Helgarpósturinn - 21.09.1979, Blaðsíða 20

20
Föstudagur 21. september 1979
—helgarpósturinrL.
Ekki er langt siöan tslending-
ar tóku aö meta listiönir og
leggja þaer aö jöfnu viö svokall-
aöar frjálsar Mstir. Praktiskur
uppruni færöi þær i augum
manna nær biisáhöldum en list-
um. Þrátt fyrir gott handbragö
var vasi fyrir blóm, ofiö teppi til
aö breiöa ofan á sig, en hvorugt
tilaö njóta liktogmyndarhang-
andi á vegg. En timarnir breyt-
ast og meö þeim viöhorfin. A
þeim timum þegar verksmiöju-
framleidd áhöld ryöja sér til
nims og handverkiö veröur
sjaldgæfara, afstaöan til hlut-
anna önnur. Handverkiö öölast
nýtt gildi.
Leirkerasmiöi eöa keramik
er ung listiön á tslandi. Þaö var
ekki fyrr en Guömundur frá
Miödal hóf leirmótun aö tsiend-
POSTÚLÍN í NÝJU LJÓSI
íngar komust i tæri viö þessa
ævafornuhandiön, einhverja þá
elstu i mannkynssögunni. t kjöl-
fariö fylgdu svo yngri kynslóöir
leirkerasmiöa og nú er svo
komiö aö keramik hefur oölast
veröskuldaöan sess meöal
Islenskra Usta.
1 galleri Langbrók, sem
stendur vörö um íslenskar list-
iönir, var aö ljUka sýningu á
verkum KolbrUnar Björgólfs-
dóttur.HUnhefurunniö aö kera-
mik undanfarin ár, auk þess
sem hún hefur kennt viö
Myndlista- og handiöaskóla
tslands. HUn hefur aö baki fjög-
urra ára nám frá þeim skóla og
tveggja ára nám viö Skole for
Brugskunst i Kaupmannahöfn.
Fýrri verk hefur hún sýnt viöa.
Verkin á þessari sýningu eru
úr postulini, en þaö er sjaldgæft
aö sjá verk Ur þeirri tegund af
leir hér á landi. Efalaust vita
þvi fæstir aö postulin er hvitur
finkorna leir, sem brenna þarf
viö miklu hærra hitastig en
venjulegan jaröleir. Þá sem
aldrei hafa séö annaö postulin
en þaö sem komiö er frá Bing og
Gröndal, hlýtur aö reka i roga-
stans frammi fyrir verkum Kol-
brúnar.Þaö ómæltshaf sem skil-
ur aö list hennar og afuröir
dönsku massaframleiöslunnar
er svo mikiö, aö manni viröist ó-
hugsandi aö um Sama efniviö sé
aö ræöa.
Kolbrún vinnur hefbbundin
form. Þarna er um aö ræöa
skálar, bakka, bikara- og
flöskusett auk hangandi
blómsturpotta, krúsa og kirna.
Hún sækir þvi yrkis efni sin til
þróunarsögu leirkerageröar
sem nytjalistar. En nýstárieiki
sýningarinnar er ekki fólginn i
formbyltingu, heldur frumlegri
afstööu til þessara sigildu
forma. Kolbrún hefur yfir aö
ráöa frábæru formskyni, sem
ljær munum hennar einstæöan
léttleika án þess aö þeir tapi
þyngd sinni eöa fyllingu. A ein-
faldan og öruggan hátt mótar
Kolbrún meö höndum, eöa
rennir þessa hluti án misfellna,
en fellur aldrei ofan f óþarfa
nostur eöa pilleri. Þeir eru þvi
ferskir og fullir af frumkrafti.
Þaöer einkennandi fyrir verk
Kolbrúnar hversu finleg og fág-
uö þau eru, en um leiö einföld
og sterk. Hún viröist ná úr
postulininu þeim eiginleikum
sem þaö hefur og leyfir þeim aö
njóta sin. Til þess aö skýra bet-
ur út viö hvaö ég á, leyfi ég mér
aö gera frekari samanburö á
verkum Kolbrúnarog þvi postu-
linsrusli dönsku, sem fyllir
mörg heimili hér á landi.
Meöan Bing & Gröndal setja
jafnan gler jung sléttan og dauö-
an á verksmiöjupródúkt sitt,
notar Kolbrún glerjunginn sem
mótspil gegn möttum flötum
son hún skefur meö sköröbttu
járni. Þannig spilar hún á fall
ljóssins og gefur hlutunum lif.
