni í slitlag
(malbik eða klæðingu) sem bera má sam-
an við bæði innlent eða erlent slitsterkara
steinefni, þ.e. með lægri kvarnartölu. Þó
svo viðkomandi vegkafli sé 5 km langur þá
eru endanlegar tölur allar miðaðar við einn
km og er þannig sýnt á línuritum. Arð-
semislíkanið var sett upp fyrir þessar að-
stæður, en tiltölulega auðvelt er að setja
það upp fyrir aðrar aðstæður á öðrum
stöðum á landinu og hefur starfshópurinn
safnað gögnum þannig að beita megi lík-
aninu víðar. Alls staðar á landinu er hægt
að bjóða upp á þessa tvo kosti, malbik og
klæðingu, en staðbundnir þættir ráða
miklu um við hve mikla umferð jafnt er á
komið með slitlagstegundunum tveimur.
Þá eru einnig ráðandi þættir eins og um-
fang verks, sem framkvæmt er í hverjum
áfanga, og geta skipt miklu fyrir arðsemina,
og hvor slitlagstegundin kemur betur út í
samanburðinum.
Niðurstöður
Það komu ekki neinar byltingarkenndar
niðurstöður úr starfi hópsins en þó engu
að síður margt athyglisvert. Það er helsta
niðurstaðan að hægt er að setja upp arð-
semislíkan fyrir vegagerðarverkefni hvar
sem er á landinu og það var prófað með
dæminu um veginn á Hafnarmelum. Ef
eingöngu er litið til þess dæmis þá kom í
Ijós að klæðingar eru sem fyrr býsna hag-
kvæmur slitlagskostur, jafnvel við töluvert
mikla umferð. Til að malbikið verði klárlega
ofan á verða framkvæmdaáfangar helst að
vera stórir eða margir á sama svæði á
sama tíma. Upptaldar eru meginniðurstöð-
urnar þessar [3]:
• Arðsemisreikningar fyrir vegkafla á
Hafnarmelum benda til þess að þar sé
malbik jafngóður eða betri kostur en klæð-
ing eftir að umferð hefur náð 4000 bílum
að meðaltali á dag.
• Malbik úr innlendu eða innfluttu
steinefni með kvarnartölu 7 sýnist vera
hagkvæmari kostur en malbik úr innlendu
steinefni með kvarnartölu 15 á þessum
sama vegkafla.
32