Jólablaðið - 15.12.1944, Blaðsíða 17

Alphonse Daudet:
★ ★★★★★ ^ ★ ★ ★ ★ ★ ★
Síðasta kennslustundin
Ég varð síðbúinn til skólans morguninn þann, og var
lafhræddur við að fá skútur, einkum þar sem Hamel
skólameistari hafði ráðgert, að hlýða okkur yfir kaflann
um hluttaksorðin, og í því kunni ég ekki skapaðan hlut.
I bili kom mér til hugar að stelast burt og vera úti allan
daginn. Veðrið var svo heitt og bjart. Fuglar sungu í
skógarjaðrinum. Og á opnum velli bak við sögunarmyln-
una, voru prússneskir hermenn að æfa sig. Allt þetta var
mér miklu meiri freisting en reglur um hluttaksorð, en ég
var nógu sterkur á svelli til að standast og flýtti mér til
skólans.
Þegar ég fór fram hjá bæjarráðsstofunni, sá ég mann-
þyrping standa fyrir framan fregnborðið. Síðustu tvö ár
höfðu allar illar fréttir birzt þar — fregnir um, að við
hefðum orðið undir í orustum, nýtt herlið, sem kalla
þyrfti, tilskipanir herforingjans, — og ég hugsaði með
sjálfum mér:
„Hvað skyldi nú vera uppi á tening?'”
Um leið og ég flýtti mér fram hjá eins fljótt og ég
mátti, kallaði járnsmiðurinn eftir mér; hann var þar að
lesa fregnirnar og sveinninn hans líka:
„Flýttu þér ekki svona, hnokki; þú kemst nógu
snemma í skólann!”
Ég hélt, að hann væri að skopast að mér og var laf-
móður, er ég komst inn í garðinn litla til Hamels.
Vanalega var mikill gauragangur, er skóli átti að
byrja, er heyrðist út á stræti; skrifborð voru opnuð og
lokað um leið, lexíur þuldar af mörgum í einu, miklu
skvaldri, lófar fyrir eyrum til skilningsauka, en kenn-
arinn að slá í borðið með reglustikunni. En nú var dúna-
logn! Ég hafði gert mér von um að komast að mínu skrif-
borði í gauraganginum, án þess tekið yrði eftir. En viti
menn, það var eins og allt þyrfti að vera með kyrrð og
spekt þennan dag, eins og sunnudagur væri. Gegnum
gluggann sá ég sambekkinga mína, hvern í sínu sæti, —
og Hamel skólameistari, að ganga um gólf, með járn-
reglustikuna óttalegu undir hendi sér. Ég varð að opna
dyrnar og koma inn, svo allir blíndu á mig. Þið megið
nærri geta, að ég blóðroðnaði út undir eyru, svo hræddur
var ég.
En ekkert bar við. Hamel kom auga á mig og sagði
vingjarnlega mjög:
„Flýttu þér í sætið þitt, Franz litli. Við ætluðum að
fara að byrja án þín.“
Ég stökk yfir bekkinn og settist við skrifborðið mitt.
Ég tók ekki eftir því, fyrr en ég var búinn að ná mér
eftir fátið, að kennarinn okkar var í fallega, græna
frakkanum sinum, skyrtunni með pípufellingunum og dá-
litla svarta silkihúfu útsaumaða, sem hann aldrei hafði,
nema þegar umsjónarmaður var á ferð, eða útbýta átti
verðlaunum. Auk þess virtist mér öll skólabömin með
furðu- og hátíðarsvip. En það, sem olli mér mestrar
furðu var, að sjá bæjarfólkið sitja með sömu kyrrð og
við í baksætunum, er ávallt voru auð. Þar var Hósi
gamli, með hattinn sinn þríhyrnda, fyrrverandi borgar-
stjóri, fyrrum póstmeistari, og ýmsir aðrir að auk.—
Raunasvipur var á öllum. Hósi gamli hafði komið með
stafrófskver, með miklum fingraförum, og hann hélt því
opnu á knjám sér og gleraugun hans légu yfir opnuna
þvera.
Er ég var mest að furða mig á þessu öllu, steig Hamel
skólameistari í stól sinn og sagði með sömu hátíðlegu
en þýðu rödd, sem hann hafði talað í við mig:
„Börn mín, þetta er síðasta kennslustundin mín með
ykkur. Tilskipan hefir komið frá Berlín um, að einungis
þýzka skuli kennd í skólum Elsaz og Lotringen fylkj-
anna. Nýi skólameistarinn kemur á morgun. Þetta er
síðasta frakkneska kennslustundin. Þið verðið að taka
vel eftir.“
Þetta féll yfir mig eins og reiðarslag.
O, þorpararnir; þetta voru fregnirnar, sem festar höfðu
verið upp á bæjarráðsstofunni.
Síðasta kennslustundin í frakknesku. Og ég, — ég,
sem ekki kunni að skrifa! Þá gat ég ekkert lært framar.
Ég varð þá að hætta þarna! Hve ég iðraðist nú eftir að
hafa vanrækt lexíurnar til að leita að fuglshreiðrum, eða
renna mér á Soir-ánni. Bækurnar, sem voru mér áður
svo leiðar, svo þungar að bera, málmyndalýsingin og
heilgra manna sögur, voru nú orðnar gamlir vinir, sem
ég gat ekki slitið mig frá. Og Hamel skólameistari líka.
Hugsunin um, að hann yrði að fara burtu, að ég sæi
hann aldrei framar, kom mér til að gleyma öllu um
reglustiku hans og skapsmuni.
Vesalingur! Hann hafði klæðzt sparifötunum fínu í
JÓLABLAÐIÐ 15