Fróðskaparrit - 01.01.1954, Síða 30

Fólkatalið um 1600
:se
eru tiknar sum grunđarlag fyri eini meting av tænastufólka-
talinum. Tá á dðgum og leingi eftir tað varð alt, ein bóndi
hevði at gjalda, mest goldið við tí, ið garðurin gav av sær
(»in natura«, naturalokonomi) — ull, vaðmal, hosur,
smor, tálg o. s. fr. Harafturat skuldu oll á garðinum fyri
stóran part foðast og klæðast av tí, ið garðurin gav. Undir
hesum umstoðum hevur ein garður undir 3 merkur neyvan
kunnað horið seg við fostum arbeiðisfólki — ið hvussu er
ikki eitt festi, sum umframt skattin eisini hevði jarðarleigu
seyðaleigu o. s. fr. at gjalda av egnum úrdráttum til ríkið
(ella tær tvær nevndu aðálsættirnar), harumframt tíggjund
til kirkjuna og prestarnar (skatt og tíggjund) eins og óðals-
bondurnir). — Eisini eru upp til 3 merkur ið hvussu er
ikki meir enn eitt húsiki av nevndu stodd (5 fólk) hevur
kunnað klárað raksturin av einsamalt uttan fost arbeiðis-
fólk — kann vera við hjálp frá grannunum móti hjálp
afturfyri, tá umráddi. — Til stuðul fyri hesa ætlan um 1
persón ,sum eykamanning til raksturin av 3 meikrum, kann
fólkata'lið á Stóru Dímun 1801 verða nýtt. Stóra Dímun
var — og er — 1 kongsfesti, 13 merkur. Eftir fólkatelj-
ingini 1801 (onnur fólkateljingin í Foroyum, men fyrsta,
ið nýtt kann verða til hagfróðislig endamál) vóru 13 fólk á
oynni. Halda vit okkum til áðurnevnda miðaltal fyri eitt
bóndahúski (uttan tænastufólk), 5 persónar, verða 8 gentur
og húskallar eftir. Við fjarstóðu samfelagsins á Stóru Dímun
í huga, kann hugsast, at tann neyðturvi'liga fólkanógdin til
raksturin av garðinum hevur verið tók. Og 8 tænastufólk
kunnu júst hugsast at hava verið neyðug til raksturin av
einum 13—20 marka garði eins væl um 1600 og í 1801 —
kanska tó í stórra lagi, tá vit minnast til tað, sum áður er
nevnt fyri Stóru Dímun og at hetta samfelag sostatt ikki
hevur kunnað litið á hjálp frá óðrum, tá tað galt. Hetta
verða sostatt 8 tænastufólk til 13 merkur, um 1,85 fólk til
3 merkur.
Men nú vita viteisini aðrastaðni frá (Sunnbæ t.d. í seinra
helmingi av 19 óld), at 4—5 marka garðar eingi tænastu-