Þegar B&G baöa sitt postulin
(jólaplattana vinsælu) upp úr
bláum lit, sem likist helst
mygluöu vinarbrauöi, notar
Kolbrún liti til aö hleypa upp
eöa skerpa formiö.
Litameöferö Kolbrúnar er
kapituli út af fyrir sig. Beiting
hennar á oxun, litaval og aöferö
hennar viö aö setja liti á hlutina
er nýlunda sem ég hef ekki áöur
séö i islenskrikeramik. Of flókiö
mál yröi aö skýra þaö út i svo
stuttri grein. Þaö er þó greini-
legt aö Kolbrún kann aö fara
meö liti. Oþarfa litagleöi sem
eyöileggur léttleika, er hér
hvergi aö finna. Litir eru notaö-
ir i' hófi og aldrei á kostnaö mót-
unarinnar. Litirnir eru oft settir
i symmetrlsk mynstur, sem eru
leikandi i' miöjum bökkum og
skálum, eöa út viö jaöar þeirra.
Hugmyndir sinar sagöist Kol-
brún gjarnan fá frá sjávarsiö-
unni, enda er hún alin upp viö
fjöruna austur á Stöövarfiröi.
Skeljar, kuöungar, fiskflök
sneidd f báta eöa hrygglengja úr
fiski eru meöal þeirra hluta sem
hún túlkar 1 verkum sinum. Hin
symmetrisku form náttúrunn-
ar, regluleg en blæbrigöarik og
full af undantekningum, heilla
Kolbrúnu. Hún hefur lært aö
skoöa jafnt hiösmáa sem og hiö
stóra (mikrókosmos og makró-
kosmos) i náttúrunnar riki og
dregur sínar ályktanir af þvi.
Meösnertingueins fingurs, sem
grefur sig i mjúkan leirinn,
breytist hluturinn. Meira þarf
ekki til aökalla fram nýjan tón,
séreinkenni verksins.
Kannski er þaö einmitt þetta
næmi fyrir þvi smáa sem þó er
stórt, sem gerir sýningu Kol-
brúnar svo sérstæöa, aö manni
finnst maöur vera aö sjá kera-
mik I fyrsta sinn.
Borgarbíó i Kópa«
vogi ekki bara bíó:
TÓNLEIKA- OG
REVÍUHÚS
Borgarbió, nýja bióiö sem
Helgarpósturinn sagöi frá I sum-
ar, hóf starfsemi sina fyrir hálf-
um mánuöi. Þar meö hafa Kópa-
vogsbúar fengiö sitt bíó á ný, eftir
aö kvikmyndasýningar voru af
iagöar i Kópavogsbiói. En
eigendur, þeir Gunnar Jósepsson
og Anton Kröyer, hafa ekki bara
bfó á dagskrá hjá sér. Eftír hálfan
mánuö hyggja þeir á pop-tón-
leika, þar sem m.a. „Ljósin i
bænum” koma fram, og hug-
myndin er aö hafa i framtiöinni
möguleika á kabarettsýningum.
— Þaö var ágæt aösökn aö sýn-
ingunum hjá okkur fyrstu helgina
en frekar rólegt i vikunni á eftir —
mest aösókn á fimmtudaginn.
Þegar viö getum fariö aö auglýsa
okkur betur fer fólk vafalaust aö
átta sig á aö þaö er komiö nýtt
bió, segir Gunnar Jósepsson.
— Viö efumstekki um aöþaöer
grundvöllur fyrir þessu. Bióiö er
mitt á svæöi þar sem búa um 40
þúsund manns. I Kópavogi eru
þrettán þúsund, 23 þúsund i
Breiöholti og svo er þaö Foss-
vogshverfiö.
Þaö er ekki áhlaupaverk fyrir
nýtt kvikmyndahús aökomast inn
á markaöinn og útvega góöar
myndir. Þó hefur þeim félögum
tekist aö ná samningi viö Manson
i Hollywood, og þegar um hægist
ætla þeir aö bregöa sér yfir poll-
inn til aö fá fleiri sambönd viö
kvikmyndaframleiöendur.
A næstunni taka þeir til sýninga
myndirnar „The Shadows of
Chikara”, „Bare Knuckles”,
„Kill Alex, Kill” og „End of the
World Storm” i þeirri siöars-
nefndu er Christopher Lee 1 aöal-
hlutverki.
