Gerpir - 01.07.1947, Side 13

á því hvernig komið er með því, að við
höfum látið þessa félagsþróun komast
svo langt á leið sem raun ber vitni um,
án þess að veita henni viðnám. Á elleftu
stundu verðum við nú að búast til varn-
ar. Það viðnám er byrjað veikt og fálm-
andi, en á eftir að vaxa. Ennþá vottum
við húsguðum Reykjavíkur landsmála-
stefnunum svo nefndu jafnvel meiri holl-
ustu en þeim guði, sem við hétum að
fylgja á fermingardegi okkar. En traust
á honum mun reynast okkur drýgra í
þeirri baráttu sem framundan er, heldur
en svikult fulltingi reyvískra stjórn-
málaflokka. Erfiðasta viðfangsefni
þeirra, sem sameina vilja fólkið í hin-
um dreifðu byggðarlögum til varnar
gegn hinni aðsteðjandi hættu, er ein-
mitt þessi áminnsta hollusta þess við hin-
ar reykvísku flokkaklíkur. Mjög margt
af góðu fólki, sem heima á í hinum
dreifðu byggðarlögum landsins, hefir,
að vísu afsakanlega, en samt ótímabæra
oftrú á gildi þeirra stjórnmálastefna,
sem það aðhyllist samfara næstum
hundslegri tryggð við þá stjórnmála-
flokka sem það fyllir. öllum stjórnmála-
flokkum hér á landi er stjórnað af Reyk-
víkingum og yfirleitt samkvæmt reyk-
vískum sjónarsviðum. Þeir eru ekki góð-
ir málssvarar hinna dreifðu byggðar-
laga. Mörgum sýnist stjórnmálaflokkar
mikilvægir og lái ég þeim það ekki, en
mér sýnist hvert lítið kot í sveit, þar
sem menn hafa búið frá aldaöðli, stór-
um meira virði, því þegar eitt slíkt kot
fer í eyði þá visnar grein á hinum ís-
lenzka þjóðarmeiði. Og við það fólk sem
mætur hefir á stjórnmálastefnum þeim,
sem nú eru efst á baugi vil ég segja
þetta: Hverju skiptir það fólkið út á
landsbyggðinni hvort það er heldur kúg-
að samkvæmt meginreglum sósíalismans
eða hins svonefnda frjálsa framtaks svo
einhverjar stefnur séu nefndar? Mér
virðist einfaldlega að hvort sem hlekk-
irnir, sem byggjendur hinna dreifðu
byggðarlaga, ganga í eru úr guili, silfri,
eiri eða járni, þá sé það eitt mikilvægt
og sjálfsagt að brjóta þá í sundur. Það
er að minnsta kosti sjálfskaparvíti að
reyna það ekki.
Til þess að fyrirbyggja misskilning
verð ég að taka það fram að ég álít
marga af forustumönnunum hinna ýmsu
stjórnmálaflokka og f jöldasamtaka mik-
ilhæfa og virðingarverða menn. En þeir
eru því miður í álagaham rangsnúinnar
og illkynjaðrar þjóðfélagsþróunar. Þess
vegna verður þjóðinni lítið gagn að á-
gætum hæfileikum þeirra og mannkost-
um. Því heyrandi heyra þeir ekki og
sjáandi sjá þeir ekki né skilja. Og versta
skilningsleysi þeirra liggur í því að þeim
er ekki ljóst, að ofmikill mismunur á
lífskjörum byggðarlaga er þjóðinni engu
síður hættulegur en mismunur á lífskjör-
um stétta. Forustumenn íslenzku þjóð-
arinnar þurfa að vakna og opna augun
fyrir þeirri hættu sem nú vofir yfir
þjóðríkinu innanfrá. Hún er tvíþætt.
Annars vegar er hin skefjalausra hags-
munabarátta og togstreita á milli at-
vinnustéttanna í landinu, og hins vegar
hin taumlausa útþensla höfuðborgar-
innar á kostnað annara byggðarlaða
landsins. Af þessu tvennu er hið síðara
stórum hættulegra vegna þess, að á
milli stéttanna má þó segja að ríki nokk-
urskonar óstöðugt jafnvægi, en á milli
byggðarlaganna er naumast nokkru
jafnvægi til að dreifa. Þar er taumlaus
útþensla Reykjavíkur og nágrennis
annars vegar en lamandi kyrrstaða og
hnignun velflestra byggðarlaga út á
landi hins vegar.
1!