Fróðskaparrit - 01.01.1954, Page 49

Fólkatalið um 1600
55
170 merkur, um 100 merkur58) hjá Benlkestokkunum.
Jorðin var givin foroyskum bóndum í festi, og vegna tess
at eingir limir av hesum báðum ættunum nakrantíð hava
verið í Foroyum, hóvdu teir, ið hóvdu kongliga handilin í
hondum ella fútin umsjónina við jðrðini og kravdu upp
festigjðldini. Av róttum kunnu vit sostatt ikki rokna við óll-
um teirn 154 óðalsbóndunum omanfyri sum ánarar av jórð-
ini. Men kortini er hetta tað einasita at gera í hesi uppgerð.
Tí vegna tess, at einki er til skjals um, |at teir sonevndu
»aðalsbðndurnir« vóru undantilknir frá s'kattinum tiíl kongs,
mugu teir í jarðabókunum vera settir millum teirra, ið eis-
ini bert hðvdu slkatt til ríkið at gjalda — óðalsbóndurnar.
Viðvíkjandi óðalsmarkatalinum eru vit á sarna hátt sum
fyri kongsbóndurnar fór fyri at útrokna eitt miðaltal fyri
hvðnn óðalsbónda, bæði fyri hvórja einstaka oyggj ella
bólk av oyggjum og fyri allar oyggjarnar undir einum. Tó
mugu vit her isláa okfcum til tols við eini tílífcari útroknmg
fyri óðalsbðnđurnar undir einum vegna tess at tað jú er
ógjórligt at greina teir upp í bólkar somuleiðis sum kongs-
bóndurnar og síðan finna eitt miðaltal fyri hvónn bólk. —
Undir hvórjari oyggj fyri seg er lýst (kállað »bólkur 4«)
talið á óðalsbóndunum á tí oyggj ella bólki av oyggjum við
óðalsmarkatali teirra. Vit fáa sostatt:
17. óld seldu ánararnir jørðina, tá umsitingin av henni mátti vera sera torfór
fyri teir, tí teir vóru so langt burturstaddir. Ein part keyptu bóndurnir, ein
part »Det islandske Kompagni«, sum 1619—55 hevði oyggjarnar í len (til
1662 handilin. Sb. N. Andersen: Færóerne 1600—1709, s. 330 f. f.
5S) Góðs Benkestokkanna var eftir N. Andersen 98)4 mk.; tað hjá
Rosenkrantzunum er ikki beinleiðis tilskilað. Men eftir matrikulbókini fyri
1715 er tann tá sokallaða »Kompagniens og Kióbejord« sett til 2677/24 mk.
og síðusett við góðs krúnunnar og óðalsgóðsið. Hesar u. 267 mk. í 1715 má
vera tað fyrrverandi aðalsgóðsið, sum »kompagníið« og bóndurnir hóvdu keypt
í sínari tið (sb. N. Andersen, s. 330 f.f.). Tá ið góðs Benkestokkanna hevur
verið 98)4 mk., kunnu vit meta Rosenkrantzanna til 16819/24 mk.