Fróðskaparrit - 01.01.1954, Page 61

Lámih dliearr í føroyfiikum máli
67
vel illidere; De subito et ex improviso prorsum cadente«;
Jón Ólafsson (AM 433 fol., bls. 181): »Lumma f. manus
extensæ vola, pl. vox plerumqve: at leggia yfir mann Lumm-
urnar, manus extensas alicui imponere, qvandoqve pro ver-
oerare« (á viðfestum lepa, har hann nevnir, at orðið sýnist
at vera »Irlandica Lambh«, er týðingin »manus, extensa,
sive pálma«); Bjorn Haldórsson: »magna et adunca man-
us»; Blóndal: »klatkage ... ; stor klodset hánd; spec. om
sælhundens forpoter; barnehánd«. Shr. edsini íslendska lýs-
ingarorðið lummulangur, »longimanus; tagax« (BH), »med
lange og krumme hænder; langfingret, tyvagtig« (Bl). Ur
føroyskum kenni eg einki navnorð av hesum stovninum,
men til er enn lummhentur (Svabo: lumhentur, -hendtur)
adj. Týðinginer í handritinum M av Svabo-orðabókini (fyri
1790): »som har Ikrogede Hænder og Fingre, qvi aduncos
ha'bet digitos«, í A1 (eftir 1800): »som har noget krogede
Hænder, manus parum curvas habens«, og í A8 (yngsta
hdr.): >ykrumhændet, curvas habens manus«. Føroyingar
hava, isum ikki undarligit er, hildið, at lummur (á ár) var
fyrri liðurin, tí var ikki so, at gamlir menn ofta hóvdu
xropnar fingrar av róðri? Hetta er neyvan málsóguliga
beint — annars eitur lummur m. á íslendskum hlummur m.
— men vissu fyri, at fyrri liðurin í orðinum lummhentwr er
lumma f., hava vit ikki. Norska orðið lom m. (t. d. á Sunn-
møri) heldur Torp (NEO), tá ið tað merkir »labb, fot, især
om bjørnens«, vera av sama bergi brotið sum íslendska orðið
lumma f.; svenska 'bygdamálsorðið lomma v. »gá tungt og
langsomt (som bjørn)« somuleiðis. Eg skal at enda nevna,
at Torp er at at halda, at øll hesi orðini, eisini fornísl.
hlummr (árar-), eru av somu rót, og at frummerkingin er
»skaft«; um so er, hevur lumma f. mist »h« s'ítt í íslendsk-
um. — Ætlanin við at nevna alt hetta er bert tann at vísa á.
at tey vestaru norðanmálini hava orð, sum í ljóði og merking
líkjast vesturhavsorðinum lámr m., noasí upprunin er ein
annar.
Upprunin at orði okkara er, sum ofta er nevnt her, og