Gerpir - 01.07.1947, Síða 11

svokölluð baráttumál eru vopn þeirra í
valdabaráttunni. Allir sem til valda vilja
komast eru sífellt á þanspani eftir því
að klófesta eitthvert hinna margvíslegu
fjöldaumboða, á vegum stjórnmála-
flokka, stéttarfélaga eða landsambanda.
Varla nokkur maður í landinu kemst
hjá þvi að honum sé þvælt inn í einhverj-
ar af þessum flokks- eða stéttarklíkum,
likt og vopnfærir menn á sturlungaöld
komust ekki hjá því, að veita vígsgengi
einhverjum af hinum stríðandi höfðingj-
um þeirra daga.En sporgöngumenn Salo-
mons í höfuðborg fslands líkjast honum
einnig í fleiru en valdagirni. Þeir eru
vissulega margir hverjir mikilhæfir
menn og hafa eins og Salomön miklar
mætur á skáldskap, bókmenntum og
fögrum listum. Þeir eru einnig ekki eft-
irbátar hins glæsilega fornkonungs í
því, að þeir eru góðir ræðumenn og rit-
færir í bezta lagi margir hverjir, en
vantar flesta, eins og hann, hið eina
nauðsynlega, stjórnvizkuna. — En Salo-
mon reisti sér glæsilega höfuðborg og
varð víðfrægur fyrir — skyldu eftir-
líkjendur hans hér norður frá hafa
gleymt að líkjast honum einnig í því
efni? Nei, ónei! Þeir gleymdu því ekki,
og má jafnvel vera að þeir hafi farið
fram úr fyrirmyndinni á því sviði, og er
þá mikið sagt.
Undir forustu leiðtoga sinna hafa ís-
lendingar á fáum áratugum reist sér
höfuðborg, sem, ef miðað er við ;búatölu
landsins, er hlutfallslega langstærsta
höfuðborg í heimi. Þúsundum saman
streymir fólk utan af landi til Reykja-
víkur til þess að búsetja sig þar og nú
er svo komið að % hlutar þjóðarinnar
eiga þar heima. Slíkur vöxtur höfuð-
borgar þekkist ekki nú á dögum neins
staðar annars staðar á jörðinni. Næstum
allt það sem þjóðin innvinnur sér og af-
gangs er brýnustu lífsnauðsynjum geng-
ur til þess, að byggja þessa sívaxandi
borg og búa hana atvinnu- og menning-
artækjum, og er þar um feikimikið fjár-
magn að ræða.
Þegar Salomon reisti sína höfuðborg
gat hann ausið úr tveim auðsuppsprett-
um. Þær voru fjársjóður sá í gulli, silfri,
eiri og járni sem faðir hans eftirlét hon-
um, og í öðru lagi vinnuskyldan. Spor-
göngumenn Salomons á Seltjarnarnesi
hafa einnig ausið fé úr tveim uppsprett-
um. Þær eru: stríðsgróði tveggja heims-
styrjalda og vinnuafl þjóðarinnar. En
— munu menn segja — enginn hefir
verið skyldaður til þess að leggja fram
vinnu til þess, að reisa höfuðborg hins
íslenzka ríkis. Reykvíkingar hafa byggt
hana sjálfir og af frjálsum vilja. Svo er
nú það. Hagkerfi nútímaþjóða er tæki
til valdbeitingar svo miklu fullkomnara
og áhrifameira en hagkerfi fornaldar-
þjóða, sem nýtízku bílar og eru fullkomn-
ari samgöngutæki en uxakerrur fyrri
tíma. Með aðstoð þess geta valdhafar
nútímans beint vinnuafli þjóða sinna
næstum því inn á hvaða braut sem er,
og það jafnvel án þess að eftir því sé
tekið. Sporgöngumenn Salomons á Sel-
tjarnarnesi eiga því stórum auðveldari
leik en Salomon, sem varð að leggja á
þjóð sína beina nauðungarvinnu til þess
að koma fram áformum sínum. Leið-
togar íslenzku þjóðarinnar hafa að vísu
ekki lagt á þjóðina vinnuskyldu til þess
að koma fram þeim hlutum sem þeim
eru hugstæðir, en þeir hafa síaukið for-
réttindaaðstöðu höfuðborgarinnar með
því, að einbeita stjórnarskrá og hagkerfi
ríkisins, hagsmunum hennar til fram-
dráttar á allan hugsanlegan hátt, og
þann veg knúið hvern einasta verkfær-
9