Helgarpósturinn - 07.03.1980, Blaðsíða 8

Helgarpósturinn - 07.03.1980, Blaðsíða 8
8 _____helgar pósturinn— utgefandi: Blaðaútgáfan Vitaðsgjafi sem er dótturfyrirtæki Alþýðublaðs- ins, en með sjálfstæða stjórn. Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guð- mundsson. Ritstjórar: Arni Þórarinsson, Björn Vignir Sigurpálsson. Ritstjórnarfulltrúi: Jón Oskar Haf- steinsson. Blaðamenn: Guðjón Arngrimsson, Guðlaugur Bergmundsson, Guðmund- ur Arni Stefánsson og Þorgrimur Gestsson. Ljósmyndir: Friðþjófur Helgason. Auglýsinga- og sölustjóri: Höskuldur Dungal. Auglýsingar: Elín Harðardóttir. Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir Dreifingastjóri: Sigurður Steinarsson Ritstjórn og auglýsingar eru að Siðu- múla 11, Reykjavik. Sími 81866. Af- greiðsla að Hverfisgötu 8-10. Símar: 81866, 81741, 14900 og 14906. Prentun: Blaðaprent h.f. Askrift (með Alþýðublaðinu) er kr. 4.500.- á mánuði. Verð i lausasölu er kr. 300.- eintakið. SÓKNIN Ég hef stundum fundift fyrir þvf I blaðamennskutíð minni aö þaö sem ég hef veriö aö fást viö hefur veriö kallaö „listakjaftæöi”. Elsku, blessaðir koliegar, og ifka stundum lesendur, hafa fárast yfir viötölum og greinarkornum um einhverja bévftans „menn- ingarvita”. Þetta væri bara hel- vítis snobb. Satt aö segja hefur menningar- efni iengst af átt I vök aö verjast á ritstjórnum blaöanna. Þau hafa f besta falli birt reglulegar um- sagnir um atburöi á þessu sviöi, meira eöa minna af vanáhugsun0g yfirboröslegri skyldurækni og til aö hafa kúltúrliöiö gott og fá friö fyrir þvf. Biööin hafa til skamms tfma ekki nennt aö veita menningarmálum áifka umfjöll- un i fréttum og greinum og þau veita öörum sviöum manniffsins. Hafa ekki taliö þaö svara kostn- aöi. Þetta hefur breyst. Þaö er gott. En þetta hefur ekki breyst fyrst og fremst vegna frumkvæöis fjöl- miölanna. Orsökin er einkum og sérflagi sú staöreynd aö þaö fólk sem vinnur aö menningarmáium á tslandi hefur i fyrsta skipti náö vfötækri samstööu og sækir nú fram á mörgum vfgstöövum sem þrýstihópur. Sú sókn hefur verið skipulögömeö þeim skynsamlega hættiaöbyrja á áróöri á ráöstefn- um, þingum og I fjölmiölum og keyra sföan á stjórnvöldin meö kröfur um auknar fjárveitingar til menningarmála. Þessar kröf- ur eru fiestar sanngjarnar og ágætlega rökstuddar. En um ieiö og menningarfólk sækir út á viö má fara þess á leit viö þaö, aö einnig veröi hafin sókn innáviö: Aö kröfugerö til stjórn- valda veröi líka réttlætt meö kröfugerö til menningarfólks sjálfs. Það hefur viögengist allt of lengi aö alls kyns rusl og fúsk og fikt sem I raun er ekki annað en fdlabrandarar þegar best lætur fær aö vaöa uppi og nýtur bless- unar og viöurkenningar af þvf framleiöendur þess kalla sig listamenn. 1 menningarefnum hefur um margra ára skeiö rfkt verulegt standardleysi og ringul- reiö sem viröist stafa af þvf aö gömul listgildi og gamlar viömiö- anir og gæöakröfur hafa falliö úr náö án þess aö nýtt gildismat hafi komiö i staöinn aö nokkru marki. Þetta á viö um allar grónu list- greinarnar, — myndlist, tónlist, bókmenntir, en sföur um þær sem eru enn aö fóta sig hérlendis, — leiklist og kvikmyndir. 