Goðasteinn - 01.09.2010, Blaðsíða 68

66
Goðasteinn 2010
ekki síst ef að þurrkur var stopull. Þegar stórum flekkjum var snúið hjálpuðu
allir til á heimilinu sem vettlingi gátu valdið. Mannskapurinn raðaði sér hver á
eftir öðrum með hrífu í hendi gengu fram og aftur og umbylti heyinu í rifgarða
eins og þeir voru nefndir. Þetta gekk fyrir sig með jöfnum og föstum takti og
allir reyndu að vera samstiga. Fólk var oft léttklætt við snúninginn. Konur voru
gjarnan ljósklæddar. Gömul hefð var að þær væru með hvítar svuntur.
Í mikilli óþurrkatíð á túnaslætti var taðan stundum sett í smádrýli eða rosa-
drýli eins og það var oft kallað. Heyið hraktist þá minna en ef að það væri flatt
og það var ekki nógu þurrt til þess að hægt væri að sæta það. Á þessum árum
þekktist ekki sú aðferð að setja hey í galta. Það var svo algengt seinna og þótti
gefast vel. Hey verkaðist oft vel í göltunum. Þá komu líka aðrar aðferðir við
hirðingu og bindingu á forna vísu var hætt.
Þegar brakandi þurrkur var þornaði heyið oft fljótt og sjaldnar þurfti að
snúa. Í góðri heyskapartíð var stundum sagt að hægt væri að hirða beint af
ljánum. Rakstrarkonur höfðu nóg að gera þegar þurfti að taka saman stóra
flekki á túnum. Mikill var sá munur eftir að rakstrarvélin kom til sögunnar
og sama mátti auðvitað segja um sláttuvélina þó þær væru vitaskuld dregnar
af hestum.
Ég minnist þess að í fyrsta skipti sem ég sá unnið með rakstrarvél það var
á bæ móðursystur minnar í Vestur-Landeyjum. Hún og maður hennar voru vel
efnum búin og voru oft í fararbroddi með ýmsar nýjungar. Sem dæmi má segja
að þau voru meðal þeirra fyrstu að fá sér útvarp þar um slóðir. Mun ég líka
hafa fyrst heyrt þar í útvarpi. Það var nýbúið að kaupa rakstrarvél eitt sinn þeg-
ar ég var þar í heimsókn ásamt móður minni. Svo hagaði til að allstór flekkur
af þurru heyi var fyrir framan kálgarð. Ungur maður á heimilinu spennti hest
fyrir nýja tækið og fór að raka saman. Við sem horfðum á undruðumst hvað
verkið gekk fljótt fyrir sig. Einhvern veginn er mér þetta mjög minnisstætt þó
að ég væri aðeins smákrakki.
Bindingu á heyi önnuðust venjulega karlmaður og kvenmaður. Þetta verk
inntu af hendi á mínum bæ móðir mín og bróðir minn. Þetta var erfitt verk en
ánægjulegt í góðri heyskapartíð. Það fylgdi því þægileg tilfinning að vita af
ilmandi heyi á leið inn í hlöðu.
Faðir minn var orðinn roskinn og fremur heilsutæpur þegar ég man fyrst
eftir. Hann sætti venjulega og rakaði saman ef að með þurfti. Kaupakona var
ekki eftir að ég man eftir en var þó tekin áður yfir sumarið. Aðkomubarn var
alltaf til í snúninga á sumrin.
Þegar búið var að binda baggana var þeim raðað saman, tveimur og tveim-
ur, svo að hægt væri að teyma hross á milli þeirra. Svo þurfti að ná í hrossin