Gerpir - 01.07.1947, Síða 12

an mann í landinu til þess, að leggja
fram fé sitt og fjör til þess, að reisa hina
miklu borg, hallir hennar og skrauthýsi,
jafnt sem atvinnu- og menningarstöðvar
og íbúðarhús hins ört fjölgandi borgar-
lýðs. Þarna eru allir undir sömu sök
seldir: Sjómaðurinn sem leggur líf sitt
í hættu á sjónum, bóndinn við sláttu-
vélina, verkamennirnir á mölinni, iðn-
aðarmenn, verzlunarmenn, skrifstofu-
menn og opinberir . starfsmenn að ó-
gleymdum húsmæðrunum sem ef til
vill bera þyngsta okið. Svo að segja allt,
sem verður afgangs hinum daglegu
þörfum þessa fólks — og það er mikið
— gengur rakleiðis til hinnar brjáluðu
útþenslu á Seltjarnarnesi. Þessi óbeina
kvaðarvinna er því fyllilega sambærileg
við þá nauðungarvinnu, sem Salomon
konungur lagði á hina undirokuðu ætt-
flokka í ríki sínu, og hún er sízt afsak-
anlegri, þótt flestir inni hana af hendi án
þess þeim sé ljóst hvert afraksturinn af
vinnu þeirra gengur, né heldur þótt mörg-
um þjóðarleiðtogunum sé heldur ekki
ljóst að stjórnarathafnir þeirra leiða til
hinnar mestu kúgunar þegnanna. Auð-
vitað leggst þessi mikla kvöð einnig á
ibúa Reykjavíkur, eins og á þá sem utan
hennar búa, en munurinn er samt stór-
kostlegur. Því meðan Reykvíkingar sjá
sitt byggðarlag vaxa og eflast dag frá
degi, líkt og Júdaættkvísl sá ættborg
sína eflast á dögum Salomons, verða í-
búar flestra annara byggðarlaga, nema
þá þeirra sem eru nokkurs konar útibú
frá Reykjavík, að horfa upp á kyrrstöðu
og hnignun heima fyrir. Og þó er ó-
nefnt þungbærasta mótlætið sem byggj-
endur hinna dreifðu byggðarlaga verða
að þola, vegna þessarar illu framvindu.
Það er brottflutningur fólksins. Þessi
mikla blóðfórn hinna dreifðu byggðar-
laga á altari reykvískra hagsmuna er
þungbærust fyrir þá sök, að það er helzt
unga fólkið og fólk á bezta aldri, sem flyt-
ur burt og sogast inn í hringiðu höfuð-
borgarinnar, því það flytur burt með sér
framtíðarvonir fólksins sem eftir situr.
Hér er alls ekki verið að kasta steini að
því fólki, sem yfirgefur æskustöðvar sín-
ar og setzt að í Reykjavík. Afstaða þess
er mjög skiljanleg. Það sér ekki fram
á annað en áframhaldandi kyrrstöðu og
jafnvel afturför heima fyrir og það er
naumast hægt að ætlast til þess, að það
uni á æskustöðvum sínum við slíkt fram-
tíðarútlit. Hitt er svo annað mál, að
miklu færri en fólk heldur höndla lífs-
hamingjuna þó þeir setjist að á Sel-
tjarnarnesinu.
Sem stendur lítur ekki út fyrir að
draumur Jóns Sigurðssonar um far-
sælt þjóðríki á íslandi ætli að rætast.
fslenska þjóðríkið er hröðum skrefum
að breytast í borgríki Reykjavíkur.
Þessi þróun getur orðið hættulegri fyrir
íslenzku þjóðina heldur en öll sú erlenda
yfirdrottnun sem hún varð að þola um
margar aldir, og því miður er þessi um-
breyting komin svo langt á veg, að marg-
ir vantreysta því, að henni verði snúið
til betri vegar. Forustumenn þjóðarinnar
hafa verið nærri alveg og eru flestir enn
alveg blindir á hvert stefnir í þessum
efnum. Þeir hafa sofið á verðinum og
metið meira að skapa sér aðstöðu til
auðs og valda heldur en að tryggja fram-
tíð þjóðríkis á fslandi. Ég á hér auðvitað
engan vegin eingöngu við hina pólitísku
forustumenn, heldur jafnframt einnig
forustumenn þjóðarinnar í fjármálum,
atvinnumálum og menningarmálum. En
þeir eru því miður ekki einir í sökinni.
Við sem byggjum hin dreifðu byggðar-
lög landsins berum einnig mikla ábyrgð
10