Mímir - 01.03.1968, Qupperneq 33

UM LEIKHÚS
JÓHANN SIGURJÓNSSON
OG TVÆR NÝJAR LEIKSÝNINGAR
i.
Svo skemmtilega vill til, að á nýliðnu ári hafa
leikhúsin í Reykjavík hafið sýningar á tveimur
helztu verkum Jóhanns Sigurjónssonar, Fjalla-
Eyvindi og Galdra-Lofti, og skömmu áður kom
út á íslenzku bók um skáldið, þar sem bæði
þessi leikrit voru m. a. könnuð og nýjar heim-
ildir birtar fyrsta sinni.1 Ætla má, að þetta beri
allt vitni um vaxandi áhuga á verkum Jóhanns,
og er því fróðlegt að athuga, hvaða tökum verk
hans eru tekin í leikhúsunum, hvaða þættir í
skáldskap hans höfða helzt til íslenzkra leik-
húsmanna. I því, sem hér fer á eftir, verður
gerð örlítil úttekt á sýningunum í þessu skyni
og vikið að blaðadómum.
Enda þótt bók Toldbergs bæti talsvert úr
skák, er bagalegt, að mörg handrit að verkum
Jóhanns hafa ekki enn verið prentuð, þ. á m.
leikþættir og drög að sömdum og ósömdum
leikritum. Ekki hefur einu sinni verið full-
kannaður texti þessara tveggja, vinsælu leilt-
rita; þess skal þó getið, að Gísli Halldórsson
mun hafa tekizt á hendur að rannsaka texta
Fjalla-Eyvindar, áður en í sýningu var ráðizt. Eg
hef ekki haft aðstöðu til að kanna þær breyt-
ingar, sem prentaði textinn hefur tekið í þeim
meðförum, enda kemur það efni að óverulegu
leyti við viðfangsefni þessarar greinar. En mik-
1 Helge Toldberg, Jóhann Sigurjónsson. Heims-
kringla, Reykjavík 1966.
ill fengur væri að því, ef einhver tæki sér það
verkefni til meistaraprófs í íslenzkum fræðum
að búa verk Jóhanns til prentunar og gera bók-
menntalega greinargerð fyrir þeim með frum-
rannsókn Toldbergs að leiðarljósi.
II.
A 80 ára afmæli Leikfélags Reykjavíkur, 11.
janúar á s. 1. ári, var frumsýndur Fjalla-Eyvind-
ur í Iðnó, og hlaut sýningin yfirleitt afbragðs-
góða dóma. Leikstjóri var Gísli Halldórsson.
Leikmyndir Steinþórs Sigurðssonar voru hefð-
bundnar og með miklum raunveruleikablæ;
baðstofan nákvæm eftirlíking á slíkum vistar-
verum, klettarnir mjög eðlilegir og grasi vaxn-
ir í öðrum þætti, en í þeim þætti og hinum
þriðja var varpað á vegginn litmynd, að mig
minnir af fjallasýn á Kjalvegi sunnanverðum.
Kofinn sýldur og þröngur. Búningar féllu að
sviðsmyndum, sóttir til síns tíma.
Verk Jóhanns Sigurjónssonar eru orðin klass-
ísk; þau eru að heita má einu frambærilegu
verkin með því heiti, sem til hafa orðið á hin-
um stutta ferli íslenzkrar leikritunar. Sú spurn-
ing hlýtur að vakna, þegar athuguð er svið-
setning þessara tveggja leikrita, hvernig rétt sé
að sviðsetja klassísk leikhúsverk. Það er kunn-
ara en frá þurfi að segja, að sama leikritið get-
ur tekið á sig gerólíkar myndir í höndum
tveggja leikstjóra, enda þótt báðir fylgi textan-
33