Og þegar þeir hafa tekiö I notk-
un hundraö manna sal viö hliö
aöalsalarins er hugmyndin aö
flytja myndirnar þangaö, þegar
aðsókn tekur aö siakna, en byr jar
á nýrri mynd i aðalsalnum. -ÞG
Af nýju hljómplötum:
ROKK OG SVEITATÓNLIST
Led Zeppelin — In Through The
Out Door
Breska rokkhljómsveitin Led
Zeppelin er nú komin aftur af
staö eftir langt hlé meö plötu
sem kallast In Through The Out
Door.
Led Zeppelin varö til áriö 1968
þegar gitarleikarinn Jimmy
Page sat einn eftir I hljómsveit-
inni Yardbi rds og þurfti aö
smala saman mönnum til aö
standa viö Noröurlandahljóm-
leikaferö sem Yardbixds átti ó-
lokið. Hann fékk til Iiös viö sig
söngvarann Robert Plant, sem
þá var alls óþekktur en var á
leiöinni i hljómsveit Alexis
Korner, trommarann John
„Bonzo” Bonham sem einnig
var óþekkt stærö innan rokks-
ins, og bassistann og hljóm-
borösleikarann John Paul Jones
sem var kunnur stúdlómúsfk-
ant.
The New Yardbirds, einsog
fjórmenningarnir kölluöu sig,
stóö viö Noröurlandareisuna, en
hélt siöan heim til Lundúna til
aö setja nýja hljómsveit á
laggirnar. Og eftir aö hafa I-
grundaö nöfn einsog Whoopee
Cushion og Mad Dogs ákváöu
þeir aö skýra nýju sveitina sina
Led Zeppelin.
Led Zeppelin léku i fyrstu á
litlum klúbbum I London, en á
meöan var umboösmaðurinn
þeirra Peter Grant á höttunum
eftir hljómplötusamningi. Sem
tókst viö Atlantic hljómplötuút-
gáfuna. En Zeppelin var ekki
vel tekiö i heimalandi sinu og
hélt þvi til USA. Og þar kom
fyrsta platan út og var komin á
toppinn i ársbyrjun 1969. Og
meö Led Zeppelin II var hljóm-
sveitin lika komin á toppinn i
Bretlandi.
Allar götur siöan hefur Led
Zeppelin veriö ein virtasta
rokkhljómsveit heims svosem
glöggt kemur i ljós ef vinsælda-
kosn. tónlistarblaöa þessara
ára eru skoöaöar. En hin seinni
ár hefur hljómsveitin litt haft
sig I frammi, 1974 var alveg
dautt ár og áriö eftir lenti
Robert Plant i alvarlegu bilslysi
á Grikklandi sem batt hendur
Zeppelin framtil 1977. En 1976
komu út plötur, fyrst Presence
sem olli aödáendunum von-
brigöum, siöan albúmiö Song
Remains The Same og sam-
nefnd kvikmynd frá hljómleik-
um Zeppelin i Madison Square
Garden 1973, — og færöi að-
dáendunum gleði sina aftur.
Siöan hefur veriö hljótt um
Led Zeppelin þartil nú i sumar
er þeir fóru aftur af staö og nú
er nýjasta plata þeirra, In
Through The Out Door, I efstu
sætum vinsældarlista Bretlands
og Bandarikjanna og viöar
heims um ból. Og þessi plata
veldur aödáendunum ekki leiöa,
þvertámóti. Á henni sanna
Zeppelin aö þeir eru enn i fullu
fjöri, kraftmiklir rokkarar en
innámilli ljúfar melódiur.
Ekkert diskó.
City Boy — The Day
The Earth Cought Fire
City Boy heitir lika bresk vin-
sæl rokkhljómsveit sem er aö
senda frá sér plötu þessa dag-
ana, The Day The Earth Cought
Fire.
City Boy á sér nokkuð langa
sögu aö baki. Hún byrjaöi sem
dúó Lol Masons og Steve
Broughtons i seinni hálfleik
siöasta áratugs. Varö trió þegar
Max Tomas bættist i hópinn 1971
og spannst siöan áfram og hefur
nú um nokkurt skeiö veriö sex-
tett.
Þaö er likt meö City Boy og
Led Zeppelin, aö City Boy varö
lika aö afla sér viröingar I USA
áöuren en landar þeirra, tjallar,
litu viö hljómsveitinni. En City
Boy sló ekki almennilega i gegn
fyrren I fyrra þegar 5.7.0.5 varö
vinsælt um allan heim, þará-
meöal hér heima á Fróni einsog
flestir sjálfsagt muna.