1 skjóli ótta viö ásakanir um fordóma, þröngsýni og menningarfasisma hefur þrifist undir yfirskini listar framleiösla sem er einfaidlega djönk, og á ekkert erindi viö fólk. Hér gefst ekki tóm til aö nefna dæmi. Um leið og krafist er aukins skerfs af almannafé til listsköp- unar og menningarstarfsemi væri ekki úr vegi aö skilgreina upp á nýtt hvaö á aö flokkast undir þessi tvö stóru hugtök. Þau skýra sig ekki lengur sjálf. Kannski fáum viö þá ekki aðeins meiri list og menningu heldur Hka betri. Hættum aö snobba fyrir fúskinu. —AÞ. Föstudagur 7. mars 1980 he/garpósturinn^ OLAFUR OG FRYDENLUND TAKASTNÚ A í JAN MA YENMÁLINUM Ýmsar ástæöur hafa valdiö þvf aö engar formlegar viöræö- ur hafa fariö fram á siöustu mánuöum milli Islendinga og Norömanna um Jan Mayen máliö. 1 haust var fyrirhuguö- um viöræöum frestaö aö beiöni Norömanna vegna sveitar- stjórnarkosninga þar i landi. Bolle sjávarútvegsráöherra var ekki talinn standa vel i kjör- dæmi sinu i Noröur- Noregi vegna þessa máls og á þeim tima þótti sýnt aö hann myndi jafnvel standa enn verr á heimavigstöövum, ef fariö yröi Ut i alvarlegar viöræöur viö tslendinga. 1 annan staö frestuöust svo viöræöumar hér vegna þing- rofs, alþingiskosninga og stjórnarkreppu hér á landi, en nú sem sé hafa þeir ólafur Jóhannesson utanrikisráöherra og Frydenlund utanrikisráö- herra Norömanna ákveöiö stund fyrir viöræöurnar, en af fréttum i fjölmiölum virðast þeir hinsvegar ekki enn hafa ákveöiö staö fyrir þær. Venja er f slikum tilfellum aö annaöhvort séu samningafundir haldnir I viðkomandi löndum til skiptis, nema um mjög mikil ágrein- ingsma'l milli landa sé aö ræöa, þá i þriöja landi. Þannig fóru til dæmis landhelgisviöræöur Breta og Islendinga fram i ósló á slnum tima. Grund valla rviðhorf óbreytt Þrátt fyrir þann drátt sem oröiö hefur á yiöræöum milli landanna, eru grundvallarviö- horf I deilunni óbreytt. Kannski hefur þaö lika verið til góös eins aö þessi dráttur varö, þvi nú eru til dæmis báöir bUnir aö fara eitthvaö yfir loönukvótann, sem þeir voru bUnir aö setja, svo varöandi þaö mál má segja, aö sé jafntefli. Hinsvegar má búast viö mikilli pressu á stjórnvöld i Noregi frá sjómönnum ef dregst fram á sumar að ganga frá þessum málum, þvi Norömenn byrja sem kunnugt er sinar loönuveiöar mun fyrr en Islend- ingar, eöa hafa aö minnsta kosti gert þaö fram til þessa viö Jan Mayen. Þótt hægt sé aö segja aö grundvallarviöhorf séu óbreytt þá viröist þó sem Norömenn séu orðnir linari aö minnsta kosti i afstööu sinni til miölinu, ekki aöeins milli íslands og Jan Mayen, heldur lika varöandi miölinu-mál i Barentshafi. Þetta breytir málinu dálitiö, þvi nU viröist manni ekki aö hagstæöara yröi fyrir Islend- inga aö Norömenn og Sovét- menn semdu fyrst um Barents- hafiö og siöan yröu teknar upp