Þaö sem einna helst einkennir
tónlist City 'Boy er hreint af-
bragösgóöur söngur (meö þvi
besta sem heyrist I dag), fall-
egar og markvissar melódiur
meö kraftmikiö rokk i grunn-
inum, — þannig aö hljómsveitin
á hiklaust heima i flokki meö
Wings, lOcc, Supertramp og
þvilikum stórmennum I popp-
heimi samtimans.
The Day The Earth Cought
Fire er mjög nýlega komin á
markaöinn þannig aö hún er enn
ekki komin á vinsældarlistana,
en ef marka má vinsældir
siöustu plötu City Boy, má búast
viö aö viö fáum mikiö aö heyra
af henni næstu mánuöi. Hún
hefur a .m .k. mörg lög aö geyma
sem likleg eru til vinsælda.
Frank Zappa — Joe’s Garage
Um þessar mundir er aö koma
út fyrsti hluti nýjasta verks
Frank Zappa sem heitir Joe’s
Garage.
Joe’s Garage (bilskúr Jóa) er
gamansöm saga um hvernig
rikisstjórn er aö reyna aö út-
rýma tónlist vegna þess aö hún
leiöir af sér óheppilegt atferli
þegnanna. Sagan segir frá
unglingahljómsveit sem æfir i
bflskúr Jóa og er lif unglinganna
notaö sem dæmi um óheilbrigöi
tónlistarinnar af sögumann-
inum (the Central Scrutinizer),
sem er útsendari löggjafar-
valdsins I baráttu þess viö
„þjóöfélagsböl”.
I sögunni gengur á ýmsu, en
hér er ekki pláss til aö segja frá
þvi i smáatriöum, — og svo er
Zappa náttúrlega ekki búinn aö
segja hana alla, þvi 2. og 3. hluti
eru enn ókomnir út, en er vænta
innan skamms I tvöföldu al-
búmi.
En þaö er ljóst, þrátt fyrir
absúrd (eöa hvaö?) frásögn, aö
verkið er mikilstil byggt á ævi
og tónlistarferli Zappa sjálfs.
Hann sat t.d. eitt sinn um tima I
fangelsi fyrir að hafa gert tón-
list viö klámmynd, og samtök
Gyöinga sóttu hann til saka
fyrir lagið Jewish Princess.
Þessu og mörgu ööru svarar
Zappa I verkinu um bilskúr Jóa.
Og þaö v eröur fróðlegt aö heyra
framhaldiö.
Nú vita þeir sem til þekkja aö
Frank Zappa er án efa sér-
stæöasti tónlistarmaöur rokks-
ins — og vegir hans órann-
sakanlegir einsog himnafööur-
ins. Og þetta hefur fælt, jafnt-
sem laðað, fólk nokkuö frá verk-
um hans. Fyrir þá sem hingaötil
hafa ekki fundið sig I tónlist
Zappa, má segja um þetta verk,
að aögengilegri hefur Zappa
aldrei veriö og hér er þvi tilvaliö
tækifæri til að kynnast
meistaranum. Fyrir hina,
Zappafrikin mörgu, er hér kom-
in plata sem rykfellur ekki i
plötusafninu um ókomna fram-
tiö.
Waylon Jennings — Greatest
Hits
Unnendum kúreka- eöa
sveinatónlistar (country &
western) barst glaðningur á
dögunum þegar „greatest hits-
plata”, eöa plata meö úrvals-
lögum, Waylon Jennings kom á
markaðinn.
Waylon Jennings er ásamt
Wille Nelson höfuðpaurinn i
hinni svokölluöu útlagahreyf-
ingu sem hefur aösetur sitt i
Austin i Texas. Otlagarnir eru
svo nefndir vegna afstööu
sinnar til þess sem er aö gerast I
Nashville (sem er oft kölluö há-
borg kúrekatónlistarinnar) og
einkum og sérilagi vegna lifs-
skoöana sinna. Þeir hugsa mest
um að njóta lifsins og spila fyrir
hvorn annan þá tónlist sem þeir
unna, en hafa engar áhyggjur af
þvi hvort plötur þeirra seljist og
hvort þeir séu einhverjar
stjörnur eður ei.
En þrátt fyrir þaö eru út-
lagarnir einna vinsælastir flytj-
endur þessarar tónlistar i USA
og viöar, sambr. vinsældarlist-
ana.
Og Waylon Jeqnings er ein-
mitt einhver dáöasti sveita-
söngvari nútimans.
Af lögum sem er aö finna á
þessarri plötu má nefna Honky
Tonk Heroes, Amanda, Ladies
Love Outlaws.