viöræöur Islendinga og Norö- manna. Áöur fyrr var þaö hald manna, aö Norömenn gætu ekki oröiö eins eftirgefanlegir viö Islendinga varöandi Jan Mayen, ef þeir ættu eftir aö semja viö Rússa. NU hinsvegar bendir allt til þess aö sömu „prinsipp” veröi látin ganga yfir báöa hjá Norömönnum, og þar veröur ekkert gefiö eftir af hálfu Norömanna. Þrátt fyrir fögur orö bros og klapp á bak Islendinga af hálfu Norömanna, þá munu þeir halda fram sinum sjónarmiöum og hagsmunum til hins ýtrasta I væntanlegum samningum. Nú eru þaö aö visu ekki Kratar sem ræöast viö I báöum löndum, heldur Framsóknarmenn og Kratar, en stjórnir beggja landa þurfa lika aö reikna meö stjórnarand- stööunni og siöast en ekki sist sjómönnum i þessu máli. Þaö hefur komiö fram á Noröur- landaráðsþinginu i Reykjavfk sem lýkur I dag, aö Norömenn ætla ekki aö gefa Islendingum neitt. Kare Willoch formaöur hægri flokksins I Noregi, mikill Nato-sinni hefur sagt, aö ef ekki nást samningar viö lslendinga áöur en veiöar hefjist i sumar, þá muni Norömenn færa út ein- hliða. Hann sagöi aö vlsu aö taka yröi visst tillit til hags- muna Islendinga i þessu máli, en aö hve miklu leyti tekiö veröur tillit til hagsmuna okkar þaö er aftur á móti algjörlega óljóst. Allavega er ljóst aö norska st jórnin tekur ekki hags- muni lslendinga fram yfir hags- muni sinna eigin sjómanna, nema aö mjög litlu leyti, og þaö skulu Islendingar sem ganga til þessara samninga hafa i huga. Hér á landi er lika stjórnar- andstaöa, og þaö má búast viö miklum upphrópunum hjá Matthíasi Bjarnasyni fyrr- verandi sjávarútvegsráöherra og talsmanni Sjálfstæöisflokks- ins I sjávarútvegsmálum, ef hann mögulega getur fundiö nokkum veikan blett á þvi hvernig staöiö veröur aö þess- um samningum og Utkomunni Ur þeim. Grænland og Færeyjar eru líka i dæminu En þaö eru fleiri en Islending- ar sem Norömenn þurfa aö eiga viö I þessari deilu. Færeyingar hafa gert tilkall til hluta veið- anna viö Jan Mayen, og Danir hafa óskaö aö fá aö fylgjast meö Utfærslunni viö Jan Mayen og aödraganda hennar vegna Grænlands. Ólafur og Frydenlund I fyrri viöræöum íslendinga og Norömanna var þaö gagn- rýnt aö þetta væri einskonar einkamál Krata. NU hafa hlut- imir æxlast þannig, að þaö litur Ut fyrir aö þetta sé oröiö eins- konar einkamál Framsóknar, þvi Ölafur Jóh. fer meö máliö sem utanrlkisráöherra og Stein- grimur Hermannsson sem sjávarútvegsráöherra. Þá mun nefndin sem skipuö var vegna þessa máls liklega annaö hvort veröa endurskipulögö eöa sama nefndin starfar áfram. Llklega talast þeir nú ekki eins innilega og oft viö um þessi mál þeir Ölafur og Frydenlund, og Benedikt Gröndal og Fryden- lund, og liklega hittir nú norski ráöherrann fyrir staöfastari mann og reyndari i samninga- málum af þessu tagi. En þrjóska og staöfesta gildir ekki alltaf I málum þessum og best er aö i fararbroddi séu þvi menn sem geta bæöi sýnt sveigjan- leika og festu. Hákarl